Жасушаның мембраналы және мембранасыз органоидтері
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
Ашық сабақ
Открытый урок
The open lesson
1 слайд
Ашық сабақ Открытый урок The open lesson
2 слайд
2 слайд
3 слайд
Жасушаның мембраналы
және мембранасыз
органоидтері
3 слайд
Жасушаның мембраналы және мембранасыз органоидтері
4 слайд
1
4
7 852
9 63 Білім биржасы
4 слайд
1 4 7 852 9 63 Білім биржасы
5 слайд
1.
Прокариоттардың эукариоттардан
басты ерекшелігі?
5 слайд
1. Прокариоттардың эукариоттардан басты ерекшелігі?
6 слайд
1. ЖАУАБЫ:
Оқшауланған ядросы жоқ және типтік
жағдайда бір ғана хромосомасы – өте ұзын
сақина тәрізді ДНҚ молекуласы болады.
6 слайд
1. ЖАУАБЫ: Оқшауланған ядросы жоқ және типтік жағдайда бір ғана хромосомасы – өте ұзын сақина тәрізді ДНҚ молекуласы болады.
7 слайд
2.
ДНҚ бөліктерінің бактериядан бактерияға
бактериофагтар көмегімен тасымалдануы
қалай аталады?
7 слайд
2. ДНҚ бөліктерінің бактериядан бактерияға бактериофагтар көмегімен тасымалдануы қалай аталады?
8 слайд
2. ЖАУАБЫ:
Трансдукция
8 слайд
2. ЖАУАБЫ: Трансдукция
9 слайд
3.
Мембранасыз органоидтерді атаңыз
9 слайд
3. Мембранасыз органоидтерді атаңыз
10 слайд
3. ЖАУАБЫ:
Рибосома, жасуша орталығы,
микротүтікшелер
10 слайд
3. ЖАУАБЫ: Рибосома, жасуша орталығы, микротүтікшелер
11 слайд
4.
1945жылы К.Портер электрондық микроскоп
көмегімен тауық балапанының ұлпасынан
тапқан органоид?
11 слайд
4. 1945жылы К.Портер электрондық микроскоп көмегімен тауық балапанының ұлпасынан тапқан органоид?
12 слайд
4. ЖАУАБЫ:
Эндоплазмалық тор (ЭПТ)
12 слайд
4. ЖАУАБЫ: Эндоплазмалық тор (ЭПТ)
13 слайд
5.
Түйіршікті ЭПТ мембранасының бетінде
орналасқан түйіршіктер?
13 слайд
5. Түйіршікті ЭПТ мембранасының бетінде орналасқан түйіршіктер?
14 слайд
5. ЖАУАБЫ:
Рибосома
14 слайд
5. ЖАУАБЫ: Рибосома
15 слайд
6.
Бір мембраналы органоидтерді атаңыз?
15 слайд
6. Бір мембраналы органоидтерді атаңыз?
16 слайд
6. ЖАУАБЫ:
Лизосома, ЭПТ, Гольджий жиынтығы,
вакуоль, плазмалық мембрана
16 слайд
6. ЖАУАБЫ: Лизосома, ЭПТ, Гольджий жиынтығы, вакуоль, плазмалық мембрана
17 слайд
7.
Жүрмеңдер мені бөтен деп,
Қажеті жоқ екен деп.
Синтездеймін ақуызды,
Жасушаны мекендеп.
17 слайд
7. Жүрмеңдер мені бөтен деп, Қажеті жоқ екен деп. Синтездеймін ақуызды, Жасушаны мекендеп.
18 слайд
7. ЖАУАБЫ:
Рибосома
18 слайд
7. ЖАУАБЫ: Рибосома
19 слайд
8.
Фотосинтез мен арқылы жүреді,
Сондықтан, мен, жасушаға керег і.
Тек қана өсімдікте кездесемін,
Түсім жасыл жұрттың бәрі біледі.
19 слайд
8. Фотосинтез мен арқылы жүреді, Сондықтан, мен, жасушаға керег і. Тек қана өсімдікте кездесемін, Түсім жасыл жұрттың бәрі біледі.
20 слайд
8. ЖАУАБЫ:
Пластид: хлоропласт
20 слайд
8. ЖАУАБЫ: Пластид: хлоропласт
21 слайд
9.
Жасушаның ішіндегі,
Қоймалжыңдау сұйықпын.
Әрқашан Осмос қысымын,
Реттеп мен тұрамын.
21 слайд
9. Жасушаның ішіндегі, Қоймалжыңдау сұйықпын. Әрқашан Осмос қысымын, Реттеп мен тұрамын.
22 слайд
9. ЖАУАБЫ:
Цитоплазма
22 слайд
9. ЖАУАБЫ: Цитоплазма
23 слайд
2-тапсырма:
•
Жасушының органеллаларын
орналастыр!
23 слайд
2-тапсырма: • Жасушының органеллаларын орналастыр!
24 слайд
Блиц-сауалнама!
24 слайд
Блиц-сауалнама!
25 слайд
•
1. Тірі организмдер жасуша ядросының
жетілуіне байланысты қандай топтарға
бөлінеді?
•
2. Прокариоттарға қандай ағзалар жатады?
•
3. Эукариоттарға қандай ағзалар жатады?
•
4. Жасушасы болмайтын ағзалар табиғатта
бар ма?
•
5. Жасушасы болмайтын ағзаларды қалай
атаймыз?
25 слайд
• 1. Тірі организмдер жасуша ядросының жетілуіне байланысты қандай топтарға бөлінеді? • 2. Прокариоттарға қандай ағзалар жатады? • 3. Эукариоттарға қандай ағзалар жатады? • 4. Жасушасы болмайтын ағзалар табиғатта бар ма? • 5. Жасушасы болмайтын ағзаларды қалай атаймыз?
26 слайд
Жаңа тақырып:
Вирустар және фагтар. ЖИТС-тің
вирусы.
Вирусы и фаги. Вирус СПИДа
Viruses and phages. AIDS virus.
26 слайд
Жаңа тақырып: Вирустар және фагтар. ЖИТС-тің вирусы. Вирусы и фаги. Вирус СПИДа Viruses and phages. AIDS virus.
27 слайд
27 слайд
28 слайд
Сабақтың мақсаты:
•
Білім алушылардың вирустар меен
бактериофагтардың құрылысы туралы
білімдерін толықтыра отырып, вирус арқылы
таралатын ауру түрлері туралы білімдерін
қалыптастыру.
28 слайд
Сабақтың мақсаты: • Білім алушылардың вирустар меен бактериофагтардың құрылысы туралы білімдерін толықтыра отырып, вирус арқылы таралатын ауру түрлері туралы білімдерін қалыптастыру.
29 слайд
Жоспар:
•
1. Вирустар туралы жалпы мәліметтер,
құрылыс ерекшеліктері
•
2. Бактериофагтар
•
3. ЖИТС-тің вирусы
29 слайд
Жоспар: • 1. Вирустар туралы жалпы мәліметтер, құрылыс ерекшеліктері • 2. Бактериофагтар • 3. ЖИТС-тің вирусы
30 слайд
1. Вирустар туралы жалпы мәліметтер.
Вирустар (лат. “ Virus ” – “у” ) –
жасушасыз тіршілік иелері.
Олар РНҚ немесе ДНҚ-дан
құралған нуклеопротеидтен
және ферментті нәруызбен
қапталған қабықша –
капсидтен тұрады.
30 слайд
1. Вирустар туралы жалпы мәліметтер. Вирустар (лат. “ Virus ” – “у” ) – жасушасыз тіршілік иелері. Олар РНҚ немесе ДНҚ-дан құралған нуклеопротеидтен және ферментті нәруызбен қапталған қабықша – капсидтен тұрады.
31 слайд
31 слайд
32 слайд
Вирустардың пішіні:
Электрондық микроскоппен 300 мың есе үлкейтіп
қарағанда пішіні таяқша, жіп тәрізді, немесе іші қуыс
цилиндр тәрізді болатыны анықталған.
32 слайд
Вирустардың пішіні: Электрондық микроскоппен 300 мың есе үлкейтіп қарағанда пішіні таяқша, жіп тәрізді, немесе іші қуыс цилиндр тәрізді болатыны анықталған.
33 слайд
Вирустар
ДНҚ вирустар
(шешек,
герпес, Гепатит
В) РНҚ вирустар
(құтыру, тұмау,
полимиелит),
гепатит А
33 слайд
Вирустар ДНҚ вирустар (шешек, герпес, Гепатит В) РНҚ вирустар (құтыру, тұмау, полимиелит), гепатит А
34 слайд
Вирустардың ашылуы:
Вирустарды 1892 жылы
темекі теңбілі ауруын
зерттеу
барысында Дмитрий
Иосифович Ивановский
(1864-1920) ашқан
болатын. Ғылымға
1899жылы “вирус”
терминін енгізген
нидерландық ғалым
Мартин Бейерник болды.
Дмитрий Иосифович Ивановский Мартин Бейерник
34 слайд
Вирустардың ашылуы: Вирустарды 1892 жылы темекі теңбілі ауруын зерттеу барысында Дмитрий Иосифович Ивановский (1864-1920) ашқан болатын. Ғылымға 1899жылы “вирус” терминін енгізген нидерландық ғалым Мартин Бейерник болды. Дмитрий Иосифович Ивановский Мартин Бейерник
35 слайд
Вирион
•
Тірі жасушадан тыс жерде өмір
сүретін вирустар.
Вирион бөлімі:
1. Өзек– генетикалық
материалы ( спиральді иірмек
түріндегі нуклеин қышқылы - ДНК,
немесе РНК-дан тұрады)
2. Капсид – сыртқы ақуызды
қабықша өзекті қаптауға арналған
35 слайд
Вирион • Тірі жасушадан тыс жерде өмір сүретін вирустар. Вирион бөлімі: 1. Өзек– генетикалық материалы ( спиральді иірмек түріндегі нуклеин қышқылы - ДНК, немесе РНК-дан тұрады) 2. Капсид – сыртқы ақуызды қабықша өзекті қаптауға арналған
36 слайд
Адам ауруларының
вирустары
герпес шошка тұмау
ВИЧ
гепатит С
полиомиелит
36 слайд
Адам ауруларының вирустары герпес шошка тұмау ВИЧ гепатит С полиомиелит
37 слайд
37 слайд
38 слайд
Бактериофагтардың
ашылуы:
1898жылы – орыс микробиологы Ниолай Федорович Гамалея
бактерияларды ерітіп жіберетін ағзалардың болатындығын
байқаған (Сібір жарасын зерттеу барысында).
1915жылы – ағылшын бактериологы Фридерик Туорт
бактериофагтарды сипаттап жазған.
1917 жылы – канадалық бактериолог Ф. д ’ Эрелль
дизентерияға шалдыққан адамның ішегінен бактериофагты
бөліп алды.
38 слайд
Бактериофагтардың ашылуы: 1898жылы – орыс микробиологы Ниолай Федорович Гамалея бактерияларды ерітіп жіберетін ағзалардың болатындығын байқаған (Сібір жарасын зерттеу барысында). 1915жылы – ағылшын бактериологы Фридерик Туорт бактериофагтарды сипаттап жазған. 1917 жылы – канадалық бактериолог Ф. д ’ Эрелль дизентерияға шалдыққан адамның ішегінен бактериофагты бөліп алды.
39 слайд
Бактериофаг
•
Бактериофагтардың клеткалық
құрылысы болмайды және тек тірі
клеткада тіршілік етуге бейімделген.
Ол құрғақшылыққа, төменгі
температураға, көптеген химиялық
уларға төзімді. Бірақ 50 проценттік
глицерин ертіндісі бактериофагтарды
қырып жібереді, ал +80 градусқа
дейінгі ыстықты олар оңай көтереді.
Температура +100 градусқа
көтерілгенде бактериофагтар қырылып
кетеді. Фагтардың кебеюі небәрі 30—90
минутқа дейін созылады. Олар
табиғатта өте көп тараған.
Бактериофагтар бөліп шығаратын
фермент- лизоцим деп аталады.
39 слайд
Бактериофаг • Бактериофагтардың клеткалық құрылысы болмайды және тек тірі клеткада тіршілік етуге бейімделген. Ол құрғақшылыққа, төменгі температураға, көптеген химиялық уларға төзімді. Бірақ 50 проценттік глицерин ертіндісі бактериофагтарды қырып жібереді, ал +80 градусқа дейінгі ыстықты олар оңай көтереді. Температура +100 градусқа көтерілгенде бактериофагтар қырылып кетеді. Фагтардың кебеюі небәрі 30—90 минутқа дейін созылады. Олар табиғатта өте көп тараған. Бактериофагтар бөліп шығаратын фермент- лизоцим деп аталады.
40 слайд
ЖИТС вирусы
х. Вирус
иммунодефицита
человека
Смертельно
опасный вирус
СПИДа Трехмерное
изображение
вируса СПИДаЖИТС-тің вирусы
Жүре пайда болған иммуниет
тапшылығы синдромының қоздырғышы –
АИВ (адамның иммунитет тапшылығы
вирусы) вирусы. 1970жылдан белгілі,
1981жылы АҚШ-та бөлініп алынды, 1983
жылы ашылды.
АИВ, ең алдымен, иммундық жүйе
жасушаларын (Т-лимфоциттерін)
зақымдайды. Диаметрі – 100-120нм шар
тәрізді. АИВ – тұрақсыз, жасушадан тыс
ортада және 56 градустан жоғары
температурада тіршілігін жояды.
40 слайд
ЖИТС вирусы х. Вирус иммунодефицита человека Смертельно опасный вирус СПИДа Трехмерное изображение вируса СПИДаЖИТС-тің вирусы Жүре пайда болған иммуниет тапшылығы синдромының қоздырғышы – АИВ (адамның иммунитет тапшылығы вирусы) вирусы. 1970жылдан белгілі, 1981жылы АҚШ-та бөлініп алынды, 1983 жылы ашылды. АИВ, ең алдымен, иммундық жүйе жасушаларын (Т-лимфоциттерін) зақымдайды. Диаметрі – 100-120нм шар тәрізді. АИВ – тұрақсыз, жасушадан тыс ортада және 56 градустан жоғары температурада тіршілігін жояды.
41 слайд
ЖИТС-тің жұғу жолдары:
Жыныстық қарым-қатынас арқылы
Анадан балаға
Қан құйғанда
41 слайд
ЖИТС-тің жұғу жолдары: Жыныстық қарым-қатынас арқылы Анадан балаға Қан құйғанда
42 слайд
Алғашқы белгілері:
•
Қызба, лимфа түйіндерінің қабынуы,
жүдеу. АИТС жұққан кезден бастап
ЖИТС-тің даму мерзімінде ешқандай
емдеу шаралары жүргізілмесе 9-11
жылға созылады.
42 слайд
Алғашқы белгілері: • Қызба, лимфа түйіндерінің қабынуы, жүдеу. АИТС жұққан кезден бастап ЖИТС-тің даму мерзімінде ешқандай емдеу шаралары жүргізілмесе 9-11 жылға созылады.
43 слайд
Алдын алу шаралары:
1. Дұрыс жыныстық тәрбие
2. Медициналық құралдарды мұқият
стерильдеу
3. Үнемі тексерістен өтіп тұру
43 слайд
Алдын алу шаралары: 1. Дұрыс жыныстық тәрбие 2. Медициналық құралдарды мұқият стерильдеу 3. Үнемі тексерістен өтіп тұру
44 слайд
Вирустық аурулардың алдын алу
шаралары:
•
1. Вакцина
•
2. Иммуномодуляторлар (витаминдер
мен микроэлементтер) пайдалану
•
3. Интерферон препараттарын қолдану
44 слайд
Вирустық аурулардың алдын алу шаралары: • 1. Вакцина • 2. Иммуномодуляторлар (витаминдер мен микроэлементтер) пайдалану • 3. Интерферон препараттарын қолдану
45 слайд
45 слайд
46 слайд
46 слайд
47 слайд
Синквейн әдісі
•
Тақырып 1 сөзбен беріледі. (студент)
•
Екі сөзбен сипаттау (сын есім- ақылды,
тәртіпті)
•
Тақырыпқа қатысты 3 етістік. (оқиды,
тыңдайды, жазады)
•
Төрт сөзден тұратын 1 сөйлем. (Студент
сабақ үстінде белсенді)
•
Тақырып мәнін ашатын бір синоним
(Білім алушы)
47 слайд
Синквейн әдісі • Тақырып 1 сөзбен беріледі. (студент) • Екі сөзбен сипаттау (сын есім- ақылды, тәртіпті) • Тақырыпқа қатысты 3 етістік. (оқиды, тыңдайды, жазады) • Төрт сөзден тұратын 1 сөйлем. (Студент сабақ үстінде белсенді) • Тақырып мәнін ашатын бір синоним (Білім алушы)
48 слайд
Синквейн - Студент
•
Студент
•
Ақылды, тәртіпті
•
Оқиды, тыңдайды, жазады
•
Студент сабақ үстінде белсенді.
•
Білім алушы.
48 слайд
Синквейн - Студент • Студент • Ақылды, тәртіпті • Оқиды, тыңдайды, жазады • Студент сабақ үстінде белсенді. • Білім алушы.
49 слайд
Рефлексия: “Блоб ағашы”
Өз деңгейіңді
анықта!
Ағаштың қай
бұтағындасың?
Суретті бояу
арқылы өзіңе баға
бер!
49 слайд
Рефлексия: “Блоб ағашы” Өз деңгейіңді анықта! Ағаштың қай бұтағындасың? Суретті бояу арқылы өзіңе баға бер!
50 слайд
Тақырыбы: Вирустар және фагтар. ЖИТС-тің
вирусы
Әдебиеттер: 1).Т.Қасымбаева, К.Мұхамбетжанов
«Жалпы биология» 116-122 бетті оқып,
мазмұндау.
50 слайд
Тақырыбы: Вирустар және фагтар. ЖИТС-тің вирусы Әдебиеттер: 1).Т.Қасымбаева, К.Мұхамбетжанов «Жалпы биология» 116-122 бетті оқып, мазмұндау.
51 слайд
51 слайд