Гүлдер тарихы

1 слайд
Жас негізгі жалпы білім беретін мектебінің жанындағы «Балдаурен» шағын орталығы ТАҚЫРЫБЫ:Гүлдер тарихы

1 слайд

2 слайд
Кіріспе «Гүл өссе - жердің көркі» дейді қазақ. Адам баласы әдемілік пен сұлулық атаулыны әсем жаратылған өсімдікпен өлшейді, яғни гүл – әдемілік өлшемінің шыңы. Мейірімділік, махаббат, қуаныш, ілтипат секілді сезімдерді жеткізуге гүлдің алар орны ерекше. Гүл – жақсылықтың , бақыттың нышаны іспеттес. Олай дейтініміз, гүлді беру арқылы біз біреуге ақжарқын көңіліміз бен ыстық ықыласымызды, ілтипатымыз бен сиымызды көрсеткіміз келеді. Демек, гүлді ізгі ниет – пейілдің, жан жылуының белгісі десек, артық айтпаймыз. Ойлап қарасақ Қолданыста жүрген «гүл - ғұмыр» деген тіркестің өзі бойына терең әрі тұнық мағына сыйдырып тұрғандай. Гүл – көңілді жайландыруға, ойды демалдыруға таптырмас құрал болса керек. Ол тіптен кейде кейбір дерттерді емдейді. Гүлді шын ықыласыңмен күтіп баптасаң, ол өскен соң денсаулығыңа, отбасыңа оң әсерін тигізетін көрінеді. Ал гүлдердің қасында бір сағаттай отырсаң көңіл күйің көтеріліп, барлық жаман ойдан арылады екенсің.

2 слайд

3 слайд

3 слайд

4 слайд
Қалыңқой/Каланхое/ Kalanchoe Қалыңқой - көпжылдық, жақсы гүлдейтін шөптесін өсімдік.Өсімдіктің емдік қасиеттеріне байланысты оны халық арасында «дәрігер», «өмір гүлі» деп те атайды. Оның емдік қасиетімен бірге ауа тазарту қасиеті де өте жоғары. Ол ауадағы зиянды микробтарды жоюмен бірге антивирустық пәрмені бар өсімдік. Таралған аймақтары- Оңтүстік Африканың,Оңтүстік Американың тропиктік аудандары, Оңтүстік Шығыс Азия, Қытай мен Ява аралдары. 200-ге жуық түрі белгілі. Ал оның 30-ға жуық түрі мен сұрпы Қазақстанда ұй жағдайында өсіріліп келеді. Өсімдіктің жапырақтары түріне қарай жалпақ, етті,жиектері ирек болып келеді. Гүлдері қоңырау,себет тәріздес, ұзындығы 30 см гүлсабаққа шоғырланған. Дұрыс күтім жассалса, жыл бойы гүлдейді. Жарығы: Жарық,күн көзі жақсы түсетін жерлерде өседі. Жылуы: Қыста12ºС-ден төмен болмауы керек. Суғарылуы: Жазда топырағының беткі қабаты құрғаңқырағанда, ал, қыста салқын жерде ұстасаңыз, айына бір рет суғарып тұру керек. Ылғалдылығы: Құрғақ ауаға төзімді. Су бүркітуді қажет етпейді,дегенмен де жапырақтарын тазарту мақсатында су бүркіп, шаңын жуып тұрған абзал. Қоректендірілуі: Көктем- жаз айларында кірпігүлдерге арналған тыңайтқыштармен айына бір рет қоректендіріп тұру қажет. Аурулары: Ауруға көп шалдықпайды. Сукклентке жататандықтан, артық суғарғаннан шіріп кету қаупі бар.Зиянкестерден ақ ұнтақ құрты,щитовка,өрмекші кенесі зақым келтіруі мүмкін. Көбейтілуі: Қалыңқой өте оңай көбейтілетін үй гүліне жатады. Жапырақ, қалемше және балапандары арқылы көбейтіледі.

4 слайд

5 слайд
Доллар ағашы/Замикулькас/ Zamioculcas Замиокулькас (zamioculcas) - доллар ағашы немесе ақша ағашы деп те атайды. Замиокулькас (лат. Zamiocúlcas) - Ароид тұқымдасының лат. Araceae 113 тегінің бірі. Отаны – Африканың шөлді аймақтары. Суккулентті өсімдіктерге жатады. Замикулькас та басқа суккулентті өсімдіктер сияқты, шөлді жерлерде өсетіндіктен, бойына суды етті жапырағында, сабағында, тамырында жинау қасиеті қалыптасқан. Табиғатта ол бойына жинаған суды, қуаңшылық уақыттарда пайдаланады.Бізде, Қазақстанда бөлме гүлі ретінде өсіреді. Сабақтары тік ұзын, жуан етті болып келеді Жапырақтары қатты, балауыз жалатқандай жылтыр, сабағында қатарласып орналасқан. Үй жағдайында өте сирек гүлдейді. Гүлі собыққа ұқсас, әрсіз. Өсімдіктің төмен жағында орналасқандықтан, аса байқалмайды. Замиокулькасты әдемі жапырақтары үшін өсіреді. Күтімі өте жеңіл. Тек оның суккулентті екендігін ескеріп, байқап суғару қажет. Ауруларға аса шалдыға қоймайтын, төзімді өсімдік. Атауы «зами» жапырақтарымен ұқсас болғандықтан, америка контанетінде өседі. Замиокулькас биік емес шөптекті өсімдік. Тамыры түйнек және жуан. Тамыр түйнектеріне қор ретінде су жинайды. Жапырақтарының биіктігі 1 метрге жетеді. Су жетістеген уақытта жоғарғы жапырақтарын түсіреді. Жарығы: Алакөлеңкеде де, жарықта да жақсы өседі. Күннің көзіне де шыдамды, тек жаздың ыстық күндерінде ғана тік түскен күн сәулесінен қалқалау қажет. Жылуы: Бірқалыпты жылуды қалайды, қыста 12 °C төмен болмағаны абзал. Суғарлуы: Молынан бір рет суғарып алып, топырағын келесі суғарғанға дейін жақсылап құрғатып алу керек. Ылғалдылығы: Құрғақшылыққа шыдамды, бірақ жапырақтарын шаң-тозаңнан тазарту мақсатында су бүркіп тазалап тұру қажет. Қоректенділуі:  Кірпігүлге арналған тыңайтқышпен айына бір рет қоректендіріп тұруға болады. Қыста мүлдем қоректендірмейді. Аурулары: Артық суғарғанннан тамыры шіри бастайды.. Көбейу әдісі: Түбін бөлу арқылы көбейтеді.

5 слайд

6 слайд
Сеткреазия / Сеткреазия / Setcreasea Сеткразия (SETCREASEA ) шырмалып өсетін, әдемі жапырақты өсімдік. Ол Мексикада көп таралған.  Қазақстанда бөлме гүлі ретінде өсіріледі. Жапырақтары түрлеріне байланысты жасыл, сия көк, күлгін түсті, аралас ақ-сұр жолақты, түкті болып келеді. Гүлдері де түрлеріне қарай ақ, күлгін түсті болады. Сәуір мен тамыз айларының аралығында гүлдейді. Өте жылдам өседі, сондықтан оның сабақтарын уақтылы қысқартып, пішінге келтіріп отыру керек. Жарығы: Жарық жерде өсіру керек. Жарық жетіспеген жағдайда түсі әрсізденіп кетеді. Жылуы: Температураның 3-10°C дейін төмендеуіне шыдамды. Суғарылуы:. Жапырақтарына су тигізбей суғару керек. Ылғалдануы: Жапырақтарына су бүркуге болмайды. Тек өсімдіктің маңындағы ауаға су шашуға болады. Қоректенуі: Жаз кезінде минералды тыңайтқышпен айына бір рет қоректендіреді. Аурулары: Дұрыс күтім жасалмаса, көп жағдайда өсімдік битінен зиян шегеді. Жапырақтарына су тигеннен ақ дақтар пайда болады. Көбейу әдісі: Үстіңгі сабағын 3-6 см ұзындықта кесіп алып, тамырландырады.

6 слайд

7 слайд
Қоянқұлақ/Сансевьерия/ Sansevieria Сансевиерия(щучий хвост) – бөлме гүлінің 66 түрі бар. Бұл гүл адам ағзасының белгілі бір климатқа бейімделуіне көмектеседі және иммунитетті күшейтеді. Сондай-ақ, бөлмедегі ауа қысымын және ылғалдылықты реттеп отырады. Бөлмеде төселген линолеумнан бөлінетін уытты заттарды жоятын қабілеті бар. Сансевиерия тұмау тиюден қорғайды. Жылуы : Қыста 12 ºС төмен болмауы керек Жарығы: Бұл бөлме гүлі жарық таңдамайды. Күн көзінде де, көлеңкеде де өсе береді. Суғарылуы: Жаз айларында жиі, қыс мезгілінде сирек суғару қажет Ылғалдылығы:Ылғалдылықты көп қажет етпейді. Көбейту әдісі: Гүлді қайта отырғызу кезінде тамырын пышақпен екі бөлікке бөліңіз де, егіңіз. Немесе жанына шыққан балапандарын тамырымен алып отырғызуға да болады. Жылына 2-3 рет қайта отырғызуды ұмытпағайсыз.

7 слайд

8 слайд
Монстера /Монстера/Monstera Монст е́р (  Monstéra) — Үлкен биік болып өсетін тропиктік лиана тәрізді өсімдік. Ароид тұқымдасына жататын өсімдік. Монстер — мәңгі жасыл лиана тәрізді ауа тамырлары және жапырақтарының әдемілігімен ерекшеленеді. Монстер бөлме жағдайында бірнеше метрге дейін биік болып өседі. Монстер жарықты жақсы көретін өсімдік, жылдам өседі. Бөлменің көп бөлігін алып кетеді, үлкен және биік болып өсетіндіктен. Монстера (лат. Monstеra) - Ароид тұқымдасының лат. Araceae 113 тегінің бірі. Ірі тропикалық өсімдік, лиана. 1800-ге жуық түрі белгелі. Қазақстанда «монстера деликатесная» -деген шырмауық түрін өсіреді. Бұл өсімдікке тіреу қажет, түбектің ішіне мүкпен қапталған тіреу орнатып оған су бүркіп ылғалдандырып тұрса, гүл  өзінің ауа тамырларымен тіреуге жабысып, жоғарыға қарай шырмалып өседі. Жапырақтары өте үлкен, көлемді, қатты, қалың, жылтыр болып келеді. Жаңа шыққан жапырақтары бір тұтас болады да, өсе келе әр түрлі пішінде кескіленген, ойық-ойық болып кетеді. Монстераның күтімі өте жеңіл. Көлемі өте үлкен болып өсетіндіктен оны кең офис, кабинеттерде өсірген абзал. Жарығы: Тіке түскен күн сәулесі жақпайды. Алакөлеңкеде өседі. Көлеңкеге де шыдамды. Бірақ үнемі көлеңкеге қойып қоюға болмайды. Жылуы: Бірқалыпты жылуды ұнатады, қыста температура 16- 18ºС төмен болмағаны абзал.Бөлмеде жарық мол түссе жапырақтары үлкен болып өседі. Суғарылуы: Көктемнен күзге дейін жиірек, қыста сирек суғару керек. Ылғалдануы: Жоғары ылғалдылықты қалайды. Жапырақтарына су бүркіп шаң тозаңнан тазартып әрі ылғалдандырып тұрған абзал. Қоректенуі :Күзде және жазда топырақты құнарландыруға болады. Наурыздан- тамызға дейін үй гүлдеріне арналған тыңайтқышпен екі аптада бір рет қоректендіріп тұру қажет. Аурулары: Суық жел өтінен сақтау қажет. Артық суғарғаннан саңырауқұлақ ауруларына шалдығады Көбейу әдісі: Қалемшелеу арқылы көбейтеді.

8 слайд

9 слайд
Желтоқсан гүлі/Зигокактус/ Schlumbergera Желтоқсан гүлі (Зигокактус – Декабрист) - кірпігүлдер тұқымдасына жататын суккулентті өсімдік. Отаны - Оңтүстік және Орталық Американың тропикалық ормандары. Құмды, шөлді жерлерде өсетін кірпігүлдерден айырмашылығы, бұл эпифитті (яғни жерде топырақта емес, ағаштың бұтақ, діңінде өсетін) ылғалдылықты ұнататын өсімдік. Жапырақтары етті, жалпақ, аратісті, буын-буын болып келген. Жапырағының соңғы буындарының ұшынан қызыл, күлгін түсті гүл жарады. Желтоқсан -қаңтар айында гүлдейтіндіктен «желтоқсан гүлі» деген атауы да бар. Гүл түйнегі қазан айының соңында пайда бола бастағаннан бастап, өсімдікті бір орыннан екінші орынға қозғап, мазалауға болмайды, әйтпесе түйнегін тастап жібереді. Сонымен қатар, молынан суғарып, су бүркіп, гүлдейтін гүлдерге арналған тыңайтқышпен қоректендіру қажет. Гүлдеп болғаннан кейін, өсімдік демалу кезеңіне ауысады сондықтан суғаруды біртіндеп азайтып, 12°C салқындау жерге қою керек. Сәуір айында түбегін, топырағын ауыстырып, әрі қарай қазан айына дейін дағдылы күтім жасалады. Қазан, қараша айларында гүлдеуі үшін аздап ғана суғарып салқындау жерге қояды. Бұндай температуралық жағдайлар жасалмаса, өсімдік гүлдемей қояды. Жарығы: Күннің көзі тіке түспейтін, жарық жерге орналастыру қажет. Жылуы :Демалу кезеңінде 12°C салқындық, басқа уақыттарда 17 °C- 20 °C жылулықта өседі. Суғарлуы: Демалу кезеңінде азырақ суғарады. Ылғалдылығы: Құмды,  шөлді жерлерде өсетін кірпігүлдерден айырмашылығы, бұл көлеңкелі тропикалық ормандарда өсетіндектен ылғалдылықты ұнататын өсімдік, сондықтан су бүркіп тұру қажет. Қоректенуі: Айына екі рет кірпігүлдерге арналған минералды тыңайтқышпен қоректендіру қажет. Аурулары:Көбінесе саңырауқұлақ ауруларына шалдығып ауырады. Ондай жағдайда фунгицид препаратын қолданыңыздар. Көбейу әдісі: Қалемше арқылы көбейтеді.

9 слайд

10 слайд
Хлорофитум/Хлорофитум/ Chlorophytum Хлорофитум – ең пайдалы бөлме гүлдердің бірі. Хлорофитум тұқымдасына жататын өсімдіктердің 215-ке жуық түрі бар. Жапырақтары қияқ тәріздес, гүлдері ұсақ, төрт күлтелі, ақ түсті болады. Жапырақтары уытты заттарды жұтып, ауаны тазартады. Құрғақ, ыстық ауада жапырақтарының ұшы қоңырқай тартып, қурап кеуі мүмкін. Сондықтан да су бүркіп тұруды ұмытпағаныңыз жөн. Бұл гүл жазда жиі, қыста сирек суғаруды қажет етеді. Әдемі жапырақтыларға арналған тыңайтқышпен көктемнен күзге дейін екі аптада бір рет қоректендіру қажет. Жарығы: Ала жапырақтыларына жарық қажет, көлеңкеде түссізденіп кетеді. Жасыл жапырақтылары көлеңкеде де өсе береді. Жылуы: Жазда 15º-20ºС, қыста 7ºС-дан төмен түспегені абзал. Суғарылуы: Жазда жиірек, қыста сирек суғарылады. Ылғалдылығы: Құрғақ, ыстық ауада жапырақтарының ұшы қоңырқай тартып, қурап кетеді. Сондықтан су бүркіп тұру қажет. Қоректендірілуі: Әдемі жапырақтыларға арналған тыңайтқышпен көктемнен күзге дейін екі аптада бір рет қоректендіріп тұрған жөн. Аурулары: Ауруға сирек шалдығады. Алайда щитовка, өсімдік биті, ақ ұнтақ құртының әсерінен ауруы мүмкін. Көбейту әдісі: Бұл гүлді балапандары және түбін бөлу арқылы көбейтуге болады

10 слайд

11 слайд
Зефирантес/Зефирантес/Zephyranthes Зефирантес(Zephyranthes) - Амариллис тұқымдасына жатады. Отаны Орталық және Оңтүстік Америка материгі. Зефирантес гүл өсірушілер арасында өте танымал. Ол гүдері ерекше әдемі. Отаны американың тропикаларлық ормандарынан. . Оның атауы: "zephyr" - батысшыл желдің құдайының атымен таныс сөздерден құралады, ал "anthos" аударылады, сияқты "гүлді". в жаңбырдың мезгіліне бас өсімдіктің елінде батысшыл желдерді соғады, қарамастан және зефирантесы қарсы әуейі былқылдақтыққа астынан жердің жайдан-жай ырғып ш...

11 слайд