Pisa халықаралық зерттеуін жүргізу аясында оқушылардың ғылыми –жаратылыстану функционалдық сауаттылығын дамыту әдістері

1 слайд
География пәнінің мұғалімі: География пәнінің мұғалімі: Еркінбекова А.С.Еркінбекова А.С. Қазақстан Республикасы «Алматы облысының білім басқармасы» мемлекеттік мекемесі Талдықорған қаласы Дарынды Талдықорған қаласы Дарынды балаларға арналған үш тілде оқытатын балаларға арналған үш тілде оқытатын Мұхтар Арын атындағы №24 «Экономика Мұхтар Арын атындағы №24 «Экономика және бизнес» арнаулы лицейіжәне бизнес» арнаулы лицейі коммуналдық мемлекеттік мекемесі

1 слайд

2 слайд
PISA дегеніміз не ? Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымымен жүзеге асырылатын PISA (Programme for International Student Assessment) оқушылардың білім алу жетістіктерін бағалау жөніндегі Халықаралық бағдарлама. PISA халықаралық зерттеуі барлық білім беру ұйымдарындағы 15-жастағы оқушылардың оқу, математика және жаратылыстанудан білім жетістіктерін анықтауды мақсат етіп қояды. Зерттеу оқушылардың қабілеттерін емес, ол оқу барысында меңгерген білімдері мен дағдыларын өмірлік жағдайларда қолдана білу ептіліктерін бағалауға бағытталған.

2 слайд

3 слайд

3 слайд

4 слайд
2018 80 ел

4 слайд

5 слайд
PISA-2018 зерттеуінің негізгі бағалау аймағы  Математика сауаттылығы  Жаратылыстану сауаттылығы  Оқу сауаттылығы

5 слайд

6 слайд
Ғылыми жаратылыстану сауаттылығын төрт аймаққа бөлуге болады:  ғылым мен технологияға сүйенетін өмірлік жағдайларды танып білуі (контекст); қоршаған орта мен ғылым туралы білімдерден тұратын ғылыми білімдердің негізінде техниканы қоса қоршаған әлемді түсінуі (білім); ғылыми сұрақтарды ажырата білуі, ғылыми жаратылыстану құбылыстарын түсіндіруі, айқын нақтылықтар мен дәлелдемелердің негізінде қорытындылар жасауы үшін ғылыми білімдерді қолданудан тұратын құзыреттіліктерді көрсетуі (құзіреттіліктер);  ғылыми жаратылыстану біліміне деген қызығушылығы.

6 слайд

7 слайд
Халықаралық бағалау 15 жастағы білім алушылардың құзыреттілігін алты деңгей бойынша бағалау қарастырады:  «Ең жоғарғы» (5 және 6 деңгей): ақпаратты сыни тұрғыдан бағалай білуі, мәтінді ұғыну мен интерпретациялау, қорытындыны дәлелдеп, өзінің болжамдарын ұсына алатын,  дағдыларын көрсете білетін оқушылар иелене алады. 3 - 4 деңгейге жаңа ақпаратты табу үшін білімі мен шеберліктерін қолдана алатын қабілеттері сәйкес келеді. 2 - деңгейде қарапайым күнделікті өмірде өз білімі мен дағдысын қолдана білу ептілігі бағаланады. Оқушылардың қарапайым базалық білімін көрсете білуі 1-ші және 1-ден төмен «Ең төменгі» деңгейге төмен деңгейдің тапсырмаларын орындай алатын білім алушылар «функционалды сауатсыз» деп есептеледі.

7 слайд

8 слайд

8 слайд

9 слайд
Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамытуға бағытталған тапсырмалар: Құзырлық: мәселені шешу •Тапсырма Ай – Жердің жалғыз табиғи серігі. Оның біздің ғаламшарымызға әсері өте үлкен. Алайда, астроном ғалымдар Айдың біртіндеп Жерден алыстап бара жатқандығын дәлелдеуде. Егер осы тұжырым орындалса, оның қандай салдары болуы мүмкін. Өз жауабыңызды келтіріңіз.

9 слайд

10 слайд
Оқушы құзырлығын дамытуға бағытталған тапсырмалар: Жауап нұсқалары: •Жерде температура біршама төмендейді. •Жер ғаламшарында бір жыл мезгілі болады. •Толысу мен қайту толқындары қалыптаспайтын болады. •Түнде белсенді өмір сүретін тірі ағзалар жойылады. •Еш өзгеріс болмайды.

10 слайд

11 слайд
Құзырлық: мәселені шешу •Тапсырма Суретте, атмосфераның газдық құрамына өсімдіктердің әсерін көріп отырмыз. Жер ғаламшарындағы орман ағаштарының шексіз кесілуі неге әкелуі мүмкін. Өзіңнің жауабыңды дәлелде.

11 слайд

12 слайд
Жауап нұсқалары: •Атмосферадағы көмірқышқыл газының мөлшері көбейеді. •Атмосферадағы оттегінің мөлшері көбейеді. •Ауа мөлдірленеді. •Атмосфера ылғалы көбейеді. •Еш өзгеріс болмайды.

12 слайд

13 слайд
«Географиялық карта және жергілікті жердің планы» Қала сыртындағы саяхатқа шығу үшін суретте көрсетілген жерлердің планда қалай бейнеленетінін анықтау керек: 2. 4. А. В. С. D. •к. • • •• •• 1. . 3

13 слайд

14 слайд
«Географиялық карта және жергілікті жердің планы» Жауабы: А-4, В-3, С-1, Д-2 2. 4. А. В. С. D. •к. • • •• ••

14 слайд

15 слайд
ТОЛЫҚ ЖАРЫҚ КҮН Мәтінді оқып шығып, сұрақтарға жауап беріңіз: 2002 ЖЫЛДЫҢ 22 МАУСЫМДАҒЫ ТОЛЫҚ ЖАРЫҚ КҮН Солтүстік жарты шарда 2002 жылы 22 маусымда ең ұзақ күнді атап өтсе, Австралияда - ең қысқа күнді атап өтеді. Бұл күні Мельбурнда*, Австралияда, Күн 7 сағат 36 минутта шығып, 17 сағат 08 минутта батады, және толық жарық күннің ұзақтығы 9 сағат 32 минутты құрайды. Осы жылы Австралияда 22 желтоқсанда ең ұзақ күн болады. Күн бұл күні 5 сағат 55 минутта шығып, 20 сағат 42 минутта батады, ал толық жарық күннің ұзақтығы 14 сағат 47 минутты құрайды. Астрономиялық қоғамның Президенті Перри Влахос мырза, Солтүстік және Оңтүстік жарты шарларындағы жыл мезгілдерінің ауысу құбылысы, жер осінің 23 градусқа иілуімен байланысты екенін айтты. *Мельбурн – шамамен 38 оңтүстік кеңістігінде орналасқан Австралиядағы қала.

15 слайд

16 слайд
Сұрақ 1: ТОЛЫҚ ЖАРЫҚ КҮН Жер суретте көрсетілгендей күн шуақтарымен жарық болып тұрады. Мельбурнде қазіргі уақытта жылдың ең қысқа күні деп жобалайық. Суретте жер осін, экваторды жүргізіңдер және Солтүстік және Оңтүстік жарты шарларын көрсетіңдер. Оларды белгілеңдер немесе қажетті жазулар жазыңдар. Сұрақ 2: ТОЛЫҚ ЖАРЫҚ КҮН Қай пайымдау Жердегі күн мен түннің ауысуын көрсетеді? Ал Жер өз осінен айналып тұрады. А Жер өз осінен айналып тұрады. В Күн өз осінен айналып тұрады. С Жер осі иілген. D Жер Күнді айналып тұрады.

16 слайд

17 слайд
ТОЛЫҚ ЖАРЫҚ КҮН ЖАУАБЫ: 1 сұраққа жауап толық қабылданады – 2 балл. Тапсырманың орындалуына жоғары балл қою үшін, Жер осі Күнге бұрышы тікесінен 10 0 -тан 45 0 –қа дейін иіліп бейнеленуі керек. Солтүстік және Оңтүстік жарты шарларының белгіленуіне назар аудару керек (олар белгіленген бе әлде жоқ па немесе бір ғана жарты шар белгіленіп, ал басқасы тұспалданған ба). 1 сұраққа жауап жартылай қабылданады – 1 балл. Жер осінің иілу бұрышы тікесінен шамамен 10 0 -тан 45 0 –қа дейін бейнеленген, Солтүстік және Оңтүстік жарты шарлары дұрыс белгіленген (немесе бір ғана жарты шар белгіленіп, басқасы тұспалданған), бірақ экватордың иілу бұрышы дұрыс емес, ол көлденеңінен 10 0 -тан 45 0 –қа дейінгі шамадан асып кеткен, немесе экватор бейнеленбеген. Экватордың иілу бұрышы көлденеңінен шамамен 10 0 -тан 45 0 –қа дейін бейнеленген, Солтүстік және/немесе Оңтүстік жарты шарлары дұрыс белгіленген (немесе бір ғана жарты шар белгіленіп, басқасы тұспалданған), бірақ осьтің иілу бұрышы дұрыс емес, ол көлденеңінен 10 0 -тан 45 0 –қа дейінгі шамадан асып кеткен, немесе ось бейнеленбеген. Экватордың иілу бұрышы көлденеңінен шамамен 10 0 -тан 45 0 –қа дейін дұрыс бейнеленген, Жер осінің иілу бұрышы көлденеңінен шамамен 10 0 -тан 45 0 –қа дейін бейнеленген, бірақ Солтүстік және/немесе Оңтүстік жарты шарлары дұрыс белгіленбеген (немесе бір ғана жарты шар дұрыс белгіленбеген, ал басқасы тұспалданады, немесе екеуі де бейнеленбеген). Жауап қабылданбайды – 0 балл. 2 сұраққа жауап толық қабылданады – 1 балл. Жауап: А  Жауап қабылданбайды – 0 балл.

17 слайд

18 слайд
5-тапсырма Жаратылыстану (компьютерлік формат) PISA - 2015

18 слайд

19 слайд
4-тапсырма Жаратылыстану (компьютерлік формат) PISA - 2015 Дұрыс жауап: Оқушылар не себепті өсімдік биоотынын пайдалану атмосферадағы СО2 деңгейлеріне қазба отынды жаққан кездегідей әсер етпейтінін түсіндіру үшін, тиісті ғылыми білімін пайдалануы тиіс. Екінші нұсқа дұрыс жауап болып табылады: Биоотынды өндіру үшін пайдаланылатын өсімдіктер өскен кезде, атмосферадан CО2 газын жұтады.

19 слайд

20 слайд
4-тапсырма Жаратылыстану (компьютерлік формат) PISA - 2015

20 слайд

21 слайд
Дұрыс жауап: Элемент оқушылардан мұнай мен этанолды отын ретінде салыстыру үшін, кестеде берілген деректерді талдауды сұрайды. Оқушылар адамдардың мұнай бірдей бағада көбірек энергия бөлетіндіктен, этанол орнына мұнайды пайдаланғанды жөн көретінін, және этанол көмірқышқыл газын азырақ шығаратындықтан, мұнаймен салыстырғанда экологиялық басымдыққа ие екенін анықтауы керек.

21 слайд

22 слайд
4-тапсырма Жаратылыстану (компьютерлік формат) PISA - 2015

22 слайд

23 слайд
Дұрыс жауап: Оқушылар көміртектің қос тотығын мұхиттың ең түбіне сақтау, мұхиттың аса терең емес жеріне сақтаумен салыстырғанда, уақыт өте келе ұстау көрсеткіштерінің жақсаруына әкеледі деген тұжырымды жалпылайтын түсіндірме беру үшін, графикте берілген деректерді түсіндіруі керек.

23 слайд

24 слайд
Құзырлық: мәселені шешу Қызыл теңіз дүние жүзіндегі ең тұзды теңіздердің бірі. Жоғары тұздылықтың қалыптасуына не әсер ететіндігін төменде берілген жауап нұсқаларының ішінен дұрыс тұжырымды таңда.

24 слайд

25 слайд
Құзырлық: мәселені шешу Қызыл теңіз дүние жүзіндегі ең тұзды теңіздердің бірі. Жоғары тұздылықтың қалыптасуына не әсер ететіндігін төменде берілген жауап нұсқаларының ішінен дұрыс тұжырымды таңда. Жауап нұсқалары: •Теңізге келіп құятын өзендердің көптігі оның тұздылығын жоғарылатады. •Суының тұздылығы жоғары Үнді мұхитының суымен Қызыл теңіз байланысты болғандықтан тұздылық жоғары болады. •Жауын-шашын мөлшері аз және булану деңгейі жоғары құрғақ солтүстік тропикпен қиылысып жатқандықтан теңіз суының тұздылығы жоғары. •Теңіз алабына ірі өзендердің құймауы, оның •суын тұщыландырмайды. •Жағалаулық бөлікте орналасқан шеткі теңіз болғандықтан, Дүниежүзілік мұхиттағы сияқты тұздылық жоғары болады.

25 слайд

26 слайд
Экологиялық тапсырма Елді мекен маңындағы батпақты жердегі құрбақалардың шуына, жағымсыз иіске тұрғындар шағымданғандықтан. Елді мекен әкімшілігі ол жерді құрғатуға шешім қабылдайды. Бірақ арнайы мамандар қоршаған ортаны қорғау үшін оған қарсы болды. Ол маман қандай дәлелдерді алға тартуы мүмкін?

26 слайд

27 слайд
7-Тапсырма Экологиялық тапсырма Жауап нұсқалары: • Батпақты жерді құрғататын болса оның флорасы мен фаунасы түгелдей жойылады. • Жазды күндері өрт қауіпі жоғарылайды. • Ол жерді құрғатқаннан құрбақалардың саны көбейеді. •Жәндіктердің, сонымен қатар құстардың да саны азаяды. •Ештеңе өзгермейді.

27 слайд

28 слайд
7- сынып. Оңтүстік Америка Оңтүстік Америка – Жер шарындағы ең ылғалды материк. Оның территориясында ең суы мол өзен – Амазонка, ең биік сарқырама – Анхель, ең биік таулы көл – Титикака орналасқан. Осыған қарамастан, Оңтүстік Америка материгінде жер бетіндегі табиғаты қатал шөлдердің бірі – Атакама шөлі орналасқан. Бұл шөлді аймақтың жылдық жауын – шашын мөлшері 100 мм – ден аз, кей жерлерінде 15 мм аз түседі. Кейбір аудандарында жауын – шашын мүлдем жаумайды, ондағы ылғалдың негізгі көзі тұман мен шық болады, ең қызықтысы бұл шөл Тынық мұхиты жағалауында орналасқан. Оңтүстік тропикпен шектеседі. Атакама шөлінің жылдық жауын – шашын мөлшері көрсетілген диаграмманы анықтаңыз. А Б В

28 слайд

29 слайд
9-Тапсырма «Литосфера» тақырыбы Күнделікті өміріңде түрлі – түсті бояуларды қолданасың. Олардың қалай пайда болғанын білесің бе? Ежелде суретшілер бояуды жасағанда тек тек табиғи түстерді қолданатын. Тапсырма: төменде берілген минерал мен түрлі түсті бояу жасауға пайдаланатын порошок жасалатын түстердің байланысын анықтап көр: 1) малахит, 2)лазурит, 3) каолин, 4) киноварь; А – көк; Б – жасыл; В – қызыл; Г - ақ. Ақпарат көзі: минералдар коллекциясы. Жауап парағы: 1 _________; 2__________; 3____________; 4__________.

29 слайд

30 слайд
«Литосфера» тақырыбы Күнделікті өміріңде түрлі – түсті бояуларды қолданасың. Олардың қалай пайда болғанын білесің бе? Ежелде суретшілер бояуды жасағанда тек тек табиғи түстерді қолданатын. Тапсырма: төменде берілген минерал мен түрлі түсті бояу жасауға пайдаланатын порошок жасалатын түстердің байланысын анықтап көр: 1) малахит, 2)лазурит, 3) каолин, 4) киноварь; А – көк; Б – жасыл; В – қызыл; Г - ақ. Ақпарат көзі: минералдар коллекциясы. Жауап парағы: 1 _________; 2__________; 3____________; 4__________. Жауабы:: 1-Б, 2-А, 3-Г,4-В.- 3.

30 слайд

31 слайд
Қолданылу саласы Тау жынысының аты 1Теміржол құрылысында 2Шосселік жолдар құрылысында 3Ғимараттың, ескерткіштің беткі қабатына 4Үйдің, пештің құрылысында 5Жылу жүйесіне 6Медицинада (сынықта) 7Тамақ әзірлегенде 8Тақтада жазуға Адамның шаруашылық әрекетінде қолданылатын тау жыныстарын анықта:

31 слайд

32 слайд
«Евразия. Солтүстік Еуропа елдері» Сурет және мәтін бойынша қай ел сипатталғанын анықта. Ақпарат. Бұл ел Еуропалық мемлекет болып табылады. Елдің астанасындағы тұрғын үйлерде түтін шығатын мұржалар жоқ және бұл қалада ит ұстауға тыйым салынған. Бұл елде трамвай, теміржолдар мүлдем жоқ. Мәңгі мұз бен қар елінде қауын, қарбыз, жүзім, тіпті банан мен ананас өсіріледі. Аймақта апатты су тасқындары болып тұрады және ол климаттық құбылыстарға, өзгерістерге мүлдем қатысы жоқ.

32 слайд

33 слайд
Сұрақ Жауап Мемлекет Исландия Астанасы Рейкьявик Үйлерде неге мұржа жоқ? Ел территоориясында көп кездесетін гейзер сулары жылуға қолданылады. Су тасқындарын немен түсіндіруге болады? Апатты су тасқындары жанартау атқылауымен тығыз байланысты. Жылудың бөлінуі аралдың мұз жабынын ерітіп, су тасқыны орын алады. Жылу сүйгіш өсімдіктерді неге өсіреді? Жылу сүйгіш өсімдіктер жылыжайларда өсіріледі. Оны ыстық бұлақтар мен гейзерлердің суларымен жылытып отырады. Теміржолдар ...

33 слайд