Магнит өрісі

1 слайд
Магнит өрісі. Магниттік индукция векторы. Ампер күші. Лоренц Күші Оқытушы: Нугманова Ж.К

1 слайд

2 слайд
Сабақтың мақсаттары: Білімділігі: Магнит өрісі, Ампер, Лоренц күші жайлы мағлұмат беру, Ампер, Лоренц күшінің формулаларын есептер шығаруда қолдана білуге үйрету.   Дамытушылығы:  студенттердің Ампер, Лоренц күші туралы білімін дамыту   Тәрбиелілігі:  студенттерді әділдікке, еңбекқорлыққа, жауапкершілікке, белсенділікке тәрбиелеу.

2 слайд

3 слайд
Магнит өрісі Электр зарядын қоршаған ортада белгілі бір физикалық қасиеттері бар электростатикалық өріс болатыны сияқты токтарды қоршаған ортада да магнит өрісі деп аталатын өрістің ерекше түрі пайда болады. Егер де электростатикалық өрістің бар жоғы оған әкелінген зарядталған денелерге әсер етуші күш арқылы білінсе, магнит өрісі осы өріске әкелінген тогы бар өткізгішке әсер ететін күш арқылы білінеді. Сөйтіп, электірлік және магниттік құбылыстардың осындай өзара байланысын бірінші рет 1820ж .дат физигі Эрстед ашқан болатын

3 слайд

4 слайд
Эрстед ( rsted немесе Oersted) Ханс Кристиан (14.8.1777,  Лангеланн  аралы,  Рудкебинг  қ., – 9.3.1851) – дат физигі.  Копенгаген  ун-тінде оқыған (1797 ж. фармацевт дипломын алды, 1799 ж. филос. ғыл. докт. болды). 1806 жылдан осы ун-ттің проф., 1815 жылдан өмірінің ақырына дейін Дат  корольдік қоғамының хатшысы, 1829 жылдан Копенгагендегі политех. мектебінің директоры болды. Эрстед химия мен физика саласынан аса маңызды зерттеулер жүргізді. Ол өзі құрастырған пьезометрді пайдалана отырып, сұйықтардың сығылғыштығын зерттеді (1822); хлорлы және металл алюминий алу тәсілін жасады. 1820 ж. электр тогының магнит стрелкасына әсер ететіндігін байқады. Эрстедтің бұл ашқан жаңалығы физиканың жаңа бөлімі – электрмагнетизмді жүйелі түрде зерттеудің негізі болды. Эрстед – бірқатар елдегі ғыл. мекемелер мен қоғамдардың мүшесі, оның ішінде 1830 ж.  Санкт-Петербург  ғылым академиясының да құрметті мүшесі болып сайланды.Ханс Кристиан Эрстед (1777- 1851)

4 слайд

5 слайд
Эрстед тәжірибесі (1820г)

5 слайд

6 слайд
Андре Ампер (1775- 1836)Электр және магнит өрісі арасындағы байланысты алғаш пайымдаған ғалым Ампер Андре Мари (1775 ж. Лион қаласы - 1836) - атақты француз ғалымы. Ампер алғашында Лион қаласында, кей i ннен Буржеде математика және физика пәндер i н i ң мұғал i м i болып i стеген. Кей i н i рек Парижге қоныс аударып, политехникалық мектепке қызметке тұрған, ал 1808 ж. Париж университеттер i н i ң бас инспекторы болып тағайындалған. 1814 ж. өз бет i нше Авогадро заңын ашқан. Өз i н i ң барлық бос уақытын химия, дифференциалдық теңдеулер және ықтималдық теорияларына арнаған. Амперд i ң электр және магнетизм саласы бойынша өте маңызды мақалаласы 1827 жылы жарық көрген “Электродинамика құбылыстарының математикалық теориясы туралы мемуар" – болып табылады. Былайша айтқанда, онда өтк i зг i штег i ток күш i мен магнитт i к индукцияны байланыстыратын Ампер заңының формуласы жазылған. Ампер бұл i ргел i еңбег i нде келт i р i лген идеяларымен ол электромагнетизм сияқты ғылымның кең саласына ес i к ашты.

6 слайд

7 слайд
АМПЕР Т ӘЖІРИБЕСІ Ампер тұрақты магнит өрісіне тогы бар өткізгішті алып келгенде онда өткізгішке магнит тарапынан күш әсер етіп, өткізгіштің қозғалатындығын байқады

7 слайд

8 слайд
Сонымен тогы бар өткізгішке магнит өрісінің әсер күшін Ампер зерттеп, ол күштің мәнін былайша көрсетті  sin BIl F A  

8 слайд

9 слайд
Магнит индукциясының бағыты бұранда ережесі бойынша анықталады, яғни ток бағыты бұранданың оң бағытталған ілгерілмелі қозғалысын көрсетсе, онда оның айналмалы сабының бағыты индукция сызығының бағытын көрсетеді.

9 слайд

10 слайд
Лоренц күшінің бағытын анықтау • Сол қол ережесі: Сол қолдың алақанының орналасуы: • В векторы - алақанға кіреді • υ жылдамдық векторы - төрт саусақ бағытымен бағыттас • Лоренц күші F - оң (+) заряд үшін бас бармақтың бағытымен сәйкес, ал теріс (-) заряд үшін бас бармақ бағытына қарама- қарсы

10 слайд

11 слайд

11 слайд

12 слайд
Магнит өрісін сипаттайтын шамалар: а) Магнит индукция вектор ы б)Магнит ағыны.

12 слайд

13 слайд
В –магнит индукция векторы. В = FI l l – өткізгіш ұзындығы; I – ток күші; 2.Өлшем бірлігі: тесла (Тл). 1 Тл = 1 Н А ∙ м1. магнит индукция векторының модулі :

13 слайд

14 слайд
Ф – магнит ағыны. В В 1 2 В 1 В 2< Ф 1 < Ф 2  

14 слайд

15 слайд
Суперпозиция принципі • Өрістің берілген нүктесіндегі магнит индукция векторы осы нүктедегі барлық магнит өрістерінің индукция векторларының геометриялық қосындысына тең.n В В В В В           ... 3 2 1

15 слайд

16 слайд
Тогы бар раманы айналдырушы момент • M – айналдырушы момент [ Н·м ] • S – раманың ауданы [ м 2 ]

16 слайд

17 слайд
Тогы бар катушкадағы магнит өрісі • Катушка – орам- ораммен тығыз оралған ұзын өткізгіш. Екінші атауы - соленоид

17 слайд

18 слайд
• Катушканың қызметі конденсаторға ұқсас • Катушканың мақсаты – өз ішіне үлкен магнит өрісінің энергиясын жинау

18 слайд

19 слайд
• Магнит - Magnet • Магнит индукциясы - Magnet induction • Сол қол ережесі - Rules of the left hand • Электр қозғалтқыштар - Electric motor. • Электрөлшеуіш аспаптардың – Electrical measuring instruments

19 слайд