"Оқытудың жаңа әдістері"

1 слайд
Тақырыбы: Оқыту әдісі

2 слайд
ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ЖІКТЕУ МӘСЕЛЕСІ. ӘДІСТЕР БЕЛГІЛІ БІР НЕГІЗ БОЙЫНША ТОПТАРҒА БӨЛІНЕДІ. XIX ҒАСЫРДЫҢ 20-30 ЖЫЛДАРЫНДА Б.Е.РАЙКОВ, К.П.ЯГОДОВСКИЙ ТҮСІНДІРУ, ТӘЖІРИБЕЛІК, ЗЕРТТЕУ, ЗЕРТХАНАЛЫҚ ӘДІСТЕРІН ЖЕТІЛДІРДІ. ОҚУШЫЛАР СӨЗДЕН, КІТАПТАН, КӨРНЕКІЛІКТЕН, ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫСТАРДАН БІЛІМ АЛАДЫ. ОСЫНЫ ЕСКЕРІП 20-30 ЖЫЛДАРДА Н.М.ВЕРЗИЛИН, Е.Я. ГОЛАНТ СӨЗДІК, ТӘЖІРИБЕЛІК, КӨРНЕКІЛІК ӘДІСТЕРІН ҰСЫНАДЫ. ҚАЗІР КОМПЬЮТЕРЛІК ЖҮЙЕЛЕР АРҚЫЛЫ БІЛІМ АЛУ МҮМКІНДІГІ БАР. М.А.ДАНИЛОВ (1899-1973), Б.П.ЕСИПОВ (1899-1967) ДИДАКТИКАЛЫҚ МАҚСАТҚА ЖЕТУ ҮШІН ҚОЛДАНЫЛАТЫН ӘДІСТЕРДІ ТОПТАСТЫРДЫ. ОЛАР: БІЛІМ АЛУ, ІСКЕРЛІК ЖӘНЕ ДАҒДЫЛАРДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ, БІЛІМДІ ҚОЛДАНУ, ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ІС-ӘРЕКЕТ, БЕКІТУ, БІЛІМ, ІСКЕРЛІК, ДАҒДЫЛАРДЫ ТЕКСЕРУ. АТАЛҒАН АВТОРЛАРДЫҢ ПІКІРЛЕРІ БОЙЫНША ОҚЫТУ ӘДІСІ - ДИДАКТИКАЛЫҚ МАҚСАТҚА ЖЕТУ ҮШІН ОҚУШЫЛАРДЫҢ ІС-ӘРЕКЕТІН РЕТТЕП, ҰЙЫМДАСТЫРУ ТӘСІЛДЕРІ. БҰЛ САРАЛАУДА ӘДІСТЕР ОҚЫТУДЫҢ АЛДЫНДА ТҰРҒАН МІНДЕТТЕРМЕН СӘЙКЕСТЕНДІРІЛГЕН. И.Я.ЛЕРНЕР, М.Н.СКАТКИН ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІН ОҚУШЫЛАРДЫҢ ТАНЫМДЫҚ ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТҮРІНЕ ҚАРАЙ ТОПТАСТЫРҒАН. АВТОРЛАР БАЛАЛАРҒА АҚЫЛ-ОЙ ЖҰМЫСЫНЫҢ, ӨЗ БЕТІМЕН БІЛІМ АЛУДЫҢ ЖОЛДАРЫН КӨРСЕТЕДІ .

3 слайд
Әдіс зерттеу барысында белгілі бір қорытынды алуға бағытталған, бір немесе бірнеше метематикалық, немесе логикалық операциялардың теорияға немесе практикаға негізделген түрі Тәсіл күрделі әдіс болып табылады, ол зерттеу барысындағы бірнеше нысаналы әдістердің жиынтығы Методика бір немесе бірнеше әдістер жиынтығына негізделген зерттеу жолдары, немесе олардың жиынтығына негізделген әдістер Методология зерттеу әдістері, жүйелері мен методтары жөніндегі білімнің жиынтығы

4 слайд
Оқыту әдістері – күрделі, көп жақты, көп сапалы құбылыс. Оқыту әдістері арқылы обьективтік заңдылықтар, мақсаттар, мазмұн, принциптер, оқыту формалары бейнеленеді. Оқыту әдістері оқу-тәрбие үдерісінде үйретуші, дамытушы, тәрбиелеуші, ынталандырушы (мотивациялық) және бақылаушы-түзетуші қызметтерді атқарады. Қазіргі кезде педагогика ғылымы мен практикасында қолданылатын оқу әдістері өте көп. Мұғалім оқыту әдістерін кеңінен қолдана білуі үшін оларды белгілі бір жүйеге келтірудің мәні зор. Оқыту әдістері әр түрлі негіздерге байланысты жіктеледі. Ең алғашқы кезде мұғалімнің жұмыс әдістері (әңгіме, түсіндіру, әңгімелесу) және оқушының жұмыс әдістері (жаттығу, өзіндік жұмыс) деп бөлінеді. Кейіннен білім алу көздеріне байланысты оқыту әдістерінің жіктелуі кеңінен қолданылады .

5 слайд
Практикалық •тәжірибе •жаттығу •оқу •өнім ділік еңбе к Көрнекілік •иллюстрация •демонстрация •оқушылардың бақылауы Сөздік • түсіндіру • тісінік беру • әңгіме • әңгімелесу Кітаппен жұмыс •оқу • зерттеу • реферат жазу • жеңіл қарап ш ығу • конспектілеу Видеоәдіс • көру • оқыту • «электрондық мұғалім» бақ ылауымен жаттығу • бақылау

6 слайд
Оқыту әдістерін дұрыс таңдап алып қолдану белгілі шарттарға байланысты болады: Оқытудың мақсат - міндеттері Пән және берілетін білім мазмұнының ерекшеліктері Балалардың жас және дара психологиялық ерекшеліктері

7 слайд
Қазіргі күнде педагогикада әдістерді топтастырудың үш жолы кең танылған:Осы заманғы педагогикалық процесте қолданылатын әдістер саны, түрі орасан көп. Осыдан, оларды ғылыми топтастыру қажеттігі туындайды. Бұл оқу әдістеріндегі жалпылық пен жалқылықты мәнділік пен кездейсоқтықты анықтауға жәрдемдеседі, оларды мақсатқа орай әрі тиімді пайдалануға себін тигізеді. Оқу әдістерін дидактикалқы мақсатқа орай топтастыру Оқу әдістерін білім көзі бойынша топтастыру Оқу әдістерін шәкірттердің танымдық әрекеттеріне орай топтастыру

8 слайд

9 слайд
Түсіндірмелі-иллюстративтік әдіс – мұғалімнің ауыз екі сөздері арқылы жүреді, ақпараттық-рецептивтік әдіс келесі белгілер арқылы сипатталады:  оқушыларға білім «дайын» түрінде ұсынылады;  мұғалім әртүрлі әдістермен білімді қабылдауын ұйымдастырады;  оқушылар қабылдайды (перцепция) және білімді ой елегінен өткізеді. Репродуктивтік әдіс қолданғанда мына белгілер арқылы сипатталады:  оқушыларға білім «дайын» түрінде беріледі;  мұғалім білімді жеткізіп қана қоймай оны түсіндіреді;  оқушылар білімді саналы түрде қабылдап түсінеді және ойына сақтайды;  білімнің беріктілігі бірнеше қайталанудан анықталады .

10 слайд
оқу материалы н алғашқы меңгеруге әсер ететін әдістер алынған білімд і бекіту мен жетілдіруге әсе р ететін әдістерДидактикалық мақсаттар бойынша Г.И. Щукин мен И.Т. Огородников оқыту әдістерін екі топқа бөледі:

11 слайд
Дидактикада соңғы жылдары кең тараған оқыту әдістерін Ю.К. Бабанский үш үлкен топқа жіктейді: 1) оқу-танымдық іс-әрекетті ұйымдастыру мен жүзеге асыру әдістері; 2) оқу-танымдық іс-әрекетті ынталандыру мен мотивациялау әдістері; 3) оқу-танымдық іс-әрекеттің тиімділігін бақылау мен өзіндік бақылау әдістері. Оқу-танымдық іс-әрекетті ұйымдастыру мен жүзеге асыру әдістері Көздер Логика Ойлау Басқару  сөздік  көрнекілік  практикалық  индуктивтік  дедуктивтік  репродуктивтік  проблемалық- ізденістік  өзіндік жұмыс әдістері  мұғалім жетекшілігімен жасалатын жұмыстар Оқу-танымдық іс-әрекетті ынталандыру мен мотивациялау әдістері Ынталандыру және оқуға қызығушылығын мотивациялау Оқудағы міндет пен жауапкершілікті ынталандыру мен мотивациялау әдістері Оқу-танымдық іс-әрекеттің тиімділігін бақылау мен өзіндік бақылау әдістері Ауызша бақылау және өзін- өзі бақылау әдістері Жазбаша бақылау және өзін- өзі бақылау әдістері Лаборатория-практикалық бақылау әдістері және өзін- өзі бақылау

12 слайд
1. Оқу әдістерін дидактикалық мақсатқа орай топтастыру Мұндай топтастыруға байланысты әдістерді бөлу ең алдымен оқу мақсатын назарға алады. Бұл жағдайда оқу мақсатына қол жеткізуге бағытталған мұғалім әрекетіне көп көңіл бөлінеді. Мақсатты көздеген әдістер тобына енетіндер:  Білім жинақтау әдісі;  Ептілік және дағды қалыптастыру әдісі;  Білімді қолдану, пайдалану әдісі;  Білім, ептілік, дағдыларды бекіту мен тексеру (бақылау) әдістері.

13 слайд
Т ə жірибеде негізгі үш білім көзі нақты танылған: 2. Оқу әдістерін білім көзі бойынша топтастыру Сөз Көрнекілік Іс әрекеттік білім көзі ретінде ауызша не жазба сөз қызмет етеді білім көзі- бақылауға түскен заттар, құбылыстар, көрнекі құралдар білім ж ə не ептіліктер ойын, оқу, қарапайым еңбектік істер процесінде қалыптасады

14 слайд
Оқу ə дістері жүйесінд е басты орын сөздік ə дістерге беріледі . Олар - ə ңгімелеу , түсіндіру , сұхбат , сөз-жарыс, пікір-талас, дәріс (лекция), кітаппен жұмыс . Д ə рісбаян (лекция) - көлемді материалды монологтық жолмен баяндау . Д ə рісбаянның б асқа с өздік ə дістерден өзгешелігі – қатаң құрылымды, мол ақпаратты, баяндалуы қисынды, білім м ə нін ашу жүйелікке негізделеді. Ə ңгімелеу – оқу материалын тыңдарманға сипаттама не баян формасында монологты, бірізді сөйлеп жеткізу.  Сұхбат – оқудың диалогтық ə дісі: педагог бірізді сұрақтар қоя отырып, оқушыны жаңа материалды түсіну, ұғу деңгейіне көтереді не ұсынылған материалдың қаншалықты меңгерілгенін тексереді.  Түсіндіру – бұл игеруге қажет обьект , құбылыс, кейбір ұғымдар заңдылықтары мен м ə нді қасиеттерін талқы , талдау, мысал келтіру жолымен д ə лелдеп, оқушы санасына енгізу.

15 слайд
Проблемді оқ у ə дісі - о қу процесіндегі орындаушылық қызметтен шығармашыл іс- ə рекетке өту құралы ретінде танылады. Бұл ə дістің м ə ні – оқытушы м ə селе ұсына отырып, оның шешімін береді, таным процесіндегі ой өрісінің даму жолын көрсетеді. Оқушылар дайын білімдерді, қорытындыларды тек қана түсініп, есте қалдырумен шектеліп қалмай, д ə лелдер қисынына , ой пайымдау т ə сіліне бақылау қояды. Мұндай ə дісті қолдану барысында оқушылар таным процесінің тікелей қатысушысы болмағанымен, мұғалімнің ой топшылауларына зер сала отырып, өздеріде проблема шешуге үйреніп барады . 

16 слайд
Дидактикалық құралдар төмендегідей бөлінеді:    - көру (визуалды) құралдары -кестелер, карталар, табиғи объекттер ж.т.б.;  есіту(аудио)құралдары - радио, магнитафон, ə н-күй аспаптары ж.т.б.;   - есіту-көру құралдары- дыбысты фильмдер, теледидар ж.т.б.;    - сөздік құралдар - оқулықтар , м ə тіндер ; - оқу процесін авмоматтастырушы құралдар – тіл кабинеттері, компьютерлер, ақпараттық жүйелер, телебайланыс- қатынас тораптары;  - сөз, сөйлеу, ым- ишара, дене қозғалыстары.