Ғылыми жұмыс. "Сәбіз және оның пайдасы"

1 слайд
“ Қызыл Әскер” жалпы орта мектебі Ғылыми жұмыс. Тақырыбы: Сәбіз және оның пайдасы . Дайындаған: Турсунбай Аббас Сынып жетекшісі: Юсубаева Феруза 2019 жыл

2 слайд
3 “ Д ” сынып оқушысы Турсунбай Аббас Ғуламжан ұлы.

3 слайд
І . Кіріспе ІІ . Негізгі бөлім 2.1. Сәбіз өсімдігі туралы мағлуматтар 2.2. Сәбіздың сорттары 2.3. Сәбіз өсімдігінің емдік қасиеттері 2.4 . С әбізден жасалатын тағам және салат түрлері ІІІ . Қорытынды І Ү . Пайдаланған әдебиеттер Жоспары

4 слайд
Мақсаты:  Сәбіздың пайдасын , түрлерін , ерекшеліктерін оқып үйрене отырып , зертеу жүргізу .  Міндеті:  Сәбіз өсімдігі туралы мағлуматтарды оқулықтардан оқып білу;  Сәбіз өсімдігінің түрлері , ерекшеліктері жайлы білімді тереңдету ;  Д октор , профессор еңбектерімен жақынырақ танысу .

5 слайд
Салауатты тамақтану өзімізге деген сенімділікті күшейтеді. Сіз ажарлы көрінесіз, өзіңізді жақсы сезігесіз. Көбірек қуатқа ие боласыз. Біз ең кем дегенде 1 рет көкөністерді жеуіміз қажет. Алуан түрлі тұрғысынан қарастырғанда көкөністер мен басқа азықты салыстыруға болмайды.Олар тағамдарды түрлендіреді. Дәрумендермен ағзаны сақтайтын заттар мен қамтамасыз етеді. Осы табиғаттың игілігін күн сайын пайдаланатын болайық.Және өзіміздің көтеріңкі көңіл - күймен сымбатты дене бітімімен және де келешектен ауыру – сырқаулардан сақтауды қамтамасыз етеді. Көкөністердің 80 тұқымдасының 600-ден астам түрі өсіріледі. Жеміс ұрықтылар қызанақ, қияр, бұрыш. Жапырақтар :қырыққабақ, салат,пияз, және сарымсақ.Тамыр жемісті өсімдіктер: сәбіз , қызылша, ақжелкен ,шалқан. Нақты деректер бойынша біз 1000 –ыншы жылдары ақ ежелгі Қытай,Рим,Мысыр қөкөністермен айналысқан екен. І. Кіріспе Соның ішіндегі көкеністің бірі сәбіз.

6 слайд
Сәбіз – негізінен екіжылдық өсімдік. Бірінші жылы жапырақ түзуші ортасы мен тамыры өссе, екінші жылы ғана тұқымы пайда болады.Сәбіз – негізінен екіжылдық өсімдік. Бірінші жылы жапырақ түзуші ортасы мен тамыры өссе, екінші жылы ғана тұқымы пайда болады. 60-қа жуық түрі  Африка ,  Австралия , Жаңа Зеландия  және  Америкада   кең тараған. Тамыр жүйесі жақсы дамыған, еттілігі мен түріне қарай ұзартылған конус, цилиндр пішіндес болады және салмағы 30 граммнан 300 граммға дейін жетеді. Түсі ақ, ақшыл сары, қызыл-сары болып келеді. Ең алғаш сәбіз  Ауғанстанда  өсірілген.

7 слайд
Сәбіз ( лат.   Daucus ) –  шатыршагүлділер  тұқымдасына жататын екі, бір не көп жылдық шөптесін өсімдіктер туысы. Барлық жерде өседі. Азықтық және асханалық сұрыптары бар. Асханалық сұрпы онша ірі емес, тамыр жемісі жұмсақ , қантты. Асханалық сұрыптарының ең таңдаулысы Нантская 4, Витаминная 6, Лосиноостровская ІЗ. Сәбіз республиканың көпшілік облыстарында өсіріледі. Оның егіс көлемі 5 мың гектарға жуық .  Гектарынан  120 центнерден өнім алынады. Сәбізді ең дұрысы 0 градус С температурада сақтаған жөн. Сәбізді жаңа жиналған күйінде де, кептіріп те, өңдеп те пайдаланады, оны сұйық және қою тағамдарға,  соусқа , винегретке  т. б. қосады. Сәбіз шырынының езбесінің т. б.  диеталық  және емдік қасиеті бар..ІІ. Негізгі бөлім Адам өмірі үшін аса бағалы дәрумендер мен минералды заттарға бай өсімдік – сәбіз . А дәрумені, калий тұзы мен каротинге бай өсімдік ағзадағы тұзды судың айналасын реттеп, судың денеден бөлінуін қамтамасыз етеді. 2.1 Сәбіз өсімдігі туралы мағлуматтар

8 слайд

9 слайд

10 слайд

11 слайд
2.2. Сәбіздың сорттары Сәбіз барлық жерде өседі. Азықтық және асханалық сұрыптары бар. Асханалық сұрпы онша ірі емес, тамыр жемісі жұмсақ, қантты болады. Қазақстанда аудандастырылған негізгі сорттары: Бирючекутская , Витаминная 6, Консервная, Мирзои сарысы , Мирзои қызылы , Нантская , Шантанэ .

12 слайд
2.3. Сәбіз өсімдігінің емдік қасиеттері Пайдалы қасиет сәбіз шырынында көбірек сақталады. Сондықтан да оны кішкентай бөбектер, болашақ және бала емізетін аналар, асқазан, бүйрек, жүрек, қант диабеті ауруына шалдыққан жандардың көбірек пайдаланғаны жөн. Ересек адам күніне 1 стақан сәбіз шырынын пайдаланса, әбден жеткілікті. Тек сәбіз шырыны тұрып қалмауы керек. Ұзақ тұрып қалса, шырынның сапасы өзгеріп, емдік қасиеті жоғалады. Сәбіздің құрамында каротиннен бөлек адам ағзасына сіңгенде глюкозаға айналатын 6-8 пайыз қант та бар . Ол көбіне сәбіздің сыртқы жұқа қабығында сақталады . Ал ортаңғы өзегі аскорбин қышқылы мен В дәруменіне бай .

13 слайд
Сәбіз қаны азайған адамдарға өте пайдалы . Оның құрамындағы фолий қышқылы қанның қызыл түйіршігі эритроцитке тез айналады . Бұл қышқыл картоп пен ас бұршақта да кездеседі , бірақ оны көбіне қайнатып барып пайдаланамыз . Ал сәбіз шикі күйінде де дәмді . Басқа өсімдіктер сияқты сәбізде де минералды заттар көп . Соған орай бүйрегі , жүрегі , қан тамырлары ауыратын адамға сәбіздің пайдасы мол . Сәбізді көптеген тағам түрлеріне қосып әзірлеуге болады . Сәбізді тері күтіміне пайдалануға да болады . Дәрумендерге бай сәбізден жасалған маска терінің табиғи қалпын сақтауға, тартылып, тазаруына ықпал етеді. Күйік шалғанда үккіштен өткізілген сәбізді жара-сызаттарға басса, теріде күйік ізі қалмайды.

14 слайд
2.4 . С әбізден жасалатын тағам және салат түрлері

15 слайд

16 слайд

17 слайд

18 слайд

19 слайд
ІІІ . Қорытынды Адам ажарлы көрініп, өзіні жақсы сезіну үшін жақыс тамақтанып, дәрумендермен ағзаны сақтайтын заттар мен қамтамасыз ету керек. Сонда көбірек қуатқа ие боласыз. Біз ең кем дегенде 1 рет сәбіз жеуіміз қажет. Сәбіз тағамдарды түрлендіреді. Ал дәрумендермен ағзаны сақтайтын заттар мен қамтамасыз етеді. Сондықтан да сәбіз өсімдігін көбірек жеуміз қажет.

20 слайд
І Ү . Пайдаланған әдебиеттер 1. Қазақстанның дәрілік өсімдіктері. Іскендіров Әбіш. Алматы "Қазақстан" 1982, 188 бет. 2. Пайдалы өсімдіктерді мал дәрігерлігінде қолдану. - Алматы: Қайнар, 1988. - 248б. 3. Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы  4.«Өсімдіктер әлемі» оқу-әдістемелік кешені, Көкөністер: дидактикалық материал.- Алматы, 2011.

21 слайд
Сау болыңыздар!