Климат қалыптастырушы фактор.Күн радияциясы
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
1 слайд
2 слайд
Сабақтың мақсатыСабақтың мақсаты
: :
Қазақстанның территориясы Қазақстанның территориясы
бойынша климаттың негізгі бойынша климаттың негізгі
ерекшеліктері,түрлілігі және ерекшеліктері,түрлілігі және
климаттың табиғатпен климаттың табиғатпен
адамның шаруашылығындағы рөлі адамның шаруашылығындағы рөлі
мен маңызы туралы мен маңызы туралы
оқушылардың білім біліктілігін оқушылардың білім біліктілігін
арттыру.арттыру.
2 слайд
Сабақтың мақсатыСабақтың мақсаты : : Қазақстанның территориясы Қазақстанның территориясы бойынша климаттың негізгі бойынша климаттың негізгі ерекшеліктері,түрлілігі және ерекшеліктері,түрлілігі және климаттың табиғатпен климаттың табиғатпен адамның шаруашылығындағы рөлі адамның шаруашылығындағы рөлі мен маңызы туралы мен маңызы туралы оқушылардың білім біліктілігін оқушылардың білім біліктілігін арттыру.арттыру.
3 слайд
Сабақтың барысы:Сабақтың барысы:
1.Мұғалім сөзі1.Мұғалім сөзі
2.Климаттық факторлар2.Климаттық факторлар
3.Климат және ауа-райы3.Климат және ауа-райы
4.Термин –ұғым4.Термин –ұғым
5.Климат түрін сипаттауда 5.Климат түрін сипаттауда
қателерді табыңдар.қателерді табыңдар.
6.Климат және адам6.Климат және адам
7.Графиктер мен диограммалар7.Графиктер мен диограммалар
8.Қорытында8.Қорытында
3 слайд
Сабақтың барысы:Сабақтың барысы: 1.Мұғалім сөзі1.Мұғалім сөзі 2.Климаттық факторлар2.Климаттық факторлар 3.Климат және ауа-райы3.Климат және ауа-райы 4.Термин –ұғым4.Термин –ұғым 5.Климат түрін сипаттауда 5.Климат түрін сипаттауда қателерді табыңдар.қателерді табыңдар. 6.Климат және адам6.Климат және адам 7.Графиктер мен диограммалар7.Графиктер мен диограммалар 8.Қорытында8.Қорытында
4 слайд
Климаттық факторлар.Климаттық факторлар.
Әр сайыс тобына тек қана климатты анықтайтын Әр сайыс тобына тек қана климатты анықтайтын
факторлар емес,11 жапырақты «түймедағы»беріледі:факторлар емес,11 жапырақты «түймедағы»беріледі:
1)Күн радиациясының деңгейі;1)Күн радиациясының деңгейі;
2)Жергілікті географиялық ендік2)Жергілікті географиялық ендік
3)желдену3)желдену
4)Рельеф4)Рельеф
5)Тау жынысының құрамы5)Тау жынысының құрамы
6)Мұхиттардың жақындығы6)Мұхиттардың жақындығы
7)Ағыстар7)Ағыстар
8)Жергілікті орынның теңіз деңгейінен биіктігі8)Жергілікті орынның теңіз деңгейінен биіктігі
9)Ауаның құрамы мен атмосфералық циркуляциясы9)Ауаның құрамы мен атмосфералық циркуляциясы
10)Топырақ эрозиясы10)Топырақ эрозиясы
11)Антропогендік әсерлер11)Антропогендік әсерлер
Топтың мақсаты-түймедағы 8 жапырақ климаттық Топтың мақсаты-түймедағы 8 жапырақ климаттық
факторлармен құраңдар.факторлармен құраңдар.
4 слайд
Климаттық факторлар.Климаттық факторлар. Әр сайыс тобына тек қана климатты анықтайтын Әр сайыс тобына тек қана климатты анықтайтын факторлар емес,11 жапырақты «түймедағы»беріледі:факторлар емес,11 жапырақты «түймедағы»беріледі: 1)Күн радиациясының деңгейі;1)Күн радиациясының деңгейі; 2)Жергілікті географиялық ендік2)Жергілікті географиялық ендік 3)желдену3)желдену 4)Рельеф4)Рельеф 5)Тау жынысының құрамы5)Тау жынысының құрамы 6)Мұхиттардың жақындығы6)Мұхиттардың жақындығы 7)Ағыстар7)Ағыстар 8)Жергілікті орынның теңіз деңгейінен биіктігі8)Жергілікті орынның теңіз деңгейінен биіктігі 9)Ауаның құрамы мен атмосфералық циркуляциясы9)Ауаның құрамы мен атмосфералық циркуляциясы 10)Топырақ эрозиясы10)Топырақ эрозиясы 11)Антропогендік әсерлер11)Антропогендік әсерлер Топтың мақсаты-түймедағы 8 жапырақ климаттық Топтың мақсаты-түймедағы 8 жапырақ климаттық факторлармен құраңдар.факторлармен құраңдар.
5 слайд
Климат және ауа райыКлимат және ауа райы
“ “
Синоптиктер” тобынаСиноптиктер” тобына
1.Сіздер Оңтүстік Қазақстан обылысында тұрасыздар.Сол 1.Сіздер Оңтүстік Қазақстан обылысында тұрасыздар.Сол
территорияның климаттық белдеуі мен климаттың түрін территорияның климаттық белдеуі мен климаттың түрін
анықтаңыздар.анықтаңыздар.
2.Қыс мезгілінде Оңтүстік Қазақстан обылысына азия 2.Қыс мезгілінде Оңтүстік Қазақстан обылысына азия
антициклон келеді.Ол қандай ауа райын әкеледіантициклон келеді.Ол қандай ауа райын әкеледі
??
““
Жел” тобынаЖел” тобына
1..Ақмола обылысының климаттық белдеуі мен климатын 1..Ақмола обылысының климаттық белдеуі мен климатын
анықтаңдар.анықтаңдар.
2)Қыс мезгілінде Ақмола обылысының территориясына 2)Қыс мезгілінде Ақмола обылысының территориясына
артикалық ауа массасы келеді. Ол қандай ауа райын әкеледі?артикалық ауа массасы келеді. Ол қандай ауа райын әкеледі?
““
Циклон” тобынаЦиклон” тобына
1)Сіз,теңіз деңгейінен800 м жоғары,Іле Алатаудың етегінде 1)Сіз,теңіз деңгейінен800 м жоғары,Іле Алатаудың етегінде
орналасқан Алматы қаласында тұрасыз. Осы жердің орналасқан Алматы қаласында тұрасыз. Осы жердің
климаттық белдеу мен климатын анықтаңдар.климаттық белдеу мен климатын анықтаңдар.
2)Қысқы төмен температуралары немен байланысты? 2)Қысқы төмен температуралары немен байланысты?
Жоғарғы-5 балл.Жоғарғы-5 балл.
5 слайд
Климат және ауа райыКлимат және ауа райы “ “ Синоптиктер” тобынаСиноптиктер” тобына 1.Сіздер Оңтүстік Қазақстан обылысында тұрасыздар.Сол 1.Сіздер Оңтүстік Қазақстан обылысында тұрасыздар.Сол территорияның климаттық белдеуі мен климаттың түрін территорияның климаттық белдеуі мен климаттың түрін анықтаңыздар.анықтаңыздар. 2.Қыс мезгілінде Оңтүстік Қазақстан обылысына азия 2.Қыс мезгілінде Оңтүстік Қазақстан обылысына азия антициклон келеді.Ол қандай ауа райын әкеледіантициклон келеді.Ол қандай ауа райын әкеледі ?? ““ Жел” тобынаЖел” тобына 1..Ақмола обылысының климаттық белдеуі мен климатын 1..Ақмола обылысының климаттық белдеуі мен климатын анықтаңдар.анықтаңдар. 2)Қыс мезгілінде Ақмола обылысының территориясына 2)Қыс мезгілінде Ақмола обылысының территориясына артикалық ауа массасы келеді. Ол қандай ауа райын әкеледі?артикалық ауа массасы келеді. Ол қандай ауа райын әкеледі? ““ Циклон” тобынаЦиклон” тобына 1)Сіз,теңіз деңгейінен800 м жоғары,Іле Алатаудың етегінде 1)Сіз,теңіз деңгейінен800 м жоғары,Іле Алатаудың етегінде орналасқан Алматы қаласында тұрасыз. Осы жердің орналасқан Алматы қаласында тұрасыз. Осы жердің климаттық белдеу мен климатын анықтаңдар.климаттық белдеу мен климатын анықтаңдар. 2)Қысқы төмен температуралары немен байланысты? 2)Қысқы төмен температуралары немен байланысты? Жоғарғы-5 балл.Жоғарғы-5 балл.
6 слайд
1.Синоптиктер тобына1.Синоптиктер тобына
КонвекцияКонвекция
Жылы фронтЖылы фронт
ЦиклондарЦиклондар
ДауылДауыл
Ауа массасының трансформациясыАуа массасының трансформациясы
Жиынтық күн радиациясыЖиынтық күн радиациясы
ТұманТұман
Ылғалды коэффицентЫлғалды коэффицент
ҚұрғақшылықҚұрғақшылық
Жұтылған радиацияЖұтылған радиация
6 слайд
1.Синоптиктер тобына1.Синоптиктер тобына КонвекцияКонвекция Жылы фронтЖылы фронт ЦиклондарЦиклондар ДауылДауыл Ауа массасының трансформациясыАуа массасының трансформациясы Жиынтық күн радиациясыЖиынтық күн радиациясы ТұманТұман Ылғалды коэффицентЫлғалды коэффицент ҚұрғақшылықҚұрғақшылық Жұтылған радиацияЖұтылған радиация
7 слайд
2.Циклон тобына
Атмосфералық циркуляцияАтмосфералық циркуляция
Суық фронтСуық фронт
КлиматологияКлиматология
ИзобрларИзобрлар
Көк тайғақКөк тайғақ
БулануБулану
АңзақАңзақ
ГигрометрГигрометр
Ауа райыАуа райы
Шашранды радиацияШашранды радиация
7 слайд
2.Циклон тобына Атмосфералық циркуляцияАтмосфералық циркуляция Суық фронтСуық фронт КлиматологияКлиматология ИзобрларИзобрлар Көк тайғақКөк тайғақ БулануБулану АңзақАңзақ ГигрометрГигрометр Ауа райыАуа райы Шашранды радиацияШашранды радиация
8 слайд
3. Жел тобына3. Жел тобына
ИнверсияИнверсия
Ауа массаларыАуа массалары
Атмосфералық фронттарАтмосфералық фронттар
АнтициклондарАнтициклондар
ИзотермаИзотерма
Ауа райыАуа райы
МуссонМуссон
КлиматологияКлиматология
БулануБулану
8 слайд
3. Жел тобына3. Жел тобына ИнверсияИнверсия Ауа массаларыАуа массалары Атмосфералық фронттарАтмосфералық фронттар АнтициклондарАнтициклондар ИзотермаИзотерма Ауа райыАуа райы МуссонМуссон КлиматологияКлиматология БулануБулану
9 слайд
Климат түрінін сипаттауында Климат түрінін сипаттауында
қателерді табыңдар.қателерді табыңдар.
Қоңыржай белдеуінде орналасқан Қазақстанның Қоңыржай белдеуінде орналасқан Қазақстанның
континентті климаты жазықты рельеф континентті климаты жазықты рельеф
жағдайында пайда болды.Қазақстанды жан-жағдайында пайда болды.Қазақстанды жан-
жақтан таулар қоршап тұр.Олар Оңтүстікпен жақтан таулар қоршап тұр.Олар Оңтүстікпен
батыстан келетін ауа массаларын ұстап батыстан келетін ауа массаларын ұстап
қалады.Соған байланысты жауын-шашынның көп қалады.Соған байланысты жауын-шашынның көп
мөлшері тек қана орталық және шығыс,оңтүстік мөлшері тек қана орталық және шығыс,оңтүстік
шығыс жағында түседі.Мезгілдікті ауа-райының шығыс жағында түседі.Мезгілдікті ауа-райының
өзгеруі салқынды жазбен және суық қыспен өзгеруі салқынды жазбен және суық қыспен
ерекшеленеді.ерекшеленеді.
2.2.
RR
-жауын шашын -жауын шашын
2.2.
RR
т=т=
RR
ж+ж+
RR
шш
3.Күн радяциясы 3.Күн радяциясы
“буланушылық”“буланушылық”
дегенді дегенді
білдіреді.білдіреді.
9 слайд
Климат түрінін сипаттауында Климат түрінін сипаттауында қателерді табыңдар.қателерді табыңдар. Қоңыржай белдеуінде орналасқан Қазақстанның Қоңыржай белдеуінде орналасқан Қазақстанның континентті климаты жазықты рельеф континентті климаты жазықты рельеф жағдайында пайда болды.Қазақстанды жан-жағдайында пайда болды.Қазақстанды жан- жақтан таулар қоршап тұр.Олар Оңтүстікпен жақтан таулар қоршап тұр.Олар Оңтүстікпен батыстан келетін ауа массаларын ұстап батыстан келетін ауа массаларын ұстап қалады.Соған байланысты жауын-шашынның көп қалады.Соған байланысты жауын-шашынның көп мөлшері тек қана орталық және шығыс,оңтүстік мөлшері тек қана орталық және шығыс,оңтүстік шығыс жағында түседі.Мезгілдікті ауа-райының шығыс жағында түседі.Мезгілдікті ауа-райының өзгеруі салқынды жазбен және суық қыспен өзгеруі салқынды жазбен және суық қыспен ерекшеленеді.ерекшеленеді. 2.2. RR -жауын шашын -жауын шашын 2.2. RR т=т= RR ж+ж+ RR шш 3.Күн радяциясы 3.Күн радяциясы “буланушылық”“буланушылық” дегенді дегенді білдіреді.білдіреді.
10 слайд
Климат және адамКлимат және адам
Синоптиктер тобының тапсырмасыСиноптиктер тобының тапсырмасы
Сіздің тобыңыз Алматыдан Өскеменге Сіздің тобыңыз Алматыдан Өскеменге
барады.барады.
Өскеменде сіздер Алтай тауына жорыққа Өскеменде сіздер Алтай тауына жорыққа
шығасыздар.Сіздерге қандай туристік шығасыздар.Сіздерге қандай туристік
жабдықтар керек?жабдықтар керек?
2.Жел тобының тапсырмасы2.Жел тобының тапсырмасы
Сіздер жазда ұшақпен Алматыдан Сіздер жазда ұшақпен Алматыдан
Петропавлға ұшып барасыз.Сіздерге Петропавлға ұшып барасыз.Сіздерге
Батыс Сібір жазықғы жорығына қандай Батыс Сібір жазықғы жорығына қандай
туристік жабдықтар керек?туристік жабдықтар керек?
Циклон тобының тапсырмасыЦиклон тобының тапсырмасы
Сіздер Алматыдан Қызылорда обылысына Сіздер Алматыдан Қызылорда обылысына
поезбен барасыздар.Жорыққа қандай поезбен барасыздар.Жорыққа қандай
жабдықтар керек?жабдықтар керек?
10 слайд
Климат және адамКлимат және адам Синоптиктер тобының тапсырмасыСиноптиктер тобының тапсырмасы Сіздің тобыңыз Алматыдан Өскеменге Сіздің тобыңыз Алматыдан Өскеменге барады.барады. Өскеменде сіздер Алтай тауына жорыққа Өскеменде сіздер Алтай тауына жорыққа шығасыздар.Сіздерге қандай туристік шығасыздар.Сіздерге қандай туристік жабдықтар керек?жабдықтар керек? 2.Жел тобының тапсырмасы2.Жел тобының тапсырмасы Сіздер жазда ұшақпен Алматыдан Сіздер жазда ұшақпен Алматыдан Петропавлға ұшып барасыз.Сіздерге Петропавлға ұшып барасыз.Сіздерге Батыс Сібір жазықғы жорығына қандай Батыс Сібір жазықғы жорығына қандай туристік жабдықтар керек?туристік жабдықтар керек? Циклон тобының тапсырмасыЦиклон тобының тапсырмасы Сіздер Алматыдан Қызылорда обылысына Сіздер Алматыдан Қызылорда обылысына поезбен барасыздар.Жорыққа қандай поезбен барасыздар.Жорыққа қандай жабдықтар керек?жабдықтар керек?
11 слайд
Жабдықтарды дұрыс Жабдықтарды дұрыс
таңдап ал!таңдап ал!
11 слайд
Жабдықтарды дұрыс Жабдықтарды дұрыс таңдап ал!таңдап ал!
12 слайд
Диограммаларды Диограммаларды
талдауталдау
Топтарға үш бағана түрінде жасалған Топтарға үш бағана түрінде жасалған
ауа температурасына графигімен ауа температурасына графигімен
жылдық жауын-шашын мен жылдық жауын-шашын мен
диограммалар беріледі.диограммалар беріледі.
ТапсырмаТапсырма
:диограммалардың қайсысы :диограммалардың қайсысы
Алматы,Қызылорда,Петропавл Алматы,Қызылорда,Петропавл
қалаларына сәйкес келеді?қалаларына сәйкес келеді?
12 слайд
Диограммаларды Диограммаларды талдауталдау Топтарға үш бағана түрінде жасалған Топтарға үш бағана түрінде жасалған ауа температурасына графигімен ауа температурасына графигімен жылдық жауын-шашын мен жылдық жауын-шашын мен диограммалар беріледі.диограммалар беріледі. ТапсырмаТапсырма :диограммалардың қайсысы :диограммалардың қайсысы Алматы,Қызылорда,Петропавл Алматы,Қызылорда,Петропавл қалаларына сәйкес келеді?қалаларына сәйкес келеді?
13 слайд
13 слайд
14 слайд
14 слайд
15 слайд
15 слайд
16 слайд
Қорытынды.Қорытынды.
Мұғалім топтардың балдарын Мұғалім топтардың балдарын
санап,қорытындысын жасайды,жеңген санап,қорытындысын жасайды,жеңген
тобын жариялайды. тобын жариялайды.
Әдебиеттер:Әдебиеттер:
1)Бейсенова Ә., Карпекова Қ. Қазақстан физикалық 1)Бейсенова Ә., Карпекова Қ. Қазақстан физикалық
географияс: Атамұра, 2008.-272 бет.географияс: Атамұра, 2008.-272 бет.
2)Ефремова В.С Казахстан в современном 2)Ефремова В.С Казахстан в современном
мире.Физгеорафический очерк .Алматы 1999г.мире.Физгеорафический очерк .Алматы 1999г.
3)Қазақсанның физикалық георгафиясы. 8 3)Қазақсанның физикалық георгафиясы. 8
сынып.Рауан.1996.сынып.Рауан.1996.
Климатический справочник 1980 г.Климатический справочник 1980 г.
4)Физическая география Казахстана Под 4)Физическая география Казахстана Под
ред.Джаналиевой Г.М.Алматы,1999гред.Джаналиевой Г.М.Алматы,1999г
16 слайд
Қорытынды.Қорытынды. Мұғалім топтардың балдарын Мұғалім топтардың балдарын санап,қорытындысын жасайды,жеңген санап,қорытындысын жасайды,жеңген тобын жариялайды. тобын жариялайды. Әдебиеттер:Әдебиеттер: 1)Бейсенова Ә., Карпекова Қ. Қазақстан физикалық 1)Бейсенова Ә., Карпекова Қ. Қазақстан физикалық географияс: Атамұра, 2008.-272 бет.географияс: Атамұра, 2008.-272 бет. 2)Ефремова В.С Казахстан в современном 2)Ефремова В.С Казахстан в современном мире.Физгеорафический очерк .Алматы 1999г.мире.Физгеорафический очерк .Алматы 1999г. 3)Қазақсанның физикалық георгафиясы. 8 3)Қазақсанның физикалық георгафиясы. 8 сынып.Рауан.1996.сынып.Рауан.1996. Климатический справочник 1980 г.Климатический справочник 1980 г. 4)Физическая география Казахстана Под 4)Физическая география Казахстана Под ред.Джаналиевой Г.М.Алматы,1999гред.Джаналиевой Г.М.Алматы,1999г
17 слайд
Алматы қаласы Алматы қаласы
Алатау ауданыАлатау ауданы
№№
26 жалпы білім беретін мектеп26 жалпы білім беретін мектеп
Ойын-сабағыОйын-сабағы
ТақырыбыТақырыбы
:Қазақстанның :Қазақстанның
климатыклиматы
8-сынып8-сынып
ҚұрастырғанҚұрастырған
:Кежеғұлова :Кежеғұлова
Жазира ЖұмалықызыЖазира Жұмалықызы
География пән мұғалімі.География пән мұғалімі.
17 слайд
Алматы қаласы Алматы қаласы Алатау ауданыАлатау ауданы №№ 26 жалпы білім беретін мектеп26 жалпы білім беретін мектеп Ойын-сабағыОйын-сабағы ТақырыбыТақырыбы :Қазақстанның :Қазақстанның климатыклиматы 8-сынып8-сынып ҚұрастырғанҚұрастырған :Кежеғұлова :Кежеғұлова Жазира ЖұмалықызыЖазира Жұмалықызы География пән мұғалімі.География пән мұғалімі.