Қазақ поэзиясының сұлу сарайы. Ілияс Жансүгіров. презентация

1 слайд
Қазақ тілі мен әдебиеті 1 курс Бөлім: Тіл. Өнер. Әдебиет. Сабақтың тақырыбы: Қазақ поэзиясының сұлу сарайы. Ілияс Жансүгіров. Оқытушы: Смаилова Назигүл Сексенқызы «Жітіқара политехникалық колледжі» КМҚК қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің оқытушысы Жітіқара қаласы

1 слайд

2 слайд
Сабақтың мақсаты:  Мәтінді тыңдай отырып, негізгі ақпараттарды қысқаша түртіп жазу (конспектілеу).  Мәтінде берілген ақпаратты жүйелеу.  Сын есім сөздердің синонимдік қатарын стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану. Бағалау критерийлері:  Ақын Ілияс Жансүгіров туралы ақпарат береді, монолог мәтінін құрайды, синонимдерді тиімді қолданады.

2 слайд

3 слайд
Жасынан ән-күйді терең сезініп, жанымен түсінетін Ілияс әдебиетке ән-күйдің құдіретті күшінің туын көтере шықты. Ілиястың екінші  бір ерекшелігі – поэзиялық тілінде. Тілінің көркемдігі, сөз образдарының байлығы жағынан Ілияс қазақ әдебиетінде айрықша орын алады.                                                            Қ.Жұмалиев  Ілияс Жансүгіров – қазақ әдебиетінің төкпе жорғасы, алдына қара салмайтын тұлпары, биік бәйтерегі, жырдың алтын діңгегі, заңғар шыңы, қайталана бермейтін ғажайып құбылыс. Мырзатай ЖолдасбековҚазақ поэзиясының сұлу сарайы (1894-1938)

3 слайд

4 слайд
Жаңа сөздер Сөздер мен сөз тіркестері Мағынасы Зиялы Адамның жоғары мәдениеттілігінің, ақыл-парасаты мен адамгершілік қасиеттерінің жиынтығын білдіретін ұғым. Қуғын - сүргін Тегеруінді Жазалау, құғындау Екпінді, қуатты, күшті, қарқынды Жалған айып Алпауыт Өтірік жала Алып, батыр тұлғалы Құнды Құнарлы Бағалы Шұрайлы, өнімді, нәрлі Мәдени мұра Асқақ Тарихи естелік Биік, асқар, заңғар, парасатты Дискриптор: жаңа сөздерді үйренеді, сөздік жұмысын жүргізеді.

4 слайд

5 слайд
Синонимдік қатар Синоним ретінде жұмсалатын мәндес сөздер тобы синонимдік қатар деп аталады. Синоним  сөздерді үш түрлі белгілері арқылы тануға болады:  мағыналық реңк  (бала — перзент, ұстаз — мұғалім);  стильдік реңк  (еліру — желпілдеу, ақсақал — қария);  сөз қолданысындағы реңктер  (өмір — ғұмыр, биік тау — бойшаң адам). Синонимдер  мынадай жағдайларда қолданылады:  мәтінде бір рет пайдаланылған сөзді қайталамау үшін;  бір ұғымды түрлі белгілермен жан-жақты сипаттау мақсатында;  мағыналас екі сөз қатар келсе, алдыңғысы соңғысын анықтап, мағынасын күшейтеді.   Мысалы ,  заңғар биік тау, құр бекер жүру;

5 слайд

6 слайд
Мәтіналды жұмыс Оқылым. Айтылым. Ақын, қоғам қайраткері Ілияс Жансүгіров 1894 жылы Алматы облысы Ақсу ауданында дүниеге келгген. Анасынан ерте айырылған Ілиясқа ескіше хат танитын, көзі ашық әкесі Жансүгір ел аузында сақталған аңыз, әңгімелерді, ертегі жырларды жасынан жадына түйіп өсіреді. Ілияс алғашында әкесінің үйретуімен хат таниды, кейін ауыл молдасының алдын көріп, медресе үлгісіндегі мектепте оқиды. 1919-1921 жылдар аралығында Ташкенттегі екі жылдық мұғалімдік курсты бітіріп, өз аулында мұғалім болады. Одан кейін аз уақыт «Тілші» газетінде істеп, 1922 жылы Верныйдағы Қазақ ағарту институтына меңгеруші болып тағайындалады. Мәскеудегі Коммунистік журналистика институтына 1925 жылы түседі. 1928 жылы оқуын аяқтаған соң «Еңбекші Қазақ» газетіне қызметке алынады. 1932 жылы Қазақстан Жазушылар одағының алғашқы ұйымдастыру комиссиясының төрағасы, 1934 жылы Қазақстан Жазушылар одағының алғашқы төрағасы болып сайланады. 1937-1938 жылдары қазақтың зиялы ұлт қайраткерлеріне жала жабылып, саяси қуғын-сүргінге ұшырайды. Ілияс Жансүгіровке де жалған саяси айып тағылып, 1938 жылы ату жазасына кесіледі. Өнерді сүйген, өнерді жырлаған ақын саяси қуғын-сүргінің құрбаны болады. Ілияс Жансүгіров – қазақ әдебиетінің дамуына үлес қосқан дарын иесі. Оның шығармалары, поэзиясы ауыз әдебиетінен нәр алған, халықтың қажымас қайраты мен рухын көрсетеді.

6 слайд

7 слайд
Сұрақтарға жауап бер? Ілияс Жансүгіров есімімен таныссың ба? Мәтінде айтылған ақпараттан соң Ілияс Жансүгіров туралы не білдің?Ақынның қандай шығармаларын білесің? Дискриптор: Сұрақтарға нақты жауап береді.

7 слайд

8 слайд
Мәтінмен жұмыс Тыңдалым. Мәтінді мұқият тыңдап, түсініп ал. https://soundcloud.com/kokjiek-horizon/3-7-8-2

8 слайд

9 слайд
Тапсырма.  Мәтінді қайталап тыңда.  Негізгі ақпаратты қысқаша түртіп жазып отыр. https://soundcloud.com/kokjiek-horizon/3-7-8-2Мәтінмен жұмыс Тыңдалым. Жазылым. Дискриптор: мәтін мазмұнын қысқаша конспектілейді.

9 слайд

10 слайд
Сұрақтарға жауап бер? Ілияс Жансүгіров кім? Ілияс ЖансүгіровТапсырма. Дискриптор: өз ойын кластерге түсіреді.

10 слайд

11 слайд
Ақын шығармаларын қандай салаларға бөлуге болады?Тапсырма. Дискриптор: өз ойын кластерге түсіреді.

11 слайд

12 слайд
Ақынның шығармаларын ата? Шығармалары Тапсырма. Дискриптор: өз ойын кластерге түсіреді.

12 слайд

13 слайд
Тапсырма Туғаннан дарынды Ілияс Жансүгіров - халықтың бай ауыз әдебиетінің мол мұрасын сусындап өскен. Ілияс Абайға еліктеп, шығармаларын үлгі ала отырып, көптеген қуатты өлеңдер жазды. Қазақ әдебиетінің құнарлы саласының бірі поэзия болса, Ілияс сол құнарлы салаға бар күш - қуатын сарқа жұмсаған алпауыт ақынның бірі.Сөйлемдегі сын есімдерді синонимдік қатарымен толықтырып жаз. Дискриптор: сын есімді синонимдік қатарды орынды қолданады.

13 слайд

14 слайд
Қою қаріппен берілген сөздердің орнына жақша ішіндегі синонимдік қатардан мағынасы сәйкес келетін сөзді таңдап жаз. Жазуға талабым ( ықыласым, ынтам) оянды. Келсе де, келмесе де өмірді өлең қыла , ( өлең жаза, өлең ете) бастадым. Абайдың торында ( ырқында, қармағында) қалдым.Тапсырма. Дискриптор: синоним сөздерді ажыратады.

14 слайд

15 слайд
Жылдар Өмірі мен шығармашылығыМәтінсоңы жұмыс Жазылым. Ілияс Жансүгіров өмірінің тарихи тізбесін жаса. Хронологиялық кесте Дискриптор: ақынның тарихи шығармашылық өмірін хронологиялық кестеге түсіреді.

15 слайд

16 слайд
« V » Білемін, маған таныс ақпарат « + » Мен үшін жаңа ақпарат «-» Мен үшін түсініксіз ақпарат «?» Мені таңғалдырадыОйтаразы.

16 слайд

17 слайд
Үйге тапсырма 5 -тапсырма. 76 бет Ақын сипаттағандай туған жеріңді, жылыңды, ата - анаңды сипаттап монолог құрастыр. Қандай сәулетті сарайлар болсын, қандай сымбатты, я кескінді суреттер болсын, қандай әдемі ән күй болсын, сөзбен сөйлеп, суреттеп көрсетуге, таныстыруға болады. Ахмет Байтұрсынов Дискриптор: монолог мәтінін құрастырады.

17 слайд