Өзін-өзі тануды оқытудың аксиологиялық аспектілері

1 слайд
Өзін-өзі тануды оқытудың аксиологиялық аспектілері

2 слайд
1. Тұлға құндылықтарының иерархиясы. 2. Абсолюттік жалпыадамзаттық құндылықтар. 3. Жалпыадамзаттық құндылықтар - бір адамгершіліктің қырлары.ЖОСПАРЫ:

3 слайд
Аксиология (гр . axia - құндылық және logos- ілім) - құндылықты зерттеу ілімі және олардың нақты әлеммен қатынасы.

4 слайд
Құндылықты жалпыадамзаттық, ұлттық, әлеуметтік таптық, топтық және адамдық деп ажыратуға болады, осыған байланысты олардың мән-мазмұны, ауқымы, өзгешелігі әрқилы болып келеді. Оның әр қоғамда, әр халықта әртүрлі болуы заңды. (мыс: ақсақал )

5 слайд
Құндылықтар - адам үшін өте маңызды заттар мен құбылыстар, қасиеттер мен жан-күйлер. Қасиет – адамның не бір заттың өзіне тән сапалық болмысын, ерекшелігін айқындайтын ұғым. Адам бойындағы қасиет жағымды және жағымсыз болып жіктеледі.

6 слайд
Өзін-өзі тану пәнін оқытуда құндылықтың қандай түрін оқыту керек мәселесі маңызды.

7 слайд
Құндылықтар маңыздылық деңгейіне байланысты: - негізгі (жаһандық): Ақиқат, Ізгілік, Әсемдік - кезеңдік (жағдайға байланысты) Власова Т.И. Толстова О.С.

8 слайд
Рухани-адамгершілік тәрбиеде жалпыадамзаттық маңызы бар, гумандық бағыттағы құндылықтарды баланың, адамның бойынан ашу - негізгі мақсат.

9 слайд
“ Адам баласының жаман құлқы жаратылысынан емес, өскен орта, алған үлгi, өнеге бiлетiндiгiнен және түзелу, бұзылу жас уақытта болады. Көпшiлiктi адамгершiлiкке тәрбиелеу үшiн жас буынды тәрбиелеу қажет ... Адамшылықты таза жүргiзу үшiн – көп ой керек, ойлау үшiн оқу керек және оқу әр тараптан мағлұмат берiп, ақиқатқа баланың көзiн жеткiзiп, көңiлiне жақсылықпен тәрбие беру керек”. М . Әуезов “Ғылым” кітабы

10 слайд
Адамгершiлiк тәрбие беру дегенiмiз – баланы гүлге су құюға немесе тазалыққа үйрету емес, ол баланың санасына табиғат дегенiмiз – бiртұтас жүйе, ол адам мен табиғаттың бiрлiгiнен құралатындығын жеткiзу. В.А. Сухомлинский

11 слайд
Орыс ғалымы Петракованың құндылықтар жүйесі бойынша: - Табиғи құндылықтар – табиғи күші мен жан- дүниесінің қабілеттілігі құндылықтары (ақыл-ой, сезім, күш-жігер т.б.) - Жүре пайда болған құндылықтар - адамның интеллектуалды және адамгершілік тұрғыдан дамуы барысында меңгерген құндылықтар (әдептілік, сыйластық, сабырлық т.б.) - Абсолюттік (мәңгілік) жалпыадамзаттық құндылықтар – рухани-адамгершілік білім берудің негізгі өзегі болып табылады. (табиғи және жүре пайда болған құндылықтарды қамтиды).

12 слайд
Абсолюттік жалпыадамзаттық құндылықтарды тәрбиелеу арқылы табиғи және жүре пайда болған құндылықтарды адам бойында өзгертуге болады.

13 слайд
Мәңгілік жалпыадамзаттық құндылықтар - АҚИҚАТ, ДҰРЫС ӘРЕКЕТ, ТЫНЫШТЫҚ, СҮЙІСПЕНШІЛІК. ҚИЯНАТ ЖАСАМАУМәңгілік жалпыадамзаттық құндылықтар адам бойына тумысынан берілген сый және олар адамның рухани дамуының барлық кезеңіне нәр береді.

14 слайд
Ішкі үйлесімдікке жету үшін адамның ойы, сөзі, ісі - адами тұлғаның мынадай аспектілеріне сәйкес келетін жалпыадамзаттық құндылықтарға сай болуы керек:

15 слайд
Қиянат жасамау Тыныштық Сүйіспеншілік Дұрыс әрекет Ақиқат

16 слайд
“ Адам өзіне өзі адамгершілікті жасауды үйрену керек, еш тексеріс пен бақылаусыз, ол болады, болмайды, керек деген қажетті нәрселерді сезінуге міндетті”. А.С. Макаренко

17 слайд
Жоспары: 1. Барлық болмыстың бастапқы табиғаты туралы білім. 2. Шындықтың мәні туралы 3. Абсолюттік және салыстырмалы ақиқат. 4. Нағыз шындық – ол Ар-ұжданАқиқат – өзін-өзі тануы мақсаты

18 слайд
«Жоқ едім. Жараттың. Және жоқ қылып, екінші бар етерсің» . «Білімдінің өлуі» мүмкін, бірақ «аты өлмейді». ) Ахмед Иүгінеки ( 12 ғасырдың соңы, Түркістан өңірі — 13 ғасырдың басы, — түркі елінің ортағасырлық ақыны , хакімі , ойшылы . Тірліктің өлшемін білім арқылы белгілейді. Яғни, білімдіден пайда бар, пайдалы нәрсе - тірі , ал пайдасыздық - бос, өлі нәрсе . Олай болса, білім арқылы мәңгілік өмірге қол жеткізуге болады.

19 слайд
«Бір айыпқа бола бас кесуші дүниеде тірі адамсыз қалады» «Біреу зәбір-жапа жасаса, қарымына рахат көрсет. Өйткені қанды қанмен қанша жусаң да тазармайды. Адамгершіліктің басы - осы».«Дүние бір қолмен бал, бір қолмен у ұстатады» Ахмед Иүгінеки Ахмед Иүгінеки үшін білім - көп білу емес, таным, ақиқатты білу. Яғни зұлымдық зұлымдықты тудыраты - бұл ақиқат, сондықтан кешірімді болғанды хош көреді.

20 слайд
Салыстырмалы Абсолюттік ақиқат - ішкі қайшылықта ақиқат - таным үнемі дамып, толықтырылып , дамуында теріске тереңдетіліп, түзетіліп отыра ды шығарылуы мүмкін емес - Жеке - Әмбебап - Өзгермелі - Өзгермейтін - Сезім деңгейінде - Сезімнен жоғары - Алуан түрлі - Бірлікті білдіреді

21 слайд
Ақиқатсыз жақсылықпен жамандық жайында түсініп, өз дүниетанымыңдағы жалғандықтардан арылудың мүмкіндігі болмас. Өз жан-дүниесіне үңіліп оның қаншалықты қаралық пен ластыққа толы екенін мойындау екінің біріне оңай емес .

22 слайд
Ақ пен қара, жақсылық пен жамандық болып екіжақтылыққа бөлінген, адамның ақыл-ойын, сол арқылы оның жанын иелену үшін ашық та астыртын күрес толассыз жүріп жатқан, осыншама қасірет жайлаған дүниеде ақиқатты іздеу, оны мойындау, және ол үшін күресу әрбір адам үшін басты қажеттілік болып табылады..

23 слайд
 Ақиқат сөз — ащы дәрі, сескентсе де ем.  Ақиқат аяушылық тілемейді.  Ақиқат сөзде алалық жоқ. Төле би

24 слайд
Ақиқат - адамның шынайы болмысы. Ақиқаттың не екенін білгісі келіп ұмтылған адамның ішіндегі энергия көбейе береді. Энергия оның әрекетінің дұрыс, бұрыстығын айқындап беруге көмектеседі. Ақиқатка бірден және түтасымен қол жеткізу мүмкін емес, оның күрделі үдеріс екендігін сезіп түсінуге адамдар біртіндеп келеді.

25 слайд
Ақиқат – өмірдің рухани негізі, ол мәңгілік. Ақиқат адамға көрінбейді, оны адам өзі іздейді, жүрегі және ақылын тыңдап оған көзін жеткізеді.

26 слайд
Шындық – екі жағы шектелген үшкір таяқ, онда ақиқат жоқ, ақиқат одан жоғары. Терісті мойындамау ақиқатқа әкелер жол емес, себебі кез-келген теріс пікірде бір тамшыдай ақиқат болуы мүмкін.

27 слайд
Ақиқат - ойдағы Сүйіспеншілік Дұрыс әрекет - іс-әрекеттегі Сүйіспеншілік Тыныштық - сезімдегі Сүйіспеншілік Қиянат жасамау - түсінусідегі Сүйіспеншілік, ал Сүйіспешіліктің өзі риясыз болғанда ғана адамның руханилық біліммен толысқаны.

28 слайд
Мәшһүр Жүсіп (1858-1931, ақын, ауыз әдебиеті үлгілерін жинаушы) табиғат пен адам денесін салыстыра келе: «Жерлер таулар болса, денеңде сүйеклер. Жерде ағаш, шөплер болса, денеңде шаш, түктер. Жерде жеті қылым болса, денеңде: көз …, құлақ…, мұрын…, ауыз…, қол…, аяқ…, ұят жері… Жерде зіл зала болса, денеңде түшкірмек, селк етіп шошып қалу бар. Жерде өзендер болса, денеңде үш жүз алпыс қан тамырлары бар. Жерде ащы, тұщы бұлақтар болған болса, денеңде: құлақта құлқы ащы, көзде жас тұзлы, мұрында сіңбірліклер батпақ»

29 слайд
Тұжырымның дұрыстығына көз жеткізу: Адамның ниетіне қарай табиғатта өзгерістер пайда болады.