Секіру және оның түрлері 9 сынып

1 слайд
Секіру және оның түрлері 9.1.2.1 қимыл-қозғалыс комбинацияларын және олардың кейбір дене жаттығуларындағы реттілігін жеткілікті тех никалық деңгейде негіздеу және қолдана білу

2 слайд

3 слайд
СЕКІРУЛЕРДІҢ НЕГІЗДЕРІ КІРІСПЕ Бір қарағаннан жеңіл атлетикадағы секірудің төрт түрі бір бірінен қатты өзгешеленуі мүмкін.Техникалық жағынан қарағанда бұлар салыстырмалы қарапайым ұзындыққа секіруден, биіктікке секіруден, ерекше қиын үш қайтара сырықпен секіруден өзгешеленеді. Дегенмен, бұл секірулерге тән бірқатар жалпы элементтер бар. Осы элементтерді түсіну осы секіру түрлерінің спортшыларымен жұмыс жасайтын жаттықтырушыға көмектеседі. МАҚСАТЫ секіру түрлерінің негізгі міндеті не өлшенілетін ұзындықты, не жеңіл атлетикалық секіру биіктігін максимумға жеткізу. Әлбетте, сырықпен секіру спортшыға көмектегін тигізсе, ал қатарынан үш рет секірудің міндеті – үш ретімен орындалатын секірулердің ұзындығын максимумға жеткізу. БИОМЕХАНИКАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕР негізі ұшудың ұзындығы мен биіктігі келесі көрсеткіштермен анықталады: а) серпілу жылдамдығы b) серпілу бұрышы c) ұшқандағы дене массасы центрінің биіктігі. Бұл көрсеткіштердің ішіндегі ең маңыздысы - серпілу жылдамдығы мен серпілу бұрышы.Дене массасы центрінің көтерілу биіктігі спортшының бойымен анықталады. Дегенмен итерілген кезде спортшының орыны оған қатты әсер етеді. Серпілу жылдамдығы мен ұшу бұрышы –спортшының итерілгенге дейінгі және одан кейінгі іс-әрекеттерінің нәтижесі. Осылайша, барлық секіру түрлерінде серпілу ең маңызды болып табылады.Сырықпен секіруде ұшу биіктігіне әсер ететін қосымша факторлар бар. Олардың ішіндегі ең маңыздысы - серпілу кезінде энергияны сырыққа беру, сосын спортшы денесінің қосымша ұшуын тудыру үшін итерілгеннен кейін сырықтағы энергияны қайтару болып табылады.Итерілген соң, ұшу траекториясын белгілегенде нәтижеге кері әсер етеді: биіктікке секіргенде белгітақтайшасын тиімсіз асу немесе ұзындыққа секіруде және қатарынан үш рет секіруде жерге түсудің жаман техникасы. ҚИМЫЛ ҚҰРЫЛЫМЫ секіру түрлерінде қимыл құрылымын төрт негізгі фазаға бөлуге болады: а) екпін алу,б) серпілу, в) ұшу, г) жерге түсу.Қатарынан үш рет секіруде серпілу-ұшу-жерге түсу реттілігі үш рет орындалады. Сырықпен секіруде төрт фаза қолданылады. Бірақ аттықтырушылармен қолданылатын қимыл құрылымы қосымша қимылдар есебінен ауыстырылады. Спортшы бұл қосымша қимылдарды сырықты майыстыру мен жазу кезінде орындайды.Екпін алу фазасында спортшы көлденең жылдамдық тудырады. Ұзындыққа секіруде, қатарынан үш рет секіруде, сырықпен секіруде ақтық нәтижені көбінесе серпілу кезіндегі көлденең жылдамдық деңгейі анықтайды. Сондықтан осы секіру түрлерінің екпін алу фазасында спортшының міндеті –мүмкіндігінше өзінің максималды жылдамдығына жету. Биіктікке секіруде ақтық нәтижені анықтауда көлденең жылдамдықтың рөлі қатты маңызды емес.

4 слайд
Спортшының міндеті - екпін алудың максималды жылдамдықтан гөрі оңтайлы жылдамдыққа жету. Екпін алу фазасы серпілуге дайындықтан тұрады. Сондықтан да, спортшы итерілген кезде оның жүгіру жылдамдығы спортшының мүмкіндіктеріне сәйкес болуы және спортшы осы жылдамдықты қадағалағаны өте маңызды. Барлық секіру түрлерінде жақсы екпін алуға тән белгілер: Шапшаңдық (жылдамдық); Дәлдік пен реттілік; Спортшыны күшті серпілуге дайындау. Спортшы денесінің ұшу траекториясын серпілу фазасы анықтайды (сөйтіп, максималды ұзындық немесе ұшу биіктігі). Осы фазада спортшының міндеті: а) серпілу кезінде дене массасының центрі мүмкіндігінше биігірек болуы керек; b) Екпін алғандағы белгіленген көлденең жылдамдықты пайдалана отырып тік жылдамдықтың максималды деңгейіне жету; c) оңтайлы бұрышпен серпілу. b) және c) пункттердің оңтайлы мәндері спортшының қолданып жатқан техникасы мен оның түріне байланысты өзгереді. Тиімді серпілуге тән белгілер: Спортшы «биік» болуы керек; Серпілетін аяқтың табаны нық, тез, жалпағынан қойылады. Ол жерге бастырылып қалмайды, және сондықтан да тежеулік әрекеті болмайды; Сермейтін аяқтың тізесі алға шығады немесе жамбастан алға шығарылады; Жамбас, тізе және табан буындары толықтай түзуленген. Ұзындыққа секірудің ұшу фазасы кезінде және қатарынан үш рет секірудің үш фазасы кезінде спортшының міндеті – ұшу траекториясының арақашықтығын қысқартатын әрекеттерден аулақ болу және денені жерге түсуге дайындау. Биіктікке секіру мен сырықпен секірудің ұшу фазасы кезінде спортшының міндеті – ұшу биіктігінің төмендеуінен аулақ болу және белгітақтайшадан өту. Сырықпен секіруде де спортшының міндетіне сырық беретін қосымша максималды ұшып шығуды алу кіреді. Ұзындыққа секірудің жерге түсу фазасы кезінде және қатарынан үш рет секірудің ақырғы фазасы кезінде спортшының міндеті – табан жерге бастапқы тигенінен кейін болатын арақашықтықтың азаюын минимумға келтіру. Үш еселік секірудің алғашқы екі жерге түсуі кезінде спортшының міндеті – келесі фазаға қажетті тиімді серпілуге ауысу жасау. Биіктікке секіру мен сырықпен секірудің жерге түсу фазасы кезінде спортшының міндеті – ойдағыдай жерге түсу мен жарақаттардан аулақ болу.

5 слайд

6 слайд

7 слайд

8 слайд

9 слайд

10 слайд

11 слайд

12 слайд

13 слайд

14 слайд