Логопедтің кеңестері

1 слайд
Логопед: Аралбай Ақгүл

2 слайд
СӨЙЛЕУ ТІЛІ ДАҒДЫЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ БОЙЫНША ЛОГОПЕДТІҢ АТА- АНАЛАРҒА АРНАЛҒАН КЕҢЕСІ

3 слайд
Бала тілінің кеш шығуының негізгі үш себебі бар: 1.Физиологиялық 2.Психологиялық 3.Генетикалық

4 слайд
 1. Физиологиялық себепті айта кетсек,мысалы: бала кішкентай кезінде құлап қалып,жақ сүйегі орнынан қозғалып кеткен болуы мүмкін.  2. Екіншіден,( генетикалық ) баланың ата- анасының тілі кеш шыққан болса, бұл өз кезегінде перзентінде қайталануы мүмкін. Яғни бұл - заңды құбылыс. Бірақ, осы генетикалық себептің ДНҚ деңгейінде болатынына қарамастан, тұқым қуалайтын ауру мен кемістіктерді емдеп жазуға болады.   3. Бала бір нәрседен қатты қорқып қалса немесе күнделікті тұрмыста ата-анасының жанжалдасатынын көріп өссе, мұның барлығы тілдің шығуына кері әсерін тигізеді. ( психологиялық )

5 слайд
Тіл мүкістігі неден пайда болады ?  Жалпы, баланың дамуы кезінде тісінің қисық шығуы, таңдайы мен тілінің жырық болуы, аузын еркін аша алмауы  – мұның бәрі тіл мүкістігіне әсер етеді. Сондай-ақ, туғаннан баланың есту қабілеті нашар болса, айтылған сөзді құлағында сақтап қала алмайды.   Бұдан басқа да әртүрлі факторлар әсер етуі мүмкін.  Мысалы, анасының екіқабат кезінде жұқтырған түрлі вирустары немесе сәби кезінде дұрыс салынбаған екпелер, экологиялық проблемалар – бәрі де әсер етеді.

6 слайд
 Баламен сөйлеспеу (ата-ананың баламен әңгімелеспеуінен, қарым-қатынастан оқшаулауынан баланың тұйықталуы);  Қатты қорқып қалудан болған тұтығу;  Өзге аурулардың, қолданған дәрі-дәрмектердің әсері.

7 слайд
 1.ЕРЕСЕКТЕР ӨЗ СӨЙЛЕУ ТІЛІНЕ МӘН БЕРГЕН ДҰРЫС, СЕБЕБІ, БАЛАНЫҢ СӨЙЛЕУ ТІЛІНЕ, ОНЫҢ ЛЕКСИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ГРАММАТИКАЛЫҚ СӨЙЛЕУ ЖАҒЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫНА ӘСЕРІН ТИГІЗЕДІ.  2. АУЫЗША СӨЙЛЕУ ТІЛІ БАРЫСЫНДА КЕЗДЕСЕТІН СӨЗ ТІРКЕСТЕРІН, ЖАЛҒАУ МЕН ЖҰРНАҚТАРДЫ ДА ДҰРЫС ҚҰРАСТЫРЫП, ҚОЛДАНУ КЕРЕК.  3. ДЕМАЛЫС УАҚЫТТАРЫНДА ДА ТҮЗЕТУ ЖҰМЫСТАРЫН ЖАЛҒАСТЫРҒАН ДҰРЫС. ҮНЕМІ АРТИКУЛЯЦИЯЛЫҚ ЖАТТЫҒУЛАРДЫ, ТЫНЫС АЛУ ЖАТТЫҒУЛАРЫН, ҰСАҚ САУСАҚ МОТОРИКАСЫН ДАМЫТУҒА АРНАЛҒАН ЖАТТЫҒУЛАРДЫ ОРЫНДАП ОТЫРУ КЕРЕК. 

8 слайд

9 слайд
 Баланың дұрыс тілдамуына келесі жұмыстарды жасаған қажет:  1.Баламен үнемі сөйлесіп, оның жауаптарын тыңдау керек. Бала сөйлескенді, оны тыңдағанды ұнатады, қажет етеді.  2.Бала не істегенін айтып отыру керек. Сюжеттік ойындар ойнатыңыз: «Дүкен», «Шаштараз», «Дәрігер», «Балабақша», «Жолда жүру ережелері» т.б.  3.Серуенде әңгімелесіп, жаңа сөздерді бірнешерет қайталаңыз.  4.Балаға айтқан сөздеріңіз анық болсын. Сөйлемдерді де анық, дұрыс айтыңыз. Өбектеп, ысылдап, оның айтқаның қайталамаңыз. Сіздің сөйлеуіңіз үлгі болатын болсын!  5.Кітаптағы суреттер арқылы әңгіме жүргізіңіз, баланың өзінен сұраңыз.  6.Фотоальбомдағы суреттер бойынша әңгімелесіңіз .  7.Жеңіл өлеңдерді жаттап, ритмге салыңыз, мәнерлеп айтқызыңыз.

10 слайд
Баланың ақыл-ойын, танымдығын саусақтар арқылы дамытуға болады. 1.Массаж пассивті гимнастиканың түрі болып табылады. Оның ықпалымен тері рецепторлары мен бұлшық еттерінде бас ми қыртысына жететін импульстер пайда болады. Өзіндік массаж қолдың білезіктерін босату, сипалаумен басталып, аяқталады:  қол білезігінің сыртқы жағына өзіндік массаж .  алақанға өзіндік массаж.  қол саусақтарына өзіндік массаж.

11 слайд
Әртүрлі заттарды пайдалану арқылы қолдың білезіктері мен саусақтарына арналған жаттығулар ұсынылады:  Пирамида, мозаика, матрешка құрастыру.  Қағазға түйме, жіп,замок әртүрлі ұзындықта жапсыру жұмысы.  Тиындарды іріктеу.  Қағазбен жұмыс.  Бау байлау.  Жуан жіппен түйіншек жасау.  Құммен, сумен ойнау.  Конструктор, кубиктер ойнау.  Ауада сурет салу.  Қолөнері.

12 слайд
Логопедтің кеңесі  Саусақтармен ойнау ата-аналарға балаларын қуантуға, сонымен қатар, сөйлеуі мен ұсақ моторикасын дамытуға мүмкіндік береді.  Осындай ойынның нәтижесінде бала әртүрлі сенсорлық әсерлер алады. Мұндай ойындар балалармен, ересектермен мейірімді өзара қарым- қатынасты қалыптастырады.

13 слайд
Логопед кеңесі  Қиын дыбыстарды айту үшін баланың еріндерімен тілі күшті және балқылдақ болу керек. Осы жағдайда ұзақ ұстау қинамай бірнеше рет бір қимылды басқа қимылға ауыстыру. Осыларға артикуляциялық жаттығулар көмек береді.

14 слайд
Артикуляциялық жаттығулар не үшін қажет:  1.Артикуляциялық жаттығулар есте сақтау қабілетінің дамуы арқылы, балалар таза және дұрыс сөйлеуге үйренеді.  2.Логопед жұмыс бастаған кезде балалардың дыбысты айтудағы қателері тез жөнделеді. Олардың бұлшықтары оған дайын болады .  3.Дыбыстарды анық айтпайтын балаларға артикуляциялық жаттығулар қажет.  4.Балалар мен ересектердің дұрыс нақты және әдемі сөйлеуіне артикуляциялық жаттығулар көмек береді

15 слайд
Артикуляциялық жаттығуларды орындағанда:  1.Балада дұрыс сөйлеу дағыдысы қалыптасу үшін артикуляциялық жаттығуларды күнде жасау керек.  2.  Жаттығуларды күніне 3-4 рет 3-5 минуттан орындаған жөн.  3.  Әр жаттығу 5-7 рет орындалуы тиіс.  4. Бір статистикалық жаттығуды 10-15 секунд ұстап тұру ұсынылады (қимыл-қозғалысты өзгертпей ұстап тұру).  5. Артикуляциялық жаттығуларды іріктеу кезінде қарапайым жаттығудан күрделі жаттығуларға өту керек. Балаңыз белігі-бір жаттығуды дұрыс жасай алмай тұрып, одан күрделі жаттығуға өтудің керегі жоқ. Жасай алмай жатқан жаттығуды орындату үшін жаңа ойындар ойлап табуыңыз абзал.  6. Артикуляциялық жаттығуды отырып орындаған абзал, себебі отырғанда баланың арқасы түзу, денесін, аяқ-қолдарын бос ұстайды.  7. Бала үлкеннің және өзінің бетін айқын көруі тиіс, себебі жасап жатқан жаттығудың сапасын өзі бақылай алуы керек. 

16 слайд
Артикуляциялық жаттығулар:

17 слайд
 Сөйлеу кезінде пайда болатын тілдік тыныс алудың маңызына ерекше көңіл бөлген жөн.   Тыныс алу жаттығулары – аурулардың ең күшті, алдын алу емі болып табылады.

18 слайд
Тыныс алу жаттығулары:

19 слайд
ҚҰРМЕТТІ АТА-АНАЛАР! БАЛАҢЫЗДЫҢ ЖАН-ЖАҚТЫ ДАМУЫНА ЖӘНЕ ҚИЫНДЫҚТЫ ЖЕҢУІНЕ КӨМЕКТЕСІҢІЗ!