Сарамандық жұмыс "Солтүстік Америка"

1 слайд
“ШАҒЫН ЖИНАҚТАЛҒАН САРЖЫРА НЕГІЗГІ ОРТА МЕКТЕП” КММ САРАМАНДЫҚ ЖҰМЫС ТАҚЫРЫБЫ: СОЛТҮСТІК АМЕРИКА ДАЙЫНДАҒАН ГЕОГРАФИЯ ПӘНІНІҢ МҰҒАЛІМІ: ТАБЫСБАЕВА Н.Е.

1 слайд

2 слайд
Мен өзім үш бұрышқа ұқсас жермін Қазір де әл-ауқатты бірнеше елмін. АҚШ бар, Канада бар, Мексика бар, Даңқымен таң қалдырған барлық елдің, Тауларым бар Кордильер мен Аппалачтай, Маккензи, Миссисипи суым қандай! Виннипег, Ұлы көлдер, тұзды көлім, Тамаша көрген адам таң қалғандай.

2 слайд

3 слайд
Солтүстік Американың жер шарындағы кескіні

3 слайд

4 слайд
СОЛТҮСТІК АМЕРИКАНЫҢ ФИЗИКАЛЫҚ КАРТАСЫ

4 слайд

5 слайд
2. Дүние жүзіндегі ең үлкен арал – Гренландия аралы Солтүстік Америка құрамына енеді, оның ауданы 2 млн 176 мың км

5 слайд

6 слайд
6. Дүние жүзіндегі ең үлкен толқын Фанди шығанағында байқалады. Оның биіктігі 18 м – ге жетеді;

6 слайд

7 слайд
Солтүстік Американың шеткі нүктелері: Солтүстікте: Мерчисон Оңтүстікте: Марьято Батыста: Принц Уэльс Шығыста: Сент-Чарльз

7 слайд

8 слайд
Өзендердің көпшілігі (Миссисипи, Рио-Гранде, Әулие Лаврентий, т.б.) Атлант мұхиты алабына жатады. Тынық мұхиты алабындағы өзендер (Юкон, Колумбия, Колорадо, т.б.) қысқа, суы мол болып келеді. Солт. Мұзды мұхит алабындағы өзен торлары толық жетілмеген, көлдер мен батпақтар көп. Ірі өзен жүйесі – Финли –  Пис-Ривер – Еріксіздер – Макензи. Құрлықтың мұз басқан солт. бөлігі мұздық-тектоник. көлдерге бай: Ұлы көлдер, Виннипег,  Виннипегосис, Манитоба, Үлкен Еріксіздер көлі, Үлкен Аюлы көлі, Бұғылы көлі, т.б. орт. Америкада (Никарагуа қолатында) ірі тектоник. көлдер – Никарагуа және Манагуа орналасқан. Үлкен Алап үстіртінде ылғалды плейстоцен дәуірінен қалған Үлкен Тұзды көл  бар. Жағалық ойпаттарда лагуналық, Кордильерада жанартаулық көлдер кездеседі.

8 слайд

9 слайд
Солтүстік Америка қандай климаттық белдеулерде орналасқан?   Солтүстік Американың климаттық белдеулері   1. Арктикалық   2. Субарктикалық   3. Қоңыржай   4. Субтропиктік   5. Тропиктік   6. Субэкваторлық

9 слайд

10 слайд
Қызықты деректер • Көптеген өзендер, соның ішінде, Амазон мен Пилкамайо да Анд тауларынан бастау алады. • Парагвай - Онтүстік Американың орталыңындағы басты өзен. Ол Парагвай елін екі бөлікке - батыс және шығысқа бөліп ағады. • Ессеквуйбо - Гавайнаның ең ұзын өзені. Ол, сондай-ақ , Ориноко мен Амазонның ортасындағы ең кең өзен. • Қара сулы өзендердің басым көбі Амазон өзен жүйесі мен АҚШ -тың оңтүстігінде ағады. Қара сулы өзен дегеніміз – суы қап-қара немесе кофе түсті өзен.  [3]

10 слайд

11 слайд
ГЕОГРАФИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕЛУ ТАРИХЫ Географиялық зерттелу тарихы Еуропалықтар Америкаға келмей тұрып мұнда әр түрлі даму сатысындағы жергілікті үндіс халықтары мекендеген. Халықтың негізгі бөлігі Оңт. Мексиканың таулы аймақтарындағы мәдениеті, қолөнері жоғары деңгейде дамыған өркениетті Майя,  Ацтек мемлекеттеріне шоғырланған. Олар аңшылық, балықшылық және егіншілікпен (жүгері, бұршақ, картоп, мақта, қызамық, күнбағыс, асқабақ, темекі) айналысқан. Біршама халықтар тобы (майя, ацтек, кечуо, аймаро, т.б.) этник. аумағын, мәдениетін сақтап қалды. Үндістердің ұсақ тайпалары кейіннен С. А.-ның орманды белдеміне ығыстырылған. Құрлықтың солт. жағалауы мен Гренландияда эскимостар мекендейді. Орта ғасырлардаГренландияға қоныстана бастаған нормандар 11 – 13 ғ-да Ньюфаундленд аралын, Лабрадор түбегін және Баффин т-н ашты. 1492 – 1503 ж. Х.Колумб Багам, Куба, Гаити, Кіші Антиль, Пуэрто-Рико, Ямайка аралдарын, Кариб т- нің батыс жағалауын, Панама мойнағын ашқан. 1497 – 98 ж. Дж. және С. Кабот С. А-ның шығыс жағалауын зерттеді. 1504 ж. француз теңізшілері Әулие Лаврентий шығанағын, 1513 ж. испандық В.Нуньес де Балбоа Панама шығанағы, 1519 – 24 ж. Э.Кортес Мексика  таулы қыраты арқылы Тынық мұхитқа шықты. 1648 ж. орыс саяхатшылары Ф.Попов пен С.Дежнев Чукча т-нен Тынық мұхитқа өтіп, С. А-ның Азиядан тар бұғаз арқылы (Беринг бұғазы) бөлінетіндігін дәлелдеді. 1778 ж. ағылшын Д.Кук С. А-ның батыс жағалауымен жоғары ендікке дейін зерттеу жұмыстарын жүргізді. 19 ғ-дың аяғы мен 20 ғ-дың басында Дж. Поуэлл, Дж. Доусон, А.Брукс, т.б. америка және канада геологтары Сеңгір тауларды, Лаврентий таулы үстіртін, Аляска жотасын (С. А-ның биік нүктесі Мак-Кинли шыңымен) ашуды толық аяқтады.

11 слайд

12 слайд
ТОПЫРАҒЫ: Арктик. және тропиктік белдеулер аралығындағы топырақтың барлық түрі кездеседі. Канаданың Арктик. топаралына тундралы арктик. және тундралы-глейлі топырақ тән. Алясканың бат., Алеут аралдарының жанартаулық күлдерін шымтезекті субполюстік топырақ жапқан. Лабрадор түбегінің оңт-нде иллювийлік – темірлі-шірінділі күлгін топырақ, Лаврентий қыратының оңт.-батысында және Ұлы жазықтың солт-нде шымды-күлгін топырақ таралған. Қоңыржай белдеудің оңт. мен субтропикте біркелкі топырақ субмеридиандық бағытта немесе жинақталған массивтер түрінде таралған. Ұлы көлдер мен Солт. Аппалач аудандарында орманның қоңыр топырағы таралған. Орт. жазықтың солт.-батысында прерияның қара топырақ тәрізді қышқылы аз, шіріндісі мол топырағы Ұлы жазықтар шекарасында қара топырақпен алмасады. Ұлы жазықтар мен Колумбия үстіртінде қызыл қоңыр топырақ кең өңірді алып жатыр. Үлкен Алап аймағында сортаңмен араласқан шөлейттің сұр топырағы, құрлықтың ылғалды оңт.-шығыс бөлігіндегі теңіздің сазды және құмдақты тұнбалары үстінде құнарлы қызыл және сары топырақ басым келеді. Миссисипидің бат-нда субтропиктік прерияның қызғылт қара, бұталы даланың сұр топырағы, Мексика таулы қыратында сұр, субтропиктік шөл, Калифорния түбегінде тропиктік шөл топырақтары таралған. Кордильера беткейлеріне әр түрлі тау топырағы, ылғалды бөлігін таудың сұр топырағы, құрғақ өңірін таудың қоңыр топырағы алып жатыр.

12 слайд