Танымдық мақсаттарды қою мен анықтау мәселелері (Блум таксономиясы бойынша) презентация

1 слайд

2 слайд

3 слайд

4 слайд

5 слайд

6 слайд
 «Ой қозғау»  1. «Таным» деген сөздің мағынасы не?  2. Мұғалімдер сабақтың мақсатын қою оңай деп ойлайды. Сіз осы пікірмен келісесіз бе? Неліктен?  3.Дұрыс қойылған мақсат оқыту тәжірибесін жақсартады деген пікірмен келісесіз бе?  4.Сабақты жоспарлауда қандайда бір қағидаларға сүйенесіз бе?

7 слайд
Мақсат қою туралы Мақсатқа жеткісі келген адам оны жақсы білуі керек. * * * Өлшенетін нәрсе ғана өнімдірек жасалады. * * * Жоспарлаған адам ғана жақсы ұйымдастыра алады. * * * Мұхитты жүзіп өту үшін кемені өзің жасауың керек.

8 слайд
Таным - ол адамның өзін қоршаған ортаны игеруі . Танымдық — (таным әрекеті, танырлық, танылатын, танып білерлік) танылатын үрдіс; танымдық қызығушылық — ғылым жаңалықтарын; қоғамда болып жатқан өзгерістерді танып білуге деген қызығушылық. Ақыл парасат, сана – сезім иесі ретінде адамның ең басты қасиеттерінің бірі — өзін қоршаған ортаны танып – білуге деген ерекше ұмтылыс. Адам айналасындағы әлеуметтік дүниені, табиғи әлемді танып білу барысында олардың ішкі құпиясына үңіледі, қасиеттерін анықтайды, даму заңдылықтарын біледі, өзінің орнын, басқа адамдармен қарым – қатынасын белгілейді. Басқашаайтқанда, таным барысында адам өзін қоршаған ортаны игереді, ол туралы білім кеңейіп, тереңдей түседі; адамның заттар мен құбылыстар туралы жалпы мәлімет ңшкі мәнге қарай ұмтылып, жүйелі, шынайы білімге айналады. Ендеше, танымды адамның жаңа әрі тың білімді игеріп, рухани баюы деп есептеуге болады .

9 слайд
«Таксономия» термині биология ғылымынан алынған. Бұл терминді ғылымға ең алғаш өсімдіктерді топтастыруға швейцар ботанигі О. Декандол енгізген. Таксономия гректің « taxis » «орналасу», «рет», «тәртіп» және « nomos » «заң» деген сөздерінен алынған . Таксономия – өсу күрделілігі бойынша, яғни иерархия бойынша ретпен орналасқан категорияларды сипаттау үшін қолданылатын, олардың шынайы өзара байланысы негізінде құрастырылған нысандарды топтастыру және жүйелеуді білдіреді.

10 слайд
Бенджамин Блум (1913-1999 жж.)

11 слайд

12 слайд
* 1. Оқушы бөлмеге қалай кірді? * 2. Ол мұғалімге не деп айтты? * 3. Ол үстелдің үстіне нені қойды? * 4. Оқушы қандай киім киіп алған еді? * 5. Оқушының эмоциясы қандай еді? * 6. Оқушының шашы туралы айтыңыз. * 7. Қалай ойлайсыз, оқушы қай деңгейге тиісті (А Б С)? * 8. Ол нешінші сыныпта оқиды? * 9. Оның есімі кім? * 10. Бұл сурақ-жауаптың бүгінгі тақырыпқа қандай байланысы бар деп ойлайсыз?

13 слайд

14 слайд
Блум таксономиясы бойынша категориялар мазмұны, сұрақтар мен тапсырмалар үлгісі  І. Білу. Таным мен ойлау деңгейі – төмен деңгей. Бұл категория мәлiметтердi қайталау немесе тану арқылы есте қалай сақталғанын тексеруге бағытталады, мағлұмат пен деректердi еске түсiредi. Шәкірт: Қолданылған терминдерді біледі (есте сақтайды және қайталайды);  Нақты фактілерді біледі;  Жұмыстың орындалу ретін біледі,  Негізгі ұғымдарды біледі;  Ережелерді, қағидаларды біледі. Тапсырмалар түрі: Не? Қашан? Қандай? Қайда? Формуласын жазу, атап көрсету, жабық тест тапсырмалары; қалдырып кеткен белгiлердi қою; жатқа айту; анықтамалар мен атауларды қайталау, олардың қолдану тәртiбiн айту.

15 слайд
 ІІ. Түсіну. Таным мен ойлау деңгейі – орта деңгей. Оқу материалын түсінгендіктің ретінде келесідей әрекеттерді атқаруды атауға болады: Трансляция – оқу материалын бір «тілден» екінші «тілге» ауыстыру мысалы,математикалық формуланы сөзбен айтып беру; сөзбен келтірілген мәліметті кесте, схемамен көрсету, т.б.); Интерпретация – оқу материалын «өз сөзімен» түсіндіру, қысқаша баяндау; Жорамалдау – оқу материалдары бойынша әңгіменің әрі қарай не туралы болатындығын, оның салдары мен нәтижелерін болжау. Шәкірт:  Фактілерді, ережелерді, қағидаларды түсінеді;  Сөзбен келтірілген материалды, схемалар, графиктер, диаграммаларды түрлендіреді;  Сөзбен келтірілген материалды математикалық ұғымдарға өзгертеді;  Берілген ақпарат бойынша болашақта туындалуы ықтимал салдарын сипаттайды.  Тапсырмалар түрі: Қалай? Неліктен? Сөйлемді аяқтаңыз; сөйлемді өзгертіңіз; өзара байланысын түсіндіріңіз; айырмашылығын көрсетініз; өз сөзіңізбен айтыңыз; графикті, суретті түсіндіріп беріңіз.

16 слайд
ІІІ. Қолдану. Таным мен ойлау деңгейі – орта деңгей. Бұл категория оқу материалын нақты жағдайда және мүлдем жаңа ситуацияда қолдануды меңзейді. Мұнда ережелерді, әдістерді, ұғымдарды, заңдарды, қағидаларды, теорияларды, практикалық тұрғыдан қолдану кіреді. Оқу нәтижелері түсіне деңгейіне қарағанда материалды тереңірек игеруді талап етеді.  Шәкірт:  Ұғымдар мен қағидаларды жаңа жағдайларда қолданады;  Заңдар мен теорияларды практикалық тұрғыдан нақты ситуацияларда қолданады;  Әдіс немесе жұмыс ретін дұрыс қолданатындығын көрсетеді. Тапсырмалар түрі: Жасап көр; таблица, график жаса; қолдану мақсатын түсіндір; есепті бірнеше тәсілмен шеш, берілген гипотезаны тексер.

17 слайд
 ІV. Талдау. Таным мен ойлау деңгейі – жоғарғы деңгей. Оқу материалының құрылымы анық көрінуі үшін оны құрамдас бөліктерге бөлу: бүтіннің бөліктерін ажырату; бүтіннің бөліктерінің арасындағы өзара байланыстарды анықтау, бүтіннің қалайша ұйымдастырылғандығын сезіну. Бұл категория оқу материалының мазмұнын сезінумен қатар оның ішкі құрылысын қалайша құралатындығын меңзейді. Шәкірт:  Жасырын (көзге көрінбейтін) жәйттерді ашады;  Ойдың өрбуінен қателер мен олқылықтарды айқындайды,  Фактілер мен олардың салдарының арасын ажыратады;  Ұсынылған фактілердің маңыздылығын айқындайды. Тапсырмалар түрі: Құрылымы қандай? Салдары неде? Топтастырыңыз; салыстырыңыз; себебін талдаңыз.

18 слайд
 V. Жинақтау. Таным мен ойлау деңгейі – жоғарғы деңгей. Оқу материалының элементтерінен жаңашыл сипаттан бүтінді (нәтижені) құрастыру. Жаңа нәтиже ретінде оқу материалдарын мүлдем өзгеше реттейтін хабарлама (баяндама, сөз), жұмыс жоспары, схемаларды атауға болады. Мұндай оқу нәтижелері жаңа мазмұн мен жаңа құрылымдарды жасап шығаратын шығармашылық әрекеттерді қолдануды талап етеді. Шәкірт:  Шығармашылық тұрғыдан кішігірім шығарма (эссе) жазады;  Тәжірибе жасаудың өзіндік жоспарын ұсынады;  Қандай да болмасын проблеманы шешу үшін өз білімдерін шығармашылықпен қолданады. Тапсырмалар түрі: Өз шешіміңізді табыңыз, алгоритм құрастырыңыз, баламасын табыңыз, бөліктерден құраңыз, жүйелестіріңіз, зерттеңіз.

19 слайд
 VІ. Бағалау. Таным мен ойлау деңгейі – жоғарғы деңгей. Оқу материалының маңызын анықтау, ол туралы өзіндік пікір келтіру, ойын білдіру. Бұл деңгей алдыңғы категориялардың оқу нәтижелелеріне қол жеткізуді меңзейді. Шәкірт:  Оқу материалы құрылымының логикасын жазбаша түрде бағалайды;  Ішкі немесе сыртқы критерийлерге сүйеніп, оқу материалының маңыздылығын айқындатады;  Жасалған шешімдер мен қорытындылардың берілген фактілерге сәйкестігін анықтайды.

20 слайд
2-кесте. ЕтістіктерМақсаттар Пайдаланылатын етістіктер Білім еске түсіру, анықтау, мақұлдау, қайталау, атау, әңгімелеу, ұсыну, табу Түсіну қайта қарастыру, сәйкестендіру, талқылау, тарту, мойындау, қайта қарау, түсіндіру, әңгімелеу, айқындау Қолдану көрсету, тағайындау, орындау, суреттеу, қолдану, пайдалану, айналысу Талдау ажырату, саралау, үміт арту, даулау,жатқызу, салыстыру, тәжірибеден өткізу, қарама-қарсы қою, зерделеу Жинақтау тұжырымдау, оқыту, әзірлеу, дамыту, қайта анықтау, ұсыну, жасау Бағалау жорамалдау, бағалау, таңдау, баға қою, анықтау, санау, өлшеу, айыптау

21 слайд
3-кесте. СұрақтарОйлау деңгейі Сұрақтар үлгілері Білу және түсіну Не? Кім? Қашан? Не …. үлгісі болып табылады? …. не тұспалданады? …. басқаша қалай түсіндіруге болады? …. бұл үлгі боп табыла ма? Мен мұны өз сөзіммен сипаттай алам ба? Қолдану Бұл қалай пайдаланылады? Бұл немен байланысты? … қандай жағдайларда? Талдау Неге? Қалай? …. себебі н е болып табылады? Қорытынды үшін не нәрсе дәлел? ...себебі қандай? … бір-бірімен қалай үйлеседі? Жинақтау Егер бұл іске асатын болса, осыдан кейін не болады? Теорияның болжамы іске аса ма? Алынған ақпарат негізінде қандай қорытынды жасадым? Бұл онымен қалай байланысты? Бағалау Бұл жақсы ма және неліктен? Бұл қисынды ма және не себепті?

22 слайд
  «ҚАҚ» әдісі «Қ» - «Қосу» «А»-«Алу» «Қ»-«Қызықты »      

23 слайд
Бір адам теңіз жағалап келе жатқанда, алдынан толқынмен жағалауға шығып қалған миллиондаған теңіз жұлдыздарын көреді. Оны бір кішкентай қыз бір бірден теңізге қайтадан лақтырып жатыр екен. Адам оған: «Теңіз жұлдыздары өте көп. Бәріне шамаң жете ме?»- деп сұрайды. Қыз болса... Ал қыз не жауап берді? Қыз болса, келесі теңіз жұлдызын теңізге қайтарып жатып: «Мен дәл осы жұлдыздың тағдырын өзгерту-ге көп нәрсе жасадым»- депті. Бізде сіздің өміріңізде кішкене ғана өзгеріс жасай алған болсақ өте қуаныштымыз

24 слайд

25 слайд