сынып сағаты

1 слайд
КЕНЕ ТУРАЛЫ Алматы облысы Кербұлақ ауданы Тастыбастау бастауыш мектебі Сынып: 2 Жетекшісі: Торгаева Назым Касимхановна

2 слайд
Кене ( Acar і na ) –  өрмекшітәрізділер   класының бір отряды. Қазақстанда 3 отряд тармағы, тұқымдасы, 58 туысы, 236 түрі бар: иксод  кенелерінің 51,  гамаз  кенелерінің 100, қызыл денелі кенелердің 24, қамба  кенелерінің 52, аргас кенелерінің 9 түрі бар. Республиканың барлық өңіріне кең тараған. Жер бетінде, теңізде, тұщы суда тіршілік етеді, ал жыртқыш және өсімдікқоректі кенелер жер қыртысында, ормандағы ағаш түбінде, өсімдік бетінде, ін мен  ұя  ішінде мекендейді. Мақсаты:  Кене туралы толық мағлұмат беру;  Одан сақтану жолдарымен таныстыру;

3 слайд
Дене құрылысы, пішіні мен түсі әр түрлі, ұзындығы 1,0 – 30 мм. Жұптасқан 1 – 2 көзі болады, көзсіздері де кездеседі.

4 слайд
Кішкене кененің 6 (3 жұп) аяғы, ересегінің 8 (4 жұп) аяғы бар. Терісі немесе кеңірдегі арқылы тыныс алады. Денелері 0,05 тен 13 мм жетеді, тойынған қан сорғыш кене денесі 30 мм дейін ұлғаяды.

5 слайд
Кенелер — топырақта, орман төсемінде, әр түрлі ұяларда, індерде, есімдіктерде, тұщы суларда, теңіздерде, тіршілік етеді, Олар бірқатар қауіпті ауруларды ұзақ сақтап, жануарлардан адамға тасымалдауға бейімделгендіктен, адам мен үй хайуанаттарын ауруға шалдықтырады. Астық және ұн қорын ысырап етіп, бүлдіретін де кенелер тобы бар. Кейбір кенелердің паразиттік тіршілік ету әсерінен мадени өсімдіктердің түсімі кеміп, тіпті өсе алмай қалады. Кененің – жайылым кенесі, су кенесі, астық кенесі, қамба кенесі, өрмеккене, берішкене, мамықкене, шашкене деген сан алуан топтары бар. Кенелердің дене бөлігі — өрмекшілерден өзгеше. Тек қарапайым құрылысты кенелерде ғана болмаса, кене денесіндегі үш бөлік: бас, көкірек, қүрсақ тұтасып бітіскен, сондықтан кене денесінен бүл бөліктерді ажырату қиын. Кененің ауыз мүшесі қорегіне байланысты түрліше құралады. Қатты затпен қоректенетін кененің аузы — кеміруші, сұйық затпен қоректенетіндердікі шаншып- соруға бейімделеді. Кене терісі немесе демтүтіктері арқылы тыныс алады.

6 слайд
Кененің зияны  Кененің тұмсығының ауыртпайтын қасиеттері бар, сондықтан оның шаққан немесе шақпағандығын кез-келген адам сезбей қалып жатады. Сондықтан да өзіңіздің денеңіз бен киімдеріңізді ыждақатты қарап жүру артықтық етпейді.  Кененің шағуы салдарынан, адамды өлімге алып келетін ауырудың түрі – Лайма.  Бұл көп кездесіп жатады. Кене шаққан жердің айналасы қатты қызарып кетеді. Мұндай жағдайлар орын алған кезде, міндетті түрде дәрігерлердің көмегіне жүгінген дұрыс. Мамандардың айтуынша, кене шаққаннан кейін бір тәулік ішінде кенені дұрыс алып тастаса, онда аталған ауыруды жеңуге болады екен.

7 слайд
Кене шағу симптомдары: - дене қызуының қатты көтерілуі — 40˚С дейін; - бастың қатты ауруы; - құсу, лоқсу; - әлсіздену, арқаның талып, буындардың ауруы; - беттің, арқаның кеуденің, көздің қызаруы. Сондықтан да, табиғат аясында демалып үйге келгеннен кейін денедегі киімдеріңізді қағып, жақсылап қарап шығыңыз. Әсіресе,  құлақтың артын, басты, шаштардың, саусақтардың арасын, дененің нәзік бөліктерін тексеріп шығыңыз. 

8 слайд
Кене шаққан жағдайларда, мүмкіндігінше денсаулық сақтау орындарына барған дұрыс. Егер оған баруға мүмкіндіктер болмаса онда арнайы тәртіптерді сақтай отырып, денедегі кенені өзің алып тастауға тура келеді.

9 слайд
Кенені қалай дұрыс алып тастау керек?  1. Қысқышты алып оны сағаттың тіліне қарсы бағытта, кейіннен кененің аяқтары немесе жартысы денеде қалып қоймас үшін, еппен бұрау керек.  2. Кене шаққан жерге ауа өткізбейтін сұйықтықтарды және майды құюға болмайды. Ол кененің ары қарай кіріп кетуін жылдамдатады. Кененің бар уыты тұмсығында болады, ол тұмсығын кіргізіп алғаннан кейін бар уытын сол арқылы жібере алады.  3. Кірген кенені денеден алып тастағаннан кейін оны жарық жерде жақсылап қарау қажет:  оның аяқтары мен тұмсығының бүтіндігін тексеру қажет. Егер кененің тұмсығы қалып қойса, онда оны тездетіп алу үшін дәрігердің көмегіне жүгінген дұрыс.  4. Кененің шаққан орнын йодпен немесе спиртпен заласыздандыру қажет.  5. Дәрігерлен денедан алынған кенені  шыны банкіге салып, зертханаларға және басқа да тексеру орындарына алып келуге кеңес береді. Өйткені кейбір кенелер жұқпалы ауыруларды тасымалдаушы болып табылады.

10 слайд
Кенеден қалай қорғану керек: - дене мен киімдерді қорғайтын әртүрлі заттарды пайдалану; -  ұсақ паразиттер көрініп тұратын ашық түсті киімдерді киген дұрыс; - шөптің үстіне жатпау; - егер ауа температурасы қолайлы болса, арқаны, мойнынды жауып ұстау; - бас киім киіп жүру.