Оқушыларды стрестік жағдайлардан шығаруда психологиялық көмек беру бойынша авторлық бағдарламасын қорғау үлгісі

1 слайд
__________________________________________________________________ коммуналдық мемлекеттік мекемесі   «Оқушылардың стрестік күйіне психологиялық көмек беру тәсілдері» ( 5 - 7 сынып оқушылары үшін ) ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ АЛДЫН-АЛУ ЖӘНЕ АҒАРТУШЫЛЫҚ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ Құрастырушы: ___________________________ Педагог-психолог   ________________ , 20 ___ жыл

1 слайд

2 слайд
БАҒДАРЛАМА ЖАЙЫНДА Өзектілігі: қазіргі балалар өмірінде қобалжу мен стресстер жиі орын алуда. Өйткені, қоғам мен қоршаған орта үнемі қозғалыста, өзгеруде және бала үнемі жаңа өзгерістерге тап болып сол жағдайларға бейімделуі керек. Оқушы бала-ның стресс күйіне психологиялық көмек беру жолы ретінде әлеуметтік- педагоги-калық тренинг қажеттілігі артуда. Бұл тренингтер – бала бойындағы стресстік күй-ді төмедетіп, бала бойында жеке позитивті қасиеттері қалыптасады және төзімді-лік қасиеттерін дамытуға бағытталған топтық пікірталас, іскерлік және рөлдік ой-ын әдістері қолданылады. Әрбір бала стресттік жағдайдан шығуға өзінше дайын болады және позитивті көзқарастарын дамытады. Мақсаты: Оқушының өзін-өзі реттеу дағдыларын қалыптастыру және жағдайды түсіне алу мен стресске төзімділік деңгейін арттыру. Міндеттері: -оқушылардың стрестік күйіне психологиялық көмек беру тәсілдерін ұсыну; - қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыру, стреске апаратын стереотиптерді жоюға және оқушылардың жеке мәселелерін шешуге психологиялық көмек пен қолдау көрсету. Ерекшелігі: бағдарламаның практикалық маңыздылығы бар, оқу-тәрбие үрдісін-де жеткіншектер үшін «мектептегі стрессті жеңу» бойынша ұсыныстар әзірленген.

2 слайд

3 слайд
Күтілетін нәтижелері: -Оқушыларда стресс, стресске төзімділік, өзін-өзі реттеу туралы білім жүйесі қалыптасады; -өзін-өзі диагностикалауға, өзінің психоэмоционалды жағдайын өзін-өзі бағалауға үйренеді; -стресстік күйден шығудың және жеке өзінің тұлғалық ресурстарын ашуда жеке әдісін таңдауға негіз жасайды; -психоэмоционалды шиеленісті жеңілдету әдістерін тәжірибеде үйренеді. -жағымды және жағымсыз стресті ажырата алу арқылы сол жағдайда мінез-құлықтың тиімді әдістерін меңгереді. Әдістері: қолданылатын формалар мен әдістер ретінде әңгімелер; дәрістер; рөлдік ойындар; релаксация, тыныс алу әдістері; психогимнастика; тренингойын әдістері; арт-терапия элементтері кіреді. Практикалық мәні: Әзірленген бағдарлама оқушылардың оқу-тәрбие үрдісінде өзін-өзі реттеу дағдыларын қалыптастырады, сонымен қатар стресске төзімділік деңгейін анықтау барысында педагог-психолог маманының профилактикалық жұмыс бағытына сәйкес келеді. Сабақтарда психогимнастикалық жаттығулар, ойын элементтері бар жаттығулар, топтық пікірта- ластар, «миға шабуыл » , өзін-өзі реттеу әдістері, сыни ойлауды дамыту әдістері, оның ішінде: синквейн, визуализация әдісі, метафоралық астарлы әңгімелер, ассоциативті- мета- форалық фотокарталар белсенді қолданылады.

3 слайд

4 слайд
““ Бағдарлама мазмұны 12 тақырыпты қамтиды ( бағдарлама мазмұнында берілген ). Практикалық жұмыс ретінде мектептегі стресстің балаларға әсерін анықтау үшін «Стресстің даму ықтималдығын анықтау әдісі» сауалнамасы қолданылды. Жалпы сабақтың жоспарланған сағат көлемі – 36 сағат . Жалпы сабақтың өту ұзақтығы – 20 __ -20 __ оқу жылы . Апталық сағат саны – 1- сағат . Бір оқу-жаттығу сабағының ұзақтығы – 45 минут .

4 слайд

5 слайд
Бағдарламаны жүзеге асыру барысында ұстанатын қағидалар: Ізгілендіру қағидасы – стресске төзімділік деңгейін анықтау арқылы оқушы- лардың тұлғалық, ресурстық мүмкіндіктері және өзін-өзі нақтылауға баса назар аударылды. Даралау қағидасы - педагог-психологиялық жұмыс формалары мен әдістерін таңдауда оқушылардың жеке және жас ерекшеліктерін ескеру. Әлеуметтену қағидасы – стресс жағдайында оқушылардың әлеуметтік ортада өзін-өзі реттеуіне ықпал ету, әртүрлі эмоционалдық қобалжу кезінде жағдай-ды дұрыс қабылдау арқылы әлеуметтік тәжірибені меңгеру жүзеге асырылды. Денсаулық қағидасы - ұйқыны дұрыс ұйымдастыру, ақуызға, дәрумендер мен минералдарға бай тағамдарды тұтынуды, физикалық белсенділікті қоса алған- да, дұрыс күн режимін сақтау ескеріледі.

5 слайд

6 слайд
  САБАҚ ТАҚЫРЫПТАРЫ 1 -сабақ Кіріспе сабақ. «Стресс дегеніміз не?». «Стресс бұл жақсы ма, әлде жаман ба?» Тақырыпты таныстыру. 2 -сабақ Диагностиканы жүргізу үшін «Стресстің даму ықтималдығын анықтау әдісі» Т.А. Немчиннің модификациясындағы Дж. Тейлор әдісі 3-сабақ Стресстің түрлері. «Эустресс және дистресс дегеніміз не?». Оның бала өміріне әсері жайында. 4-сабақ Стрессті жеңуге қалай көмектесуге болады? Жазбаша практика (жеткіншек өзіне-өзі сұрақ қоя алуы) 5 -сабақ Стресске төзімділік- бұл әр адам үшін маңызды қасиет. Стреске түсудің жасерекшеліктік сипаты . 6-сабақ С трессогендік қасиет терді шыңдау жаттығулары. 7-сабақ Стрестік күйіне психологиялық көмек беру тәсілдері. Ата-ана- ларға арналған психологиялық ағарт у жұмыстары. 8-сабақ Оқушылардың стресске төзімділігін қалыптастыруға бағытталған әлеуметтік-педагогикалық тренингті жүргізу тәсілдері. 9-сабақ Стресс-менеджмент: стрестік жағдайларды басқару мен ұйымдас- тыру бойынша кеңестер. 10-сабақ Ата-аналарға кеңес. Сұрақ-жауап алаңы. Стресс жағдайындағы балаларға қамқорлық жасаудың кейбір тетіктері. 11-сабақ Стресс синдромы бар балаларды оқыту мен тәрбиелеуде мұғалімдерге психологиялық кеңес беру бағыттары 12-сабақ Қорытынды сабақ. Оқушылар өткен тақырыптар бойынша өзіндік талдамы мен ұсыныстары.Бағдарлама мектептің 5-7-сынып оқушыларына арналған және бір оқу жылы кезеңінде жүзеге асырылады. Бағыты: Психологиялық алдын алу және ағартушылық жұмыстары.

6 слайд

7 слайд
Оқушылардың стресстік күйіне психологиялық көмек беру тәсілдері Психологиялық диагностика — оқушының, ата – ананың тұлғааралық жетілуіндегі ерекшеліктерді нормадан ауытқуды ғылыми негіз деп беретін сала. Психологиялық алдын-алу және ағартушылық (профилактика) – мұғалім, ата анасы, оқушыны психологиялық білімдермен қамтамасыз ету, жаңалықтарды жеткізу. Психо-түзету және дамыту- шылық - өңдеу мақсатында нормадағы балаларды қарастырады, ауытқуы бар балаларды түзету іс – шараларын қарастырады. Психологиялық кеңес (консультация) жүргізу, кәсіби кеңес беру (консультация) жүргізу – диагностикалық негізде туындайды.

7 слайд

8 слайд
Бағдарламаны жүргізу басында Қорытынды кезеңде Оқушылардың тобындағы стресстің даму ықтималдығын анықтау Дж.Тейлор әдісі бойынша тестілеу нәтижелері 1-кестеде. Стресске төзімділік деңгейі Қатысушылар (барлығы 25) Зерттелуші топ үлесі , % Жоғары 4 20% Орташа 8 40% Төмен 8 40% Диагностикаға қатысқан барлық балалар тобындағы алынған нәтижелері оқушылардың 40% - ында стресске төзімділіктің орташа деңгейі бар екенін көрсетеді. Тек 20% – ы стресске төзімділіктің жоғары деңгейіне, ал 40% - ы төмен. Стресске төзімділік деңгейін анықтаудың нәтижелері диаграммада ұсынылды (1-сурет).Бағдарламаны жүзеге асырудың бастапқы және қорытынды кезеңінде алынған диагностикалық мәліметтер Стресске төзімділік деңгейі Қатысушылар саны (барлығы 25) Зерттелуші топ үлесі , % Жоғары 10 47% Орташа 7 40% Төмен 3 13%Кесте 2. Оқушылардың стресске төзімділік деңгейін қайта анықтау нәтижелері Бағдарламаны қорытынды кезеңіндегі оқушылардан алынған нәтижелері стресске төзімділіктің жоғары деңгейі субъектілердің 47% - ына тән екенін көрсетті, бұл оқушылардың басым бөлігі бақылау тобы. Бұл оқушылар стресске және оның салдарына төтеп бере алады (2-сурет).

8 слайд

9 слайд
Бұл бағдарлама 5-7 сынып оқушыларын стресстің алдын-алу қажет екенін ескертеді. Яғни стресс - бұл дененің физикалық және психикалық күйінің эмоциялық сипаты, десек те бүгінгі таңда стресс кез-келген тұлғаның өміріне еніп, оның әрекетінің барлық салаларында өзінше сипатымен көрінуде. Осы тақырыпты жан-жақты қарастырып талдау педагог-психологтың атқаратын кәсіби әрекеттерінің бірі. Оқушылардың іс жүзінде қатысқан бөлігі (40%) стресске төзімділіктің орташа деңгейіне ие, бұл стресстік жағ-дайларға төтеп бере алады, бірақ сонымен бірге олар эмоционалды түрде сәтсіздікке ұшырайды. Ал, стресске төзімділік қатысқан оқушылардың 13% - ында төмен қойылған. Стресске төзімділігі төмен оқушылар стресстердің теріс әсерінен аз қорғалған, нәтижесінде олар тезірек және қарқынды түрде «зорығып күйіп кетеді, яғни күйзелісте жүреді».

9 слайд

10 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ   Авторлық бағдарламасын іске асырудың мақсаты жалпы білім беретін мектеп оқушыларының жеке тұлғалық мүмкіндіктерімен, оның тұлғалық дамуы мен денсаулық жағдайының жеке ерекшеліктерімен айқындалатын мақсатты бағыттарға, білімге, іскерлікке, дағдылар мен құзыреттілікке қол жеткізуі бойынша жоспарланған нәтижелерді қамтамасыз ету болып табылады. Оқушылар стресс кезеңіндегі көріністерді өз уақытында талдай алу жолдарын білуі шарт, олар: -Аса өткір қорқыныштар, эмоциялық қобалжулар; -Ұйқының бұзылуының ерекшеліктері, тәбеттің болмауы; -Астенодепрессиялық бұзылулар, үнемі шаршау кейіпте болуы; -Стрестегі сомато-вегетативті (денелік) бұзылулар және қолайсыз нәтижесінің белгілері. Қорыта айтқанда, оқу процесінде жоғары интеллектуалды және эмоционалды стрессті бастан кешіретін қазіргі білім алушыларда оқу іс-әрекетіне деген теріс динамика жиі байқалады. Балалар психикалық денсаулығының қажетті құрамдас бөлігі ретінде әлеуметтік педагогикалық тренинг өткізу арқылы оқушылардың стресске төзімділігін қалыптастыру. Егер бала стресспен сәтті күрессе,онда уақыт өте келе сыртқы әртүрлі әсерлерге қарсы иммунитет жоғарылайды және ол өмірлік қиын жағдайларға салмақты жауап бере бастайды, пайда болатын мәселелерді шешуге мүмкіндік береді.

10 слайд

11 слайд
Назарларыңызға рахмет!

11 слайд