Материалдар / Қазақстанның топырағы

Қазақстанның топырағы

Материал туралы қысқаша түсінік

Айсарова Наргиза Турганжановна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

29 Қаңтар 2020

683

0 рет жүктелген

Геометрия Сабақ жоспары 9 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

1 / 27

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Материалдың қысқаша түсінігі

1 слайд
ТОПЫРАҚ ҚҰРАМЫ ТОПЫРАҚ ҚҰРАМЫ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫМЕН ҚҰРЫЛЫМЫ

1 слайд

ТОПЫРАҚ ҚҰРАМЫ ТОПЫРАҚ ҚҰРАМЫ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫМЕН ҚҰРЫЛЫМЫ

2 слайд

3 слайд
ТОПЫРАҚ ЖАМЫЛҒЫСЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ • Қазақстанның топырақ жамылғысы күрделі және әр түрлі. Топырақ жамылғысының зоналар бойынша таралғаны айқын байқалады. Қазақстанның жазық бөлігі аумағының 86%-ын алып жатыр. Негізінен үш топырақ зоналарына бөлінеді: қара топырақты зона (52° с.е. солтүстігінде); қара қоңыр топырақты зона (52°-48° с.е. аралығында); қоңыр, сұр қоңыр топырақты зона (48° с.е. оңтүстігінде).

3 слайд

ТОПЫРАҚ ЖАМЫЛҒЫСЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ • Қазақстанның топырақ жамылғысы күрделі және әр түрлі. Топырақ жамылғысының зоналар бойынша таралғаны айқын байқалады. Қазақстанның жазық бөлігі аумағының 86%-ын алып жатыр. Негізінен үш топырақ зоналарына бөлінеді: қара топырақты зона (52° с.е. солтүстігінде); қара қоңыр топырақты зона (52°-48° с.е. аралығында); қоңыр, сұр қоңыр топырақты зона (48° с.е. оңтүстігінде).

4 слайд
ҚАРА ТОПЫРАҚТЫ ЗОНА Қара топырақты зона республиканың солтүстігінде тараған. Бұл зона Солтүстік Қазақстан облысын түгелімен, Қостанай облысының көп жерін, Ақмола, Павлодар, Ақтөбе, Батыс Қазақстан облыстарының солтүстік бөліктерін камтиды. Республика аумағының 25,8 млн гектар жерін (10,9%-ын) алып жатыр. Қара топырақты зона үш зона аралығына бөлінеді: сілтісізденген қара топырақ - орманды дала табиғат зонасының оңтүстігінде аз ғана бөлігін алып жатыр; кәдімгі қара топырақ және оңтүстіктегі қуаң даланың қара топырағы - дала зонасына тән.

4 слайд

ҚАРА ТОПЫРАҚТЫ ЗОНА Қара топырақты зона республиканың солтүстігінде тараған. Бұл зона Солтүстік Қазақстан облысын түгелімен, Қостанай облысының көп жерін, Ақмола, Павлодар, Ақтөбе, Батыс Қазақстан облыстарының солтүстік бөліктерін камтиды. Республика аумағының 25,8 млн гектар жерін (10,9%-ын) алып жатыр. Қара топырақты зона үш зона аралығына бөлінеді: сілтісізденген қара топырақ - орманды дала табиғат зонасының оңтүстігінде аз ғана бөлігін алып жатыр; кәдімгі қара топырақ және оңтүстіктегі қуаң даланың қара топырағы - дала зонасына тән.

5 слайд

6 слайд

7 слайд

8 слайд

9 слайд

10 слайд
ҚАРА ҚОҢЫР ТОПЫРАҚ ЗОНАСЫ • Қара қоңыр топырақ зонасы қара топырақтың оңтүстігінде орналасқан. Бұл Орталық Қазақстанның көп жерін, Каспий маңы ойпатының солтүстігін, Шығыс Қазақстан облысының жазықтарын алып жатыр. Бұл – республиканың оңтүстік дала (тым құрғақ далалы) және шөлейтті алқаптарын 90,4 млн гектар немесе республика жерінің 38,5%-ын алып жатқан зона. Қара қоңыр топырақ зонасы да үш зона аралығына бөлінеді: қуаң даланың күңгірт қара қоңыр топырақты өңірі; қуаң даланың жай қара қоңыр топырақты өңірі; шөлейт жердің ашық қара қоңыр топырақты өңірі. Топырақтың құнарлылығы оңтүстікке барған сайын кеми түседі. Күңгірт қара қоңыр топырақ пен кәдімгі қызыл қоңыр топырақтың гумусы (қара шіріндісі) 4,5-3,0%, ал шөлейт ашық қызыл топырағының гумусы азырақ, 3,0- 2,0%. Бұл топырақ зонасының солтүстігінде астық өндіру мен мал шаруашылығымен айналысады. Өйткені мұнда ылғал аз түседі.

10 слайд

ҚАРА ҚОҢЫР ТОПЫРАҚ ЗОНАСЫ • Қара қоңыр топырақ зонасы қара топырақтың оңтүстігінде орналасқан. Бұл Орталық Қазақстанның көп жерін, Каспий маңы ойпатының солтүстігін, Шығыс Қазақстан облысының жазықтарын алып жатыр. Бұл – республиканың оңтүстік дала (тым құрғақ далалы) және шөлейтті алқаптарын 90,4 млн гектар немесе республика жерінің 38,5%-ын алып жатқан зона. Қара қоңыр топырақ зонасы да үш зона аралығына бөлінеді: қуаң даланың күңгірт қара қоңыр топырақты өңірі; қуаң даланың жай қара қоңыр топырақты өңірі; шөлейт жердің ашық қара қоңыр топырақты өңірі. Топырақтың құнарлылығы оңтүстікке барған сайын кеми түседі. Күңгірт қара қоңыр топырақ пен кәдімгі қызыл қоңыр топырақтың гумусы (қара шіріндісі) 4,5-3,0%, ал шөлейт ашық қызыл топырағының гумусы азырақ, 3,0- 2,0%. Бұл топырақ зонасының солтүстігінде астық өндіру мен мал шаруашылығымен айналысады. Өйткені мұнда ылғал аз түседі.

11 слайд
ҚОҢЫР ЖӘНЕ СҰРҚОҢЫР Қара қоңыр топырақты зонаның оңтүстігінде шөлді аймақ топырақтары алып жатыр. Мұнда негізінен қоңыр және сұр қоңыр топырақ жамылғысы басым келеді. Топырақтың Бұл типі 119,2 млн гектар жерді, республика жерінің 50,6%-ын алып жатыр. Қазақстанның оңтүстік бөлігін түгел камтыған. Бұл топырақтың гумусы аз (2,0-1,0%), сондықтан онда негізінен мал шаруашылығымен айналысады.

11 слайд

ҚОҢЫР ЖӘНЕ СҰРҚОҢЫР Қара қоңыр топырақты зонаның оңтүстігінде шөлді аймақ топырақтары алып жатыр. Мұнда негізінен қоңыр және сұр қоңыр топырақ жамылғысы басым келеді. Топырақтың Бұл типі 119,2 млн гектар жерді, республика жерінің 50,6%-ын алып жатыр. Қазақстанның оңтүстік бөлігін түгел камтыған. Бұл топырақтың гумусы аз (2,0-1,0%), сондықтан онда негізінен мал шаруашылығымен айналысады.

12 слайд
ЖАЗЫҚ АЛҚАП ТОПЫРАҒЫ • Ауданы 235 млн. га. Қазақстанның жазық аймақтарында солтүстіктен оңтүстікке қарай мынадай топырақ белдемдер i кездесед i: • Республиканың қиыр солтүстігін орманды дала белдем i алып жатыр. Нег i з i нен бұл жерлер Батыс С i б i р ойпатында орналасқандықтан жер бет i жазық, ойпатты, сондықтан орманның шайылған сұр топырағы мен шайылған с i лт i с i зденген қара топырағы тән. Бұл аймақтың топырақтары құнарлы, нег i з i нен жаздық бидай ег i лед i. Қалған жерлер i н орман, шабындық пен жайылымдар алып жатыр. Ауданы 400 мың га;

12 слайд

ЖАЗЫҚ АЛҚАП ТОПЫРАҒЫ • Ауданы 235 млн. га. Қазақстанның жазық аймақтарында солтүстіктен оңтүстікке қарай мынадай топырақ белдемдер i кездесед i: • Республиканың қиыр солтүстігін орманды дала белдем i алып жатыр. Нег i з i нен бұл жерлер Батыс С i б i р ойпатында орналасқандықтан жер бет i жазық, ойпатты, сондықтан орманның шайылған сұр топырағы мен шайылған с i лт i с i зденген қара топырағы тән. Бұл аймақтың топырақтары құнарлы, нег i з i нен жаздық бидай ег i лед i. Қалған жерлер i н орман, шабындық пен жайылымдар алып жатыр. Ауданы 400 мың га;

13 слайд
БИІК ТАУЛЫ АЙМАҚТЫҢ ТОПЫРАҒЫ Биік таулы аймақтың топырағы республиканың оңтүстік-шығысын алып жатыр. Аумағы 37 млн. га, республика жерінің 14%-ын құрайды. Қазақстанда топырағы мен климаты жағынан ерекшеленетін 4 биіктік белдеу бар: Тау етегіндегі шөлді-далалы белдеу теңіз деңгейінен 450 – 750 м (кейбір аймақтарда 300 – 1000 м) биіктікте орналасқан. Тянь- Шань тау етектерінде негізінен сұр, Батыс Тянь-Шань тау етегінде сұр- қоңыр, Солтүстік Тянь- Шань мен Алтай таулары етектерінде ашық қара-қоңыр топырақ таралған.

13 слайд

БИІК ТАУЛЫ АЙМАҚТЫҢ ТОПЫРАҒЫ Биік таулы аймақтың топырағы республиканың оңтүстік-шығысын алып жатыр. Аумағы 37 млн. га, республика жерінің 14%-ын құрайды. Қазақстанда топырағы мен климаты жағынан ерекшеленетін 4 биіктік белдеу бар: Тау етегіндегі шөлді-далалы белдеу теңіз деңгейінен 450 – 750 м (кейбір аймақтарда 300 – 1000 м) биіктікте орналасқан. Тянь- Шань тау етектерінде негізінен сұр, Батыс Тянь-Шань тау етегінде сұр- қоңыр, Солтүстік Тянь- Шань мен Алтай таулары етектерінде ашық қара-қоңыр топырақ таралған.

14 слайд
Аласа таулы дала белдеуі – әр түрлі таулы аймақта 600 – 2200 м биіктікте орналасқан алқап. Алтай мен Солтүстік Тянь-Шаньда таудың күңгірт қара-қоңыр және қара топырағы таралған. Орташа таулы орманды-далалы және шалғынды-орманды белдеулері әр түрлі таулы аймақтарды 1000 – 2500 м-ге дейінгі деңгейді қамтиды. Негізінен таудың шайылған, сілтісіз қара топырақтары мен орманның сұр топырақтары және таулы-шалғынды топырақ тараған. Биік таулы альпілік, субальпілік шалғынды және қарлы- мұзды белдеулері Батыс Тянь- Шань мен Алтай аралығындағы биік таулы аумақтардың 1800 – 3800 м кейде одан да биік деңгейлерді алып жатыр

14 слайд

Аласа таулы дала белдеуі – әр түрлі таулы аймақта 600 – 2200 м биіктікте орналасқан алқап. Алтай мен Солтүстік Тянь-Шаньда таудың күңгірт қара-қоңыр және қара топырағы таралған. Орташа таулы орманды-далалы және шалғынды-орманды белдеулері әр түрлі таулы аймақтарды 1000 – 2500 м-ге дейінгі деңгейді қамтиды. Негізінен таудың шайылған, сілтісіз қара топырақтары мен орманның сұр топырақтары және таулы-шалғынды топырақ тараған. Биік таулы альпілік, субальпілік шалғынды және қарлы- мұзды белдеулері Батыс Тянь- Шань мен Алтай аралығындағы биік таулы аумақтардың 1800 – 3800 м кейде одан да биік деңгейлерді алып жатыр

15 слайд
ТОПЫРАҚ ТИПТЕРІ Сілтізденген қара топырақ Кәдімгі қара топырақ Күңгірт қара-қоңыр, қара-қоңыр, ашық қара қоңыр Қоңыр және сұр қоңыр топырақ

15 слайд

ТОПЫРАҚ ТИПТЕРІ Сілтізденген қара топырақ Кәдімгі қара топырақ Күңгірт қара-қоңыр, қара-қоңыр, ашық қара қоңыр Қоңыр және сұр қоңыр топырақ

16 слайд
Қазақстанның солтүстігінің орманды далаларында (0,4 га) Орташа құрғақ далалы аймақта (12 млн га) Құрғақ далалы аймақта (13,4 млн. Га)

16 слайд

Қазақстанның солтүстігінің орманды далаларында (0,4 га) Орташа құрғақ далалы аймақта (12 млн га) Құрғақ далалы аймақта (13,4 млн. Га)

17 слайд
Барлығы 25,8 млн га

17 слайд

Барлығы 25,8 млн га

18 слайд

19 слайд
Барлығы 90,4 млн га

19 слайд

Барлығы 90,4 млн га

20 слайд
Барлығы 59,6 млн га

20 слайд

Барлығы 59,6 млн га

21 слайд
Барлығы 119,2 млн га

21 слайд

Барлығы 119,2 млн га

22 слайд

23 слайд

24 слайд

25 слайд
БЕРІЛГЕН МӘЛІМЕТТЕРДІ ПАЙДАЛАНЫП ДИАГРАММА ҚҰРАҢДАР Қара топырақ- 25,8 млн га 10,9% Қоңыр топырақ 90,4 млн га 38,5% Қоңыр және сұрқоңыр 119,2 млн га 50,6%

25 слайд

БЕРІЛГЕН МӘЛІМЕТТЕРДІ ПАЙДАЛАНЫП ДИАГРАММА ҚҰРАҢДАР Қара топырақ- 25,8 млн га 10,9% Қоңыр топырақ 90,4 млн га 38,5% Қоңыр және сұрқоңыр 119,2 млн га 50,6%

26 слайд
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!

26 слайд

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!