Қазақ әдебиеті: Абай Құнанбайұлы "Масғұт" поэмасы

1 слайд
ZhansugurovCollege П әннің атауы: Қазақ әдебиеті Сабақтың тақырыбы : Абай Құнанбайұлы «Масғұт» поэмасы Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің оқытушысы Сулейменова Айгул Максутхановна

1 слайд

2 слайд
Алдыңғы оқу: Абайдың қарасөздері. «Отыз екінші қарасөзі» Бекіту сұрақтары: -Абай «Отыз екінші қарасөзінде» білім-ғылымды үйренуге қандай талаптар қояды? - Бұл талаптарды қоюдың себебін қалай түсіндіресіңдер? - Қазақтан шыққан қандай ғалымдарды білесіңдер? - Бүгінгі күні ғылымда қандай жаңалықтар ашылып жатыр? - Ғалымдарға қойылатын бүгінгі күннің талаптары қандай? - Технология заманында ғылым қарыштап даму үстінде. Ал еліміздің ғылым мен білім саласындағы қарқыны қандай? Салыстырып, өз бағаларыңды беріңдер.

2 слайд

3 слайд
Үй тапсырмасы: 1-тапсырма. «Абай әлемі жеті түнде адастырмас Темірқазық іспетті» тақырыбында шығарма жазу. 2-тапсырма. Қарасөздің мазмұны негізінде төмендегі кесте бойынша өз пікірлеріңді білдіріңдер. Талап Негізгі ой Түйін Бірінші талап Екінші талап Үшінші талап Төртінші талап Бесінші талап Алтыншы талап

3 слайд

4 слайд
10.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; 10.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын айқындау; Оқыту нәтижелері: Әдеби шығармада көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы шығармашылық жұмыс (әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу.

4 слайд

5 слайд
«Масғұт» поэмасы

5 слайд

6 слайд
Абай жазған 4 поэманың даңқты болатын себебі олардың тұтастығы бар, іштей терең байланысы бар. М.Әуезов

6 слайд

7 слайд
Әдебиет теориясы Поэма (гр. « poiema ») – орта көлемді эпикалық түрге жататын, өмірде болған не болуға тиісті күрделі құбылыстар мен келелі оқиғаларды эпикалық не лирикалық сипаттағы өлеңмен суреттейтін жанр. «Қазақ әдеби тілінің сөздігі»

7 слайд

8 слайд
Глоссарий Арун-Рашид халиф. Харун ар-Рашид, Гарун ар-Рашид Аббас әулетінен шыққан халиф (786-809). Һарун әр-Рашидтың тұсында халифат қолөнер, сауда мен мәдениет (әсіресе, әдебиет) дамыған. Һарун әр-Рашид арабтардың әйгілі «Мың бір түн» ертегісінің кейіпкерлерінің бірі. Қыдыр ата. «Хызыр» араб сөзі, Жасыл адам деген мағына береді. Хызыр Ибраһим а.с. пайғамбардан кейін өмір сүрген бір пайғамбар немесе уәли. Зұлқарнайынның әскербасы әрі бір әпкесінің ұлы болған. Есімі Бәлка ибн Мәлкан болғандығы айтылады. Лақаб аты Әбул Аббас. Нұхтың а.с. ұлы Самның ұрпағынан. Кейбіреулер Хызырдың Бәни Исраил қауымынан болғандығын айтады. Қыдыр аталуының себебі: егер бір жерге отырып, кейін ол жерден тұрып кеткенде, әлгі отырған жері жап-жасыл болады екен. Шырыш бұзған. Тыныштығын, берекесін кетірген, шырқын бұзған. Халифа. О рта ғасырларда мұсылман дініндегі елдердің діні мен үкіметін бір  өзі  басқарып отырған мемлекет билеушісінің құрметті атағы, лауазымы. Пәруардігер . Жаратушы Алла, Құдай. Құда. Құдай сөзінің қысқарған түрі. Ғапіл боп. Қапы қалып, арманда болып, опық жеп.

8 слайд

9 слайд
Ойталқы. 1.Поэма сюжеті қайдан алынған? 2. Шәмсі –жиһан деген кім? Себебін анықта 1.Неліктен Масғұт қызыл жемісті таңдады? 2. «Бұлдайды біреу күшін, біреу түсін» деген өлең жолын қалай түсінесіңдер? Дәптеріңе жаз 1. Қыдыр шалдың Масғұтқа беретін үш жемістің қасиеттерін теріп жаз. 2. Хан мен уәзірдің жынды суды ішуге не себепті мәжбүр болғанын өз сөздеріңмен ашып жазыңдар. Түйінде Абайдың «Масғұт» поэмасы мен әлем әдебиетіндегі ортақ құнылықты анықтап, поэма туралы талдауды түйіндеңдер.А. Құнанбаевтың «Масғұт» поэмасы туралы аудиотыңдалым тыңдату А. Құнанбаевтың «Масғұт» поэмасының аудиосын тыңдату

9 слайд

10 слайд
1-тапсырма. Қажетті сөзді жазыңыз.      Еркектің еркек адам болса қасы,     Қатын, шеше, қызы жоқ кімнің басы?     Хан қаһар, қара кісі …………. қылса,     Сонда ұрғашы болмай ма арашашы?   Қажетті сөздер:   жауыздық, қастық, дұшпандық. 2-тапсырма. Дұрыс жауабын таңдаңыз. «Масғұт» поэмасында Масғұтқа үш түрлі жеміс таңдататын қария –  Шайыр  Қыдыр  Хакім  Уәзір 3-тапсырма. Бос орынға қажетті сөзді қойыңыз.      Барса, тамда бір гүл тұр солқылдаған,     Басында үш жеміс бар былқылдаған:     Бірі – , бірі – , бірі – ,     – Таңдап ал, мен берейін бірін саған   Қажетті сөздер: Сары, жасыл, қызыл, ақ, күлгін, қара

10 слайд

11 слайд
  Бекіту сұрақтары: 1.Автордың айтуынша «Масғұт» поэмасындағы оқиғаның болған заманы? 2.«Масғұт» поэмасында бас кейіпкер бірінші қандай іс-әрекетімен көрінеді? 3. Қай кейіпкердің сөзі екенін белгілеңіз.           Бай емен, батыр емен, хан емеспін,         Атақты артық туған жан емеспін. 4. Жігіт ара түскен шал өзін кіммін деп таныстырады? 5. Қарияның Масғұтқа ризалығын таныту үшін ұсынатыны не нәрсе? 6. Қыдыр атадан бата алған Масғұттың иеленген атауы ? 7. Масғұт неліктен қызыл жемісті таңдайды? 8. «Масғұт» поэмасындағы автордың басты идеясы қай мысалда екенін көрсетіңіз.  Жалғыз жүріп жол тапқанша, көппен бірге адас.  Көп айтты деп алданып, уағда күтсең,      Ғапіл боп көп нәрседен бос қаласың.  Көп қорқытады, терең батырады.  Бағың өскенше тілеуіңді ел де тілейді, өзің де тілейсің, бағың өскен соң – өзің ғана тілейсің. 9.Масғұтқа кесапатты жауын жауатыны жөнінде аян берген кім? 10. Үзіндіден кімнің көзқарасы айқын байқалатынын көрсетіңіз.           Сол заманда-ақ надандар шырыш бұзған,         Жалғанның дәмін бұзып қауіп қылғызған.         Ақыл мен мал екеуін асырай алмай,         Арашашы іздепті қатын, қыздан.

11 слайд

12 слайд
Қалай ойлайсың? Осы поэмадан қандай ой түюге болады? М.Әуезовтің «Ескі Бағдат тонын кидіргенше, өз тұсындағы қазақтың өзіндік тіршілігінен алып, сюжетті сол болмыстан қиюластырса, шығарманың басты идеялары оқушыларына орағытып жетпей, төтелей жеткен болар еді» деген ойымен келісесің бе? Ойыңды қалай дәлелдейсің? Кері байланыс «3-2-1» 1. Мен үшін 3 жаңа ақпарат… 2. Бұрыннан білетін ақпарат… 3. 1 қиындық келтірген тапсырма не сұрақ…

12 слайд

13 слайд
Үйге тапсырма: 1. «Масғұт» поэмасы бойынша б екіту сұрақтарына жауап беру. 2. «Масғұт» поэмасы мен осы поэма мазмұндас әлем әдебиетіндегі шығармалардағы құндылықтарды анықтап, әдеби эссе жазу. Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Абай. Шығармаларының екі томдық толық жинағы. — Алматы, 1957. Абай. 2. Өлеңдер, поэмалар, аудармалар мен қарасөздер. — А аты: Жібек жолы, 3. Мұхамедханов Қ. Абай шығармаларының текстологиясы жайында. Екінші басылым (Жауапты редактор Ғ.Қабышулы). - Алматы, 2010. – 164 б. 3. Абай дәстүрі және қазіргі қазақ әдебиеті (Жауапты редактор: ф.ғ.д., профессор 4. Ж.Ысмағұлов). Ұжымдық монография. – Алматы: Арда, 2009. – 392 б. 5. Әуезов М. Абай жопы. Роман-эпопея. — Алматы: Жазушы, 2013.

13 слайд