«Мәшһүр-Жүсіп шығармаларындағы мақал-мәтелдер» презентация

1 слайд

1 слайд

2 слайд

2 слайд

3 слайд
Міндет: - Мақал-мәтелдердің қазақ өміріндегі мәні, әсерін ашып көрсету - Мәшһүр-Жүсіп шығармаларындағы мақал- мәтелдердің ерекшеліктерін ашу - Мақал-мәтелдердің қазіргі таңда адам өміріне деген әсерін ашып көрсету

3 слайд

4 слайд
  Аннотация Бұл жобада Мәшһүр Жүсіп шығармаларындағы мақал-мәтелдер қарастырылды. Жоба барысында Мәшһүр Жүсіптің өмірі, еңбектеріне шолу және Шығармаларындағы мақал-мәтелдер жайлы сөз қозғаймын. Мақал-мәтелдер халық қазынасыболғандықтан,қазіргі таңда тәрбиелік мәні зор деп есептеймін.   В этом проекте рассматривается пословицы - поговорки Машхур Жусупа. В проекте я буду рассказывать про пословицы – поговороки, произведения и про биографию Машхура Жусупа. Пословицы и поговорки считаются сокровищем народа и я считаю что сегоднещнее время они дают воспитание.   In this project is considered proverbs - a sayings Mashhur ZHusup. In project I shall tell about рoverbs - a sayings, product and about biography Mashhura ZHusup. Proverbs and sayings are treasure of folk and I consider that present-day time they give education.

4 слайд

5 слайд
1. Кіріспе. Мәшһүр-Жүсіп Көпейұлының өмір баяны 2. Негізгі бөлім 2.1. Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының еңбектері 2.2. Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының шығармаларындағы мақал- мәтелдер 3. Қортынды

5 слайд

6 слайд
Мәшһүр Жүсіптің үш кітабы: “Сары ­ар­қаның кімдікі екендігі”, “ Хал-ахуал”, “Тіршілікте көп жасағандықтан көрген бір тамашамыз” атты туындылары 1907 жылы Қазан қаласындғы Құсайыновтар баспаханасынан жарық көреді.

6 слайд

7 слайд
Зерттеуші ел арасынан түрлі ертегілер де жинаған “Еділ-Жайық”, “Көр ақтарған Жаманбай”, “Баһырам патша туралы”, “Есен тентек туралы”, “Ертеде бір хан болыпты” , “ Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама”, “ Еңсегей бойлы Ер Есім”, “Алаша хан”, “ 7 жасар Желкілдек”, “Ер Төстік”, “Әз Жәнібек және бір ұста”, “Екі патша”, “Әділ би”, “Сүйіндік:Олжабай батыр, “Тама Сарыбас мерген”,

7 слайд

8 слайд
Халық поэзиясы үлгілерін, оның ішінде мақал-мәтелдерді Мәшһүр Жүсіп Көпеевтің ерінбей ұзақ жинағаны мәлім. Фольклордың басқа жанрларына қарағанда, мақал-мәтелдерді жинаумен ай ­налысу Фольклорист - ғалымнан ұзақ уақыт пен қажымас ізденуді, еңбектенуді қажет ететіні белгілі

8 слайд

9 слайд

9 слайд

10 слайд
1)Өнер-білім, ақыл туралы мақал-мәтелдер - Ақыл − білім азығы, білім − ырыс қазығы; - Ақыл жастан шығады, асыл тастан шығады ; - Білімді мыңды жығады, білекті бірді жығады ; - Өнер алды – қызыл тіл; - Өнерді үйрен де, жирен;

10 слайд

11 слайд
2) Ынтымақ-бірлік жайындағы мақал-мәтелдер: Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса төбедегі келеді ; 3) Адамгершілік-сыйластық жайында: Иесін сыйлағанның – итіне сүйек сал ; Үлкейіп барып, сыпайыны көр, кішірейіп барып, шынайыны көр ;

11 слайд

12 слайд
4) Адамның мінез-құлқы жайындағы мақал–мәтелдер: Айдан ─ анық, сүттен ─ ақ, күннен ─ жарық, судан – тұнық ; Сарғайған жетер мұратқа; 5) Денсаулық, ауру турасындағы мақал-мәтелдер: Айналдырған ауру алмай қоймас ; Ауру ─ астан, дау – қарындастан ;

12 слайд

13 слайд
6) Ел мен жер жайлы мақал-мәтелдерге: Ел даусыз болмайды, тау құрсыз болмайды ; Жақсы болсаң, жердей бол, бәрін шыдап көтерген ; 7) Еңбек туралы мақал-мәтелдер: Бейнет түбі – рахат; Ексең егін, ішерсің тегін; 8) Әділдік туралы мақал-мәтелдер: Әділ биде ата жоқ, тура биде туған жоқ, туғанына бұрған биде иман жоқ ; Әділ бидің елін дау араламайды, әділ патшаның елін жау араламайды;

13 слайд

14 слайд
9) Барлық пен жоқтық турасындағы мақал-мәтелдер: Бар ағайын пәтуада болмас, жоқ ағайын сатуда болмас; 10) Отбасы, жанұя туралы мақал-мәтелдер: Жақсы әке – қырық жыл азық; 11) Мал туралы мақал-мәтелдер: Жаман атқа жал бітсе, жалына торсық байлатпас. Жаман адамға мал бітсе, Жанына қоңсы [қондырмас] ;

14 слайд

15 слайд
12) Сөз өнері, тіл жөніндегі мақал-мәтелдер: Басқа пәле неден? Басқа пәле – тілден!; 13) Жақсы мен жаман туралы мақал-мәтелдер: Жақсы жүрісінен пұл болады, жаман жүрісінен құл болады .

15 слайд

16 слайд
МәшҺүр-Жүсіп жазбаларында сақталған мақал- мәтелдерден тағы көрер бір ерекшелік – олардағы мақал-мәтелдер бойында халықтың мал баққан тұрмысына байланысты образдар мен сарындардың мол ұшырасатығында. Үй хайуанаттарының қылығын айту арқылы адам мінезіне ишара, тұспал жасау соншалықты әсерлі де мәнді болып шыққан. Мәселен, «Адам аласы – ішінде, « Мал атасы – сыртында» , «Сырын білмеген аттың , Сыртынан жүрме» «Сенген қойым сен болсаң, Күйсегеніңді ұрайын» мақал-мәтелдер бойынан әсерлі тұспалдарды көреміз.

16 слайд

17 слайд

17 слайд