Макроэкономика туралы жалпы түсініктерді біледі. Негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерді және оларды есептеу әдістері. Экономикалық циклді анықтайды.

1 слайд
Модуль/пән атауы: КМ 01 ОН 7. Нарықтық экономиканың түрлері мен типтерін, негізгі экономикалық заңдылықтарын бағдарлау Тақырыбы: Макроэкономика  туралы  жалпы түсініктерді біледі. Негізгі мак роэкономикалық көрсеткіштерді және оларды есептеу әдістері.Экономикалық циклді анықтайды.

2 слайд
ЭНЕРГИЗАТОР

3 слайд

4 слайд
"ЖАҚСЫ БАСҚАРЫЛАТЫН ЕЛДЕ КЕДЕЙЛІК ҰЯТ. НАШАР БАСҚАРЫЛАТЫН ЕЛДЕ-БАЙЛЫҚ ҰЯТҚА ҚАЛДЫРАДЫ" КОНФУЦИЙ .

5 слайд
Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қалыптастыру

6 слайд
"Аралас аукцион" іскерлік ойыны

7 слайд
Аукционның ашық кезеңі: * Оқытушы аукционды студенттерге зерттеу үшін ең маңызды деп санайтын индикаторларға қоғамдық ставкалар қою мүмкіндігін ұсына отырып бастайды. Бұл, мысалы, қолды көтеру немесе тақтаға ставкаларды жазу арқылы болуы мүмкін. * Оқушылар өздерінің "ақшалай қаражаттарын"пайдалана отырып, өздері таңдаған индикаторларға жария ставкалар жасайды. Аукционның жабық кезеңі: * Аукционның ашық кезеңі аяқталғаннан кейін оқытушы әрбір оқушыға жария етілмеген индикаторларға қосымша құпия ставкалар жасауға мүмкіндік береді. * Оқушылар өздерінің құпия ставкаларын қағазға немесе арнайы белгіленген нысанда жазады.

8 слайд
Сабақтың мақсаты:  ЖІӨ, инфляция, жұмыссыздық, ұлттық табыс және т.б. сияқты макроэкономиканың негізгі ұғымдарын түсіну.  Негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерді білу және оларды есептеу әдістерін түсіну.  Экономикалық циклды анықтау және оның фазаларын ажырата білу. Сабақтың міндеті:  Мысалдар мен көрнекі материалдарды қолдана отырып, макроэкономиканың негізгі ұғымдарын түсіндіру, жаттығулар немесе мысалдар арқылы негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерді есептеу әдістерін көрсету.  Оқушыларға нақты экономикалық деректерді немесе мысалдарды қолдана отырып, экономикалық циклды анықтауға және оның фазаларын талдауға үйрету.

9 слайд
Сабақ тақырыбы: Макроэкономика  туралы  жалпы түсініктерді біледі.  Негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерді және оларды есептеу әдістері. Экономикалық циклді анықтайды. Жоспар: 1. Макроэкономика  туралы  жалпы түсініктерді білед 2. Макроэкономикалық көрсеткіштер және олардың есептеу әдістері 3. Экономикалық цикл және олардың фазалары.

10 слайд
Қазіргі ұлттық есеп-шот жүргізуді жасаудың практикалық жұмыстарын ағылшын экономисі Р.Стоун (1913ж.) енгізілді. Алғашқы рет ұлттық есеп-шот жүйесінің кестесі 1953-і жылы БҰҰ- ның статистикалық бөлімінде басылып шақты. Қазіргі барлық әлемдегі елдерде ол стандарт ретінде қабылданды. Нарық экономикасы екі дәрежеде қызмет атқарады, ол «макроэкономика» және «микроэкономика» болып бөлінеді, осыған сәйкес талдау да – «макроэкономика» және «микроэкономика» деңгейінде жүргізіледі. Осылай талдау жасаған Дж.М.Кейнстің 1936 жылғы «Жұмыспен қамту, пайыз және ақшаның жалпы теориясы» деген еңбегі батыс экономистері арасында кең қолдау тапқан. Егер де микроэкономиканың нарық жағдайындағы басты сипаты және негізгі мақсаты – табыс табу болса, «макроталдау» назарында агрегатты өлшемдер (жалпы өнім, ұлттық табыс, жиынтық шығындар) болады да макроэкономика қоғамдық өндірісті динамикалық өсіп-өркендеуге бейімдейді.

11 слайд
Макроэкономикада зерттелетін негізгі мәселелер:  ұлттық өнім және ұлттық табыстың мөлшері мен құрылымын анықтау;  жұмыссыздық және жұмыспен қамтудың мәселелері;  инфляция мен инфляция қарсы саясат;  экономикалық өсудің түсінігімен факторларын зерттеу;  экономикалық дамудың циклдары;  ұлттық экономиканың сыртқы экономикалармен өзара әсерлерін зерттеу;  мемлекеттің макроэкономикалық саясатының мәселелері. Ұлттық есептің БҰҰ статистикалық комиссиясы жасаған стандарттық жүйесі әлем тәжірибеде 1953 ж. бастап қолданып келеді. Ұ.Е.Ж. мемлекеттің негізгі экономикалық көрсеткіштерін бағалау және әрбір елдердің экономикасын өзара салыстыру үшін халықаралық стандарт рөлінде қолданылады.

12 слайд
Макроэкономикалық көрсеткіштерге жататындар жалпы ұлттық өнім ( Ж.Ұ.Ө. ), жалпы ішкі өнім ( Ж.І.Ө. ), таза ұлттық өнім ( Т.Ұ.Ө. ), ұлттық табыс ( Ұ.Т. ) және жеке табыс ( Ж.Т. ). Жалпы ұлттық өнім ( Ж.Ұ.Ө.) - белгілі уақыт кезеңінде қоғамның қарамағындағы ұлттық өндірістік факторлармен өндірілген барлық игіліктер мен қызмет түрінде анықталады. Басқаша айтқанда жалпы ұлттық өнім Ж.Ұ.Ө. – бұл ұлттық тауарлар мен қызмет көрсетудің бір жылдық нарықтық құны. Шығындар бойынша: ЖҰӨ = С+G+І+Х; Мұндағы: С - жеке тұтыну шығындары; G - мемлекеттің сатып алуы; І -жалпы инвестициялар, Х - таза экспорт. Табыстар бойынша: ЖҰӨ = W + R + I + P ; Мұнда: W - жалдамалы жұмысшының жалақысы; R - ренталық төлемдер; I - жинақ капиталының пайызы (%); P - фирма мен корпорацияның пайдасы

13 слайд
Жалпы ішкі өнім ( ЖІӨ ) – белгілі бір мерзімде ел шеңберінде өндірілген барлық тауарлар мен қызметтердің нарықтық құны. Ұлттық иелігіне қарамастан, осы елдің территориясындағы барлық экономикалық субъектілер қызметтерінің нәтижесі жатады: ЖІӨ = ЖҰӨ - сырт қы экономика операция бойынша сальдо Таза ұлттық өнім ТҰӨ бұл қолданудан шығарылған жабдықтардың орны толтырылғаннан кейін тұтыну үшін қалған түпкі өнімдер мен қызметтердің сомасы. Келесі формула бойынша есептеледі: ТҰӨ = ЖҰӨ - А , Мұнда А - амортизациялық жарнаның сомасы . Ұлттық табысты ҰТ есептегенде ТҰӨ -нің ақшалай көлемінен алынады: ҰТ = ТҰӨ - Ж.С. Мұнда: Ж.С. – жанама салықтар. Жеке табыс ЖТ халықтың жеке тұтынуына түсетін ақшаның санын және осы жағдайдың ҰТ-тың қозғалысында орын алатын қайта бөлу процестерін көрсетеді: ЖТ = ҰТ - С+Т мұнда: С - корпорациялардың пайдасына салынатын салықтар, бөлінбей қалған пайдасы, әлеуметтік сақтандыру жарналарының көлемі; Т - трансферттік төлемдер. Қолда қалған табыс адамдардың жұмсай алатын табыстарын сипаттау үшін қолданылады, осыны есептеу үшін жеке табыстан халық төлейтін салықтардың жалпы көлемі алып тастайды.

14 слайд
Экономикалық цикл - бұл дағдарыстар арасындағы мерзім және осы кезде оның төрт фазасы ауысады. Дағдарыс тауарлардың артық өндірілуі, несиенің азаюы және процентінің жоғарылауы арқылы көрінеді. Бұл жағдай пайданы азайтады және өндірісті төмендетеді. 4 3 1 3 2 Циклдың фазалары: 1. Дағдарыс (құлдырау, рецессия). 2. Түбі (тоқырау ). 3. К өтерілу (ж андану ). 4. Шын (өрлеу , бум).

15 слайд
Дағдарыстың сипаттамасы келесідей: 1. Артық өндіріс себебінен өндірістің көлемі қысқарады, банктер мен кәсіпорындар банкротқа ұшырайды. 2. Жалақы төмендейді, жұмыссыздық өседі. 3. Бағалы қағаздар нарығы құлдырайды, акция курстары төмендейді. 4. Ақшаға сұраныс өседі, пайыз мөлшерлі жалақысы өседі. Дағдарыс тоқыраумен алмасады. Бұл сатыда өндіріс төмендеуін қояды, бірақ өспейді де. Тоқырау фазасының сипаттамасы: 1. Өндірістің құлдырауы мен бағалардың төмендеуі тоқырау жағдайында болады. 2. Жұмыссыздық жоғары деңгейде болады. 3. Ақшаға сұраныс төмендейді, пайыз мөлшерлі жалақысы азаяды, сөйтіп өндірістің салаларын ұлғайтуға жағдай жасалады. Жандану фазасының сипаттамасы: 1. Дағдарыстан аман қалған кәсіпорындар негізгі капиталдарын жаңартып, өндірісті ұлғайтуға кіріседі. Өндірілген тауарлар көлемі мен сапасы жағынан өндіріс дағдарысының алдындағы дәрежеге жетеді. 2. Инвестициялар өседі. 3. Бағалар көтеріледі, себебі сұраныс өседі. 4. Жұмыссыздықтың деңгейі қысқара бастайды. 5. Ақшаға сұраныс өседі, пайыз мөлшерлі жалақысы өседі. Өрлеу фазасының сипаттамасы: 1. Өндірістің көлемі дағдарыс алдындағы дәрежеден артады. 2. Жұмыссыздық деңгейі маңызды түрде қысқарады. 3. Тауарлардың бағасы өседі. 4. Қарыз капиталының ұсынысы өседі. 5. Несиеге сұраныс өседі. Сөйтіп шаруашылық жаңа дағдарысқа қарай қадам басады.

16 слайд
«Сауда соғысы»

17 слайд
Экономикалық көрсеткіштер динамикасы Экономикалық көрсеткіштер Экономикалық цикл фазалары K өтерілу (жандану) Құлдырау Көтерілу (жандану) Құлдырау Жалпы ішкі өнім(ЖІӨ)         Жұмыспен қамту деңгейі         Инвестиция деңгейі         Тауарлар мен қызметтердің тұтыну деңгейі (сұраныс)         Баға деңгейі         Бизнестің пайдасы         Тауарлар мен қызметтер өндірісінің көлемі         Ақша массасының көлемі         Ақша айналымының жылдамдығы         Ссудалық %(қысқа мерзімді)         Жұмыссыздық деңгейі         Банкроттық деңгейі         Өндіріс факторларының қорлары        

18 слайд
Экономикалық көрсеткіштер динамикасы Экономикалық көрсеткіштер Экономикалық цикл фазалары К өтерілу (жандану) Қ ұлдырау (дағдарыс, рец ессия) Ш ың (өрлеу,бум) Т үбі (тоқырау) Жалпы ішкі өнім(ЖІӨ) Ж ұмыспен қамту деңгейі И нвестиция деңгейі Тауарлар мен қызметтердің тұтыну деңгейі (сұраныс) Баға деңгейі Бизнестің пайдасы Т ауарлар мен қызметтер өндірісінің көле мі Ақша массасының көлемі Ақша айналымының жылдамдығы Ссу далық %(қысқа мерзімді) Жұмыссыздық деңгейі Банкроттық деңгейі Ө ндіріс факторларының қорлары

19 слайд
РЕФЛЕКСИЯ Кері байланыс парақшасын толтыру «Аяқталмаған сөйлем»

20 слайд
Үй тапсырмасы 1. Интернет желісінде Кондратьев циклдарының сипаттамаларын мерзімдері мен технологиялық себептерімен табыңыз. 2. Жұмыссыздықтың мәні мен түрлері.