Талантты және дарынды балалармен жұмыс
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
1 слайд
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ГУМАНИТАРЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ
Мамандығы:0111000 «Негізгі орта білім беру»
Біліктілігі:0111063 «Математика мұғалімі»
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: «Талантты және дарынды балалармен
жұмыс»
Орындаған: Тоқтауова П.Ш
Жетекші: Бекшойынова А.Е
1 слайд
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ГУМАНИТАРЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ Мамандығы:0111000 «Негізгі орта білім беру» Біліктілігі:0111063 «Математика мұғалімі» КУРСТЫҚ ЖҰМЫС Тақырыбы: «Талантты және дарынды балалармен жұмыс» Орындаған: Тоқтауова П.Ш Жетекші: Бекшойынова А.Е
2 слайд
МАЗМҰНЫКіріспе...........................................................................................................................................................................
3
1. Дарындылық ұғымының теориялық аспектілері
1.1«Дарындылық» және «дарынды бала» ұғымдарын
анықтау..............................................................................5
1.2 Дарындылық белгілері мен
түрлері.....................................................................................................................6
1.3 Дарындылықты дамытуға әсер ететін
факторлар.............................................................................................11
2.Дарынды және талантты балаларды оқыту ерекшеліктері
2.1 Дарынды және талантты балалардың психологиялық ерекшеліктері мен оларды оқытудың өзекті
міндеттері....................................................................................................................................................................
15
2.2Дарынды балаларға арналған бағдарламаларды құру
принциптері................................................................16
2.3 Талантты және дарынды балаларды оқытудың негізгі
тәсілдері....................................................................18
2.4Дарынды балалармен жүргізілетін жұмыстардың өзіндік
ерекшеліктері..............................................................................................................................................................
22
Қорытынды.................................................................................................................................................................2
5
Пайдаланған әдебиеттер
тізімі.................................................................................................................................27
2 слайд
МАЗМҰНЫКіріспе........................................................................................................................................................................... 3 1. Дарындылық ұғымының теориялық аспектілері 1.1«Дарындылық» және «дарынды бала» ұғымдарын анықтау..............................................................................5 1.2 Дарындылық белгілері мен түрлері.....................................................................................................................6 1.3 Дарындылықты дамытуға әсер ететін факторлар.............................................................................................11 2.Дарынды және талантты балаларды оқыту ерекшеліктері 2.1 Дарынды және талантты балалардың психологиялық ерекшеліктері мен оларды оқытудың өзекті міндеттері.................................................................................................................................................................... 15 2.2Дарынды балаларға арналған бағдарламаларды құру принциптері................................................................16 2.3 Талантты және дарынды балаларды оқытудың негізгі тәсілдері....................................................................18 2.4Дарынды балалармен жүргізілетін жұмыстардың өзіндік ерекшеліктері.............................................................................................................................................................. 22 Қорытынды.................................................................................................................................................................2 5 Пайдаланған әдебиеттер тізімі.................................................................................................................................27
3 слайд
Зерттеу мақсаты:
дарынды және талантты балаларды оқытуды зерттеу.
З ерттеу міндеттері:
-Дарындылық белгілері мен түрлерін сипаттау;
Дарындылықты дамытуға әсер ететін факторларды зерттеу;
Талантты және дарынды балаларды оқытудың негізгі тәсілдерін сипаттау ;
Зерттеу болжамы :
Дарынды балалрмен психологиялық жұмыста толық педагогикалық процесс
заңдылықтарының қызмет етуін ескеру басшылыққа алынса, бұл тек оның дамуна
ғана емес, сонымен қатар дарынды балаларды реабилитациялау мен
әлеуметтендірудің бүкіл жүйесін жетілдіруге барлық жағдай жасалуына ықпал етеді.
Себебі бұл категориядағы балалармен жұмыс игерілетіннің мазмұнына сәйкес жүйелі
комплексті көзқарас тұрғысынан оның процесуалды және мазмұнды аспектілер
бірлігінде жүзеге асырылады. КІРІСПЕ
3 слайд
Зерттеу мақсаты: дарынды және талантты балаларды оқытуды зерттеу. З ерттеу міндеттері: -Дарындылық белгілері мен түрлерін сипаттау; Дарындылықты дамытуға әсер ететін факторларды зерттеу; Талантты және дарынды балаларды оқытудың негізгі тәсілдерін сипаттау ; Зерттеу болжамы : Дарынды балалрмен психологиялық жұмыста толық педагогикалық процесс заңдылықтарының қызмет етуін ескеру басшылыққа алынса, бұл тек оның дамуна ғана емес, сонымен қатар дарынды балаларды реабилитациялау мен әлеуметтендірудің бүкіл жүйесін жетілдіруге барлық жағдай жасалуына ықпал етеді. Себебі бұл категориядағы балалармен жұмыс игерілетіннің мазмұнына сәйкес жүйелі комплексті көзқарас тұрғысынан оның процесуалды және мазмұнды аспектілер бірлігінде жүзеге асырылады. КІРІСПЕ
4 слайд
Тақырыптың өзектілігі:
Дарынды және талантты балаларды ерте анықтау, оқыту және тәрбиелеу білім беру
жүйесін жетілдірудің басты міндеттерінің бірі болып табылады. Алайда мінез-құлқында
және ойлау қабілеттерінде стандарттан тыс көрінетін балалармен жұмыс істеу үшін
педагогтарды даярлаудың жеткіліксіз психологиялық деңгейі олардың жеке қасиеттері
мен олардың барлық қызметін барабар бағалауға әкеп соқтырады. Дарынды баланың
шығармашылық ойлауы нормадан ауытқу немесе негативтілік ретінде қарастырылады.
Әлемнің көптеген елдерінде өткізілген эксперименттер білім беру жүйесін қайта құру,
педагогтың Дарынды балаға деген қатынасын өзгерту, оның таланттарын шектейтін
кедергілерді жою қаншалықты қиын екенін көрсетті.
4 слайд
Тақырыптың өзектілігі: Дарынды және талантты балаларды ерте анықтау, оқыту және тәрбиелеу білім беру жүйесін жетілдірудің басты міндеттерінің бірі болып табылады. Алайда мінез-құлқында және ойлау қабілеттерінде стандарттан тыс көрінетін балалармен жұмыс істеу үшін педагогтарды даярлаудың жеткіліксіз психологиялық деңгейі олардың жеке қасиеттері мен олардың барлық қызметін барабар бағалауға әкеп соқтырады. Дарынды баланың шығармашылық ойлауы нормадан ауытқу немесе негативтілік ретінде қарастырылады. Әлемнің көптеген елдерінде өткізілген эксперименттер білім беру жүйесін қайта құру, педагогтың Дарынды балаға деген қатынасын өзгерту, оның таланттарын шектейтін кедергілерді жою қаншалықты қиын екенін көрсетті.
5 слайд
Дарындылық...І. ДАРЫНДЫЛЫҚ ҰҒЫМЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ
АСПЕКТІЛЕРІ
5 слайд
Дарындылық...І. ДАРЫНДЫЛЫҚ ҰҒЫМЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
6 слайд
1.1«Дарындылық» және «дарынды бала» ұғымдарын
анықтау.
бұл адамның басқа адамдармен салыстырғанда бір
немесе бірнеше қызмет түрлерінде неғұрлым жоғары
(ерекше, ерекше емес) нәтижелерге қол жеткізу
мүмкіндігін анықтайтын психиканың жүйелі, өмір
бойы дамып келе жатқан сапасы.
Қызметті табысты орындауды қамтамасыз ететін
қабілеттердің сапалы өзіндік үйлесімі.
Табиғи деректер жиынтығы, қабілеттіліктің табиғи
алғышарттарының айқындық дәрежесі мен өзіндік
ерекшеліктері;
Талантты, қызметте жоғары жетістіктер үшін ішкі
жағдайлардың болуы.
Дарынды бала-бұл ашық, айқын, кейде белгілі
жетістіктермен (немесе осындай жетістіктер үшін ішкі
алғышарттары бар) белгілі бір қызмет түрінде
бөлінетін бала.Д ар ы н д ы л ы қ
6 слайд
1.1«Дарындылық» және «дарынды бала» ұғымдарын анықтау. бұл адамның басқа адамдармен салыстырғанда бір немесе бірнеше қызмет түрлерінде неғұрлым жоғары (ерекше, ерекше емес) нәтижелерге қол жеткізу мүмкіндігін анықтайтын психиканың жүйелі, өмір бойы дамып келе жатқан сапасы. Қызметті табысты орындауды қамтамасыз ететін қабілеттердің сапалы өзіндік үйлесімі. Табиғи деректер жиынтығы, қабілеттіліктің табиғи алғышарттарының айқындық дәрежесі мен өзіндік ерекшеліктері; Талантты, қызметте жоғары жетістіктер үшін ішкі жағдайлардың болуы. Дарынды бала-бұл ашық, айқын, кейде белгілі жетістіктермен (немесе осындай жетістіктер үшін ішкі алғышарттары бар) белгілі бір қызмет түрінде бөлінетін бала.Д ар ы н д ы л ы қ
7 слайд
“ Қашан бала ғылым-білімді махаббатпен көксерлік болса, сонда ғана оның аты Адам болады.”
Абай.
Жас бала анадан туғанда екі түрлі мінезбен
туады. Біреуі – ішсем, жесем, ұйықтасам
деп тұрады. Біреуі білсем екен демекілік. Не
көрсе соған талпынып, “ол немене?”, “бұл
немене?” деп, “ол неге үйтеді?”, “бұл неге
бүйтеді?” деп, көзі көрген, құлағы
естігеннің бәрін сұрап, тыныштық
көрмейді. Мұның бәрі – білсем екен, көрсем
екен, үйренсем екен дегені.
Жетінші сөз
7 слайд
“ Қашан бала ғылым-білімді махаббатпен көксерлік болса, сонда ғана оның аты Адам болады.” Абай. Жас бала анадан туғанда екі түрлі мінезбен туады. Біреуі – ішсем, жесем, ұйықтасам деп тұрады. Біреуі білсем екен демекілік. Не көрсе соған талпынып, “ол немене?”, “бұл немене?” деп, “ол неге үйтеді?”, “бұл неге бүйтеді?” деп, көзі көрген, құлағы естігеннің бәрін сұрап, тыныштық көрмейді. Мұның бәрі – білсем екен, көрсем екен, үйренсем екен дегені. Жетінші сөз
8 слайд
Дарынды балалардың ерекшеліктері:
Әділетті,
әзілқойСөздік
қоры
мол Есте сақтау
қабілеті
жоғары
Танымдық
қасиеті
жоғарыҚиыншылықтан
қорықпайды
8 слайд
Дарынды балалардың ерекшеліктері: Әділетті, әзілқойСөздік қоры мол Есте сақтау қабілеті жоғары Танымдық қасиеті жоғарыҚиыншылықтан қорықпайды
9 слайд
Дарынды балаларды айқындау мен дамытудың
тиімді жолдары
Арнайы
бағдарламалар
(б ілім контентінің
негізінде )Бақылау әдісі
Мұғалімнің және
ата-ананың
эксперттік
бағалауы Психо-
диагностикалық
тренингтер
.
Психо-
диагностикалы қ
зерттеуЭксперттік
бағалау
(әдіскер, ғалым т.б.) Олимпиада,
конференция,
фестиваль, КҒА т.б
9 слайд
Дарынды балаларды айқындау мен дамытудың тиімді жолдары Арнайы бағдарламалар (б ілім контентінің негізінде )Бақылау әдісі Мұғалімнің және ата-ананың эксперттік бағалауы Психо- диагностикалық тренингтер . Психо- диагностикалы қ зерттеуЭксперттік бағалау (әдіскер, ғалым т.б.) Олимпиада, конференция, фестиваль, КҒА т.б
10 слайд
1.2 Дарындылық белгілері мен түрлері.
Мектепте оқушыларға түрлі жұмыстар жүктелгенде де олардың кейбіреулерінің
ұйымдастырғыштық, екіншісінің музыкалық, үшіншісінің суретшілік қабілеті еске алынып, бұған
ерекше мән беріліп отырады. Бұл мысалдар әр адамның әрекетінің бір түрге жарамдылығын
көрсететін дара ерекшелігі болатынын байқатады.
Ерекшеліктер іс-әрекетті орындау үстінде, әсіресе оның нәтижесінен жақсы көрінеді.
Мәселен, біреу қолына алған ісін бұрқыратып тез бітіріп тастайды және оны өте нәтижелі етіп
шығарады. Ал, екінші біреу өте баяу қимылдап, сапасыз орындайды. Бұл мысалда да бірінші
адамның іске қабілеттілігі екіншіге қарағанда әлдеқайда жоғары екені көрініп тұрады.
Қандай да болсын бір нәрсеге қабілеті жоқ адам болмайды. Ол біреуде күшті біруде шамалы
болып келуі мүмкін. Тәжірибе мен парасат адамның қабілеттілігінің бірдейлігі деп түсінеміз.
Адамның өзгеше қасиеттері ана құрсағында пайда болады. Анатомиялық нышан – баланың ата-
анасына ұқсап туу.
10 слайд
1.2 Дарындылық белгілері мен түрлері. Мектепте оқушыларға түрлі жұмыстар жүктелгенде де олардың кейбіреулерінің ұйымдастырғыштық, екіншісінің музыкалық, үшіншісінің суретшілік қабілеті еске алынып, бұған ерекше мән беріліп отырады. Бұл мысалдар әр адамның әрекетінің бір түрге жарамдылығын көрсететін дара ерекшелігі болатынын байқатады. Ерекшеліктер іс-әрекетті орындау үстінде, әсіресе оның нәтижесінен жақсы көрінеді. Мәселен, біреу қолына алған ісін бұрқыратып тез бітіріп тастайды және оны өте нәтижелі етіп шығарады. Ал, екінші біреу өте баяу қимылдап, сапасыз орындайды. Бұл мысалда да бірінші адамның іске қабілеттілігі екіншіге қарағанда әлдеқайда жоғары екені көрініп тұрады. Қандай да болсын бір нәрсеге қабілеті жоқ адам болмайды. Ол біреуде күшті біруде шамалы болып келуі мүмкін. Тәжірибе мен парасат адамның қабілеттілігінің бірдейлігі деп түсінеміз. Адамның өзгеше қасиеттері ана құрсағында пайда болады. Анатомиялық нышан – баланың ата- анасына ұқсап туу.
11 слайд
1. Қызмет түрі және оны қамтамасыз ететін психиканың
салалары.
2. Білім дәрежесі.
3. Көрсеткіштердің нысаны.
4.Әртүрлі іс-шараларда көріністердің кеңдігі.
5. Жас ерекшеліктерін дамыту ерекшеліктері.Дарындылық түрлерін бөлу критерийлерінің арасында
келесілерді атап өтуге болады:
11 слайд
1. Қызмет түрі және оны қамтамасыз ететін психиканың салалары. 2. Білім дәрежесі. 3. Көрсеткіштердің нысаны. 4.Әртүрлі іс-шараларда көріністердің кеңдігі. 5. Жас ерекшеліктерін дамыту ерекшеліктері.Дарындылық түрлерін бөлу критерийлерінің арасында келесілерді атап өтуге болады:
12 слайд
ДАРЫНДЫЛЫҚ
ТҮРЛЕРІ:
Өзекті дарындылық - бұл жас ерекшелік және әлеуметтік нормамен салыстырғанда
нақты пәндік салада іс-әрекетті орындаудың жоғары деңгейінде көрінетін психикалық
дамудың қолма-қол (қол жеткізілген) көрсеткіштері бар баланың психологиялық
сипаттамасы. Бұл жағдайда сөз тек оқу ғана емес, әр түрлі қызмет түрлерінің кең
ауқымы туралы болып отыр.
.
Жасырын дарындылық - баланың қызметінде көрінбейтін, жасырын түрде көрінеді.
Осының салдарынан мұндай баланың дарындылығының жоқтығы туралы қате
қорытындылар қаупі туындайдыӘлеуетті дарындылық - баланың белгілі бір іс-әрекет түріндегі жоғары жетістіктер
үшін белгілі бір психикалық мүмкіндіктері (әлеуеті) бар психологиялық сипаттамасы,
бірақ қазіргі уақытта олардың функционалдық жеткіліксіздігіне байланысты өз
мүмкіндіктерін іске асыра алмайды.
.
12 слайд
ДАРЫНДЫЛЫҚ ТҮРЛЕРІ: Өзекті дарындылық - бұл жас ерекшелік және әлеуметтік нормамен салыстырғанда нақты пәндік салада іс-әрекетті орындаудың жоғары деңгейінде көрінетін психикалық дамудың қолма-қол (қол жеткізілген) көрсеткіштері бар баланың психологиялық сипаттамасы. Бұл жағдайда сөз тек оқу ғана емес, әр түрлі қызмет түрлерінің кең ауқымы туралы болып отыр. . Жасырын дарындылық - баланың қызметінде көрінбейтін, жасырын түрде көрінеді. Осының салдарынан мұндай баланың дарындылығының жоқтығы туралы қате қорытындылар қаупі туындайдыӘлеуетті дарындылық - баланың белгілі бір іс-әрекет түріндегі жоғары жетістіктер үшін белгілі бір психикалық мүмкіндіктері (әлеуеті) бар психологиялық сипаттамасы, бірақ қазіргі уақытта олардың функционалдық жеткіліксіздігіне байланысты өз мүмкіндіктерін іске асыра алмайды. .
13 слайд
1.3 Дарындылықты дамытуға әсер ететін факторлар .
1. Дарынды балалардың
жас ерекшелігінің
әркелкілігі. 2. Дарынды бала отбасы.
13 слайд
1.3 Дарындылықты дамытуға әсер ететін факторлар . 1. Дарынды балалардың жас ерекшелігінің әркелкілігі. 2. Дарынды бала отбасы.
14 слайд
3.Дарынды баланың
құрдастарымен және
ересектермен қарым-қатынасы.
Бақылауға сүйене отырып,
көптеген зерттеулер талантты және
дарынды балалардың тағы бір
ерекшелігін, яғни басқа балаларға
бұйрық беруге бейімділік ашып
көрсетеді.
Талантты және дарынды
балалардың басқарушылық
бейімділігінің басты белгісі –
ойының тездігі мен оралымдығы
болып табылады. Дарынды бала
басқалардан гөрі ойынды
неғұрлым қызықты өткізуге күш
салады. 4. Дарынды баланың тұлғасы
Дарынды балалардың өз
ерекшеліктері баланың өз күштері
мен мүмкіндіктері туралы түсінігін
сипаттайтын өзін-өзі бағалауы бар.
Бұл балалар мен жасөспірімдерде
өзін - өзі бағалау өте жоғары, бірақ
кейде ерекше эмоционалдық
балаларда өзін-өзі бағалау белгілі
қарама-қайшылықпен,
тұрақсыздық-өте жоғары өзін-өзі
бағалаудан бір жағдайда бала басқа
шектен шығып, ол ештеңе істей
алмайды және істей алмайды деп
есептей отырып, басқа шектен
шығып кетеді. 5. Дарынды балалардың
мәселелері.
-
әлеуметтік коммуникация;
-
Дислексия - нашар сөйлеуді
дамыту;
-
эмоционалдық дамуы;
-
даму синхрондау;
-
физикалық даму;
-
өзін-өзі реттеу;
-
шығармашылық
көріністердің
болмауы;
-
кәсіптік қиындық;
-
бұзу.
14 слайд
3.Дарынды баланың құрдастарымен және ересектермен қарым-қатынасы. Бақылауға сүйене отырып, көптеген зерттеулер талантты және дарынды балалардың тағы бір ерекшелігін, яғни басқа балаларға бұйрық беруге бейімділік ашып көрсетеді. Талантты және дарынды балалардың басқарушылық бейімділігінің басты белгісі – ойының тездігі мен оралымдығы болып табылады. Дарынды бала басқалардан гөрі ойынды неғұрлым қызықты өткізуге күш салады. 4. Дарынды баланың тұлғасы Дарынды балалардың өз ерекшеліктері баланың өз күштері мен мүмкіндіктері туралы түсінігін сипаттайтын өзін-өзі бағалауы бар. Бұл балалар мен жасөспірімдерде өзін - өзі бағалау өте жоғары, бірақ кейде ерекше эмоционалдық балаларда өзін-өзі бағалау белгілі қарама-қайшылықпен, тұрақсыздық-өте жоғары өзін-өзі бағалаудан бір жағдайда бала басқа шектен шығып, ол ештеңе істей алмайды және істей алмайды деп есептей отырып, басқа шектен шығып кетеді. 5. Дарынды балалардың мәселелері. - әлеуметтік коммуникация; - Дислексия - нашар сөйлеуді дамыту; - эмоционалдық дамуы; - даму синхрондау; - физикалық даму; - өзін-өзі реттеу; - шығармашылық көріністердің болмауы; - кәсіптік қиындық; - бұзу.
15 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ:
Балалардың қабілеттерін іске асыруға кедергі келтіретін бірнеше
психологиялық факторлар:
М. Карне
18.08.1906ж
мектепке және оқуға теріс қатынасы;
ата-аналармен қарым-қатынастарды бұзу;
көңіл күйлеріне, депрессияға, қайшылық рухына бейімділік;
төмен өзін-өзі бағалау, қудалау сезімі;
олардың кемшіліктерін ақтауға және түсіндіруге ұмтылу, кінәні басқаларға ауыстыру;
қиялға арналған бейімділік;
жаман адамдармен қарым-қатынас, басқа адамдарға сенімсіздік;
бір табандылықтың болмауы, алаңдатушылыққа ұмтылу және жұмыстану үрдісі;
басшыларға дұшпандық қарым-қатынас;
өзін-өзі тәрбиелеудің болмауы және олардың әрекеттері үшін жауапты болмауы;
көшбасшылық қасиеттерінің жоқтығы; хобби болмауы немесе оларға ерекше назар аудару
бәсекелестіктен бас тарту;
эмоционалды теңгерімсіздік; сынға сезімталдық, басқаларды сынау үрдісі;
нақты емес мақсаттар.
15 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ: Балалардың қабілеттерін іске асыруға кедергі келтіретін бірнеше психологиялық факторлар: М. Карне 18.08.1906ж мектепке және оқуға теріс қатынасы; ата-аналармен қарым-қатынастарды бұзу; көңіл күйлеріне, депрессияға, қайшылық рухына бейімділік; төмен өзін-өзі бағалау, қудалау сезімі; олардың кемшіліктерін ақтауға және түсіндіруге ұмтылу, кінәні басқаларға ауыстыру; қиялға арналған бейімділік; жаман адамдармен қарым-қатынас, басқа адамдарға сенімсіздік; бір табандылықтың болмауы, алаңдатушылыққа ұмтылу және жұмыстану үрдісі; басшыларға дұшпандық қарым-қатынас; өзін-өзі тәрбиелеудің болмауы және олардың әрекеттері үшін жауапты болмауы; көшбасшылық қасиеттерінің жоқтығы; хобби болмауы немесе оларға ерекше назар аудару бәсекелестіктен бас тарту; эмоционалды теңгерімсіздік; сынға сезімталдық, басқаларды сынау үрдісі; нақты емес мақсаттар.
16 слайд
Назарларыңызға
рақмет!
16 слайд
Назарларыңызға рақмет!