Тұлға азаматтық құқық субьектісі ретінде

1 слайд
«Азаматтық құқық» пәні тақырыбы: «Жеке тұлға – азаматтық құқық субьектісі ретінде» Дайындаған: « Құқықтық пәндер» ЦӘК оқытушысы Тұрлыбекова Р.М.

1 слайд

2 слайд
«Жеке тұлға – азаматтық құқық субьектісі ретінде»«Жеке тұлға – азаматтық құқық субьектісі ретінде» Жоспар:Жоспар: 1.Жеке тұлға –азаматтық құқық субьектісі.1.Жеке тұлға –азаматтық құқық субьектісі. 2.Азаматтың құқық қабілеттілігі..2.Азаматтың құқық қабілеттілігі.. 3. Азаматтың әрекет қабілеттілігі.3. Азаматтың әрекет қабілеттілігі. 4. Қорғаншылар мен қамқоршылардың құқықтары мен міндеттері.4. Қорғаншылар мен қамқоршылардың құқықтары мен міндеттері. 5.Хабар- ошарсыз кету.5.Хабар- ошарсыз кету. 6.Азаматты өлді деп жариялау6.Азаматты өлді деп жариялау

2 слайд

3 слайд
сабақтың мақсаты: Оқу Азаматтық құқық қатынасқа қатысушы субьектілер жайлы, соның ішінде жеке тұлғаның құқықтық жағдайы туралы түсінік беру. Дамытушылық Азаматтық құқық қатынастарының пайда болу негіздері оны жүзеге асыру және қорғау тәсілі мен таныстыру.Азаматтардың құқық қабілеттілігі және әрекет қабілеттілігі, қамқоршы,қорғаншы түсінігі, олардың құқықтары мен міндеттерін айқындау. Тәрбиелік Меңгерілетін материалға деген қызығушылықты тәрбиелей отырып , азаматтың қоғамда жеке тұлға ретінде дұрыс қалыптасуын, оның құқықтарының бұзылмауын, міндеттерінің дұрыс орындалу қасиеттерін бойына сіңіру.

3 слайд

4 слайд
«Миға шабуыл» ойыны«Миға шабуыл» ойыны Азаматтық құқық пәні Азаматтық құқықтың жүйесі Азаматтық құқық қағидасы Азаматтық құқық қатынас түрлері Азаматтық құқық жүйесін жалпы және ерекше ережелері құрайды Азаматтық құқықтық қатынастарға қатысушылардың теңдігі Мүліктік және жеке мүліктік емес қатынас Азаматтық-құқықтық нормалармен реттелетін қоғамдық қатынас

4 слайд

5 слайд

5 слайд

6 слайд
 Әрбір құқық қатынастарында қатынастың субъектілері деп аталатын қатысушылары болады. Азаматтық құқық қатынастарының субъектілері: жеке тұлға, заңды тұлғалар, әкімшілік-аумақтық бөліністер, сондай-ақ мемлекет болып табылады.  Құқық қатынастарына қатысушылардың арасында белгілі бір байланыс орнайды, сол себепті бұлардың арасында қатынастарының мазмұнын құрайтын белгілі бір құқықтар мен міндеттер пайда болады.  Сол қатынаста құқықтар мен міндеттер не нәрсеге (мүліктік және жеке мүліктік емес игіліктер) бағытталған болса, сол нәрсе оның объектісі деп аталады

6 слайд

7 слайд
1. Жеке тұлға – азаматтық құқық субьектісі  Азаматтық кодекстің 12-бабына сәйкес жеке тұлға деп Қазақстан Республикасының азаматтарын, басқа мемлекеттердің азаматтарын және азаматтығы жоқ адамдарды атаймыз.  Азаматтық алған адам сол мемлекеттің құқық субъектісі болады. Соңдықтан да азаматтық заңда жеке тұлғалардың құқық қабілеттілігі туралы емес, азаматтардың құқық қабілеттілігі туралы ғана айтылған. Құқық қабілеттілігі ең алдымен толық түрде Қазақстан Республикасының азаматтарына беріледі. 1. Жеке тұлға – азаматтық құқық субьектісі 1. Жеке тұлға – азаматтық құқық субьектісі

7 слайд

8 слайд
Азаматтық құқық субьектілеріАзаматтық құқық субьектілері Қазақстан Қазақстан Республикасының Республикасының азаматтары мен азаматтары мен басқа да жеке басқа да жеке тұлғалартұлғалар Заңды тұлғаларЗаңды тұлғалар Қазақстан Қазақстан РеспубликасыРеспубликасы Әкімшілік Әкімшілік аумақтық бөлінісаумақтық бөлініс

8 слайд

9 слайд
Қазақстан Республикасының азаматтары мен басқа да жеке тұлғалар азаматтық құқық субьектісі ретінде: • Қазақстан Республикасының азаматтары- Қазақстан Республикасының азаматтығы бар тұлғалар. • Шетел азаматтары- Қазақстан Республикасының азаматы болып табылмайтын, бірақ басқа мемлекеттің азаматы екеніне дәлелі бар тұлға. • Азаматтығы жоқ азаматтар- Қазақстан Республикасының азаматы болып табылмайтын және басқа мемлекеттің азаматы екенін дәлелдей алмайтын тұлға.

9 слайд

10 слайд
Қазақстан Республикасы Президентінің 1995-жылғы 19-маусымда қабылданған "Шетелдік азаматтардың құқықтық жағдайлары туралы" заң күші бар Жарлығының 2-бабына сәйкес: "Қазақстан Республикасының азаматтары болып саналмайтын және басқа мемлекеттің азаматы туралы дәлелі бар азаматтар шетел азаматтары болып саналады." Қазақстан Республикасындағы олардың азаматтық құқық қабілеттілігі өзінің мемлекетінің заңымен емес, Қазақстан Республикасының заңымен айқындалады. Олар Қазақстан Республикасының заңында қаралмаған азаматтық құқыққа таласа алмайды және де егер заңда өзгеше көзделмесе, құқық қабілеттілігі шектелуге жатпайды. Аталған Жарлықтың 2-бабы 11- бөлігіне сәйкес: "Қазақстан Республикасының азаматтары болып саналмайтын және басқа мемлекеттің азаматтығы туралы дәлелі жоқ адамдар азаматтығы жоқ адамдар деп есептеледі". Егер заң құжаттарында көзделмесе, азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасы азаматтарымен тең дәрежеде азаматтық құқықты пайдаланады. Қазақстан Республикасының Конститутциясы 12 бап 4 тармағы. Шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар Республикада азаматтар үшін белгіленген құқықтар мен бостандықтарды пайдаланады, сондай-ақ міндеттер атқарады.

10 слайд

11 слайд
Шет елдік және жеке заңды тұлғалар сондай-ақ азаматтығы жоқ адамдар азаматтық заңдарда Қазақстан Республикасының азаматтары мен заңды тұлғалары үшін қандай құқықтар мен міндеттер көзделсе нақ сондай құқықтарға ие долуға құқылы және сондай міндеттерді орындауға міндетті Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (Жалпы бөлім) 3 бап 7 тармағы.

11 слайд

12 слайд
2.Азаматтың құқық қабілеттілігі.  Құқық субъектілерін сипаттайтын негізгі құқық қасиеттері құқық қабілеттілігі болып табылады. Құқық субъектілерін сипаттайтын негізгі құқық қасиеттері құқық қабілеттілігі болып табылады. Азаматтық құқық қабілеттілігі АК-тің 13-бабында азаматтық құқыққа ие болып, міндет атқару Азаматтық құқық қабілеттілігі АК-тің 13-бабында азаматтық құқыққа ие болып, міндет атқару қабілеті (азаматтың құқық қабілеттілігі) барлық азаматтарға бірдей деп тұжырымдалады.қабілеті (азаматтың құқық қабілеттілігі) барлық азаматтарға бірдей деп тұжырымдалады.  Конституцияның 14-бабына сәйкес заң мен сот алдында жұрттын бәрі тең, тегіне, әлеуметтік, Конституцияның 14-бабына сәйкес заң мен сот алдында жұрттын бәрі тең, тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге көзқарасына, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жеріне байланысты немесе кез келген өзге жағдаяттар бойынша ешкімді нанымына, тұрғылықты жеріне байланысты немесе кез келген өзге жағдаяттар бойынша ешкімді ешқандай кемсітуге болмайды.ешқандай кемсітуге болмайды.

12 слайд

13 слайд
Азаматтардың құқық қабілеттілігі- азаматтық құқыққа ие болып, міндет атқару қабілеті (азаматтық құқық қабілеттілігі) барлық азаматтарға бірдей деп танылады. ҚР АК 13бап 1тармағы. пайда болады шектеледі тоқтатылады туғаннан бастап заңды актілерде көрсетілген жағдайларда азамат қайтыс болғанда

13 слайд

14 слайд
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (Жалпы бөлім) 18бап.Құқық қабілеттілігі мен әрекет қабілеттілігінен айыруға және оларды шектеуге жол бермеу. 1.Заң құжаттарында көзделген реттер мен тәртіп бойынша болмаса, ешкімнің де құқық қабілеттілігі мен әрекет қабілеттілігін шектеуге болмайды. 2.Азаматтардың құқық қабілеттілігі мен әрекет қабілеттілігін шектеудің заң құжаттарында белгіленген шарттары мен тәртібінің немесе олардың кәсіпкерлік не өзге де қызметпен айналысу құқығының сақталмауы тиісті шектеуді белгілеген мемлекттік немесе өзге де органның құжатын жарамсыз деп тануға әкеліп соқтырады. 3.Азаматтың құқық қабілеттілігінен немесе әрекет қабілеттілігінен толық немесе ішінара бас тарту және құқық қабілеттілігін немесе әрекет қабілеттілігін шектеуге бағытталған басқа да мәмілелер жарамсыз болады, бұған мұндай мәмілелерге заң құжаттарында рұқсат берілген реттер қосылмайды.

14 слайд

15 слайд
 Азаматтың құқық қабілеттілігі оның туған сәтінен басталады, яғни ана құрсағынан тірі туып, жеке өзі өмірге келгеннен кейін жеке тұлға болып есептеледі. Мысалы, түсік тірі туа тұрса да, тұлға деп саналмайды, өйткені, ол адам бейнесіне әлі келмеген. Бірақ, айтарлықтай дамыған шала туған бала тұлға санатына қосыла алады. Сонымен, егер сәби тірі туып аз күн болса да өмір сүрсе, онда ол азаматтардың хал актілерін тіркеу органдарында қай кезде шетінегеніне қарамастан туғаны жөнінде тіркеледі.  Азаматтық кодекстің 1044-бабы бойынша мұра қалдырушының тірі кезінде іште қалған және мұра ашылғаннан кейін тірі туған азаматтар мұрагер бола алады, ондайда сәби небәрі бірнеше минут өмір сүрсе де аталған құқықты иеленеді.  Құқық қабілеттілігі адамның — құқық субъектісінің өлуімен бірге қысқарады. Өлген адамның ие болып келген құқықтары мен міндеттері ішінара (жеке бастың, жеке отбасылық жағы-нан) кысқарады, ішінара (мүліктік құқықтар) мұрагеріне көшеді. Өлім — бірқатар құқықтық салдар тудырып кететін факт. Соңдықтан, адам туғанда тіркелсе, қайтыс болған азаматты да хал актілерінде тіркеу керек. Айта кететін жайт, азаматтың денсаулығы және психикалық жағдайы оның құқық қабілеттілігіне әсер етпейді .

15 слайд

16 слайд
Азаматтың құқық қабылеттілігінің мазмұны Азаматтық құқық қабылеттілігінің негізгі мазмұны ҚР АК 14 бап Азаматтың Қазақстан Республикасы шегінде де , одан тыс жерлерде де мүлікті, соның ішінде шетел валютасын меншіктенуге Мүлікті мұраға алып , мұраға қалдыруға Қазақстан Республикасының аумағында еркін жүріп-тұруға және тұрғылықты жер таңдауға Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге еркін шығып кетуге және оның аумағына қайтып оралуға Заң құжаттарында тыйым салынбаған кез келген қызметпен айналысуға Дербес өзі немесе басқа азаматтармен және заңды тұлғалармен бірігіп заңды тұлғалар құруға Заң құжаттарында тыйым салынбаған кез-келген мәміле жасасып, міндеттемелерге қатысу Өнертабыстарға, ғылым әдебиет және өнер шығармаларына, интеллектуалдық қызметтің өзге де туындыларына интеллектуалдық меншік құқығы болуға Материалдық және моральдық зиянның орнын толтыруды талап етуге құқығы болады Басқа да мүліктік және жеке құқықтары болады

16 слайд

17 слайд
3 . Азаматтың әрекет қабілеттілігі.  Азаматтардың әрекет қабілеттілігі азаматтың құқық қабілеттілігінен ерекшеленеді. Азаматтың құқық қабілеттілігі оның дүниеге келген сәтінен бұл дүниеден озғанынша бірге болады. Азаматтың әрекет қабілеттілігі үшін оның өз еркімен мүлікті иеленіп оған билік ету немесе өзіне міндеттеме алуға тілек білдіруі қажет. Соңдықтан да азаматтың әрекет қабілеттілігі оның жасы мен психикалық жағдайына қатысты келеді. Ол өзіне азаматтық құқық пен міндеттілікті алу үшін қалыпты әрі толысқан психикада болуы тиіс.  Нәтижесінде құқық қабілеттілігі барлардың бәрі бірдей әрекет қабілеттілігіне ие емес, бір сөзбен айтқанда, азаматта құқық қабілеттілік болғанымен, әрекет қабілеттілігі белгілі бір уақыт арасында болмауы мүмкін.  Азаматтық кодекстің 17-бабына сәйкес әрекет қабілеттілігі кәмелетке толғанда, яғни 18 жасқа толғаннан кейін толық көлемінде пайда болады. 3 . Азаматтың әрекет қабілеттілігі.  Азаматтардың әрекет қабілеттілігі азаматтың құқық қабілеттілігінен ерекшеленеді. Азаматтың құқық қабілеттілігі оның дүниеге келген сәтінен бұл дүниеден озғанынша бірге болады. Азаматтың әрекет қабілеттілігі үшін оның өз еркімен мүлікті иеленіп оған билік ету немесе өзіне міндеттеме алуға тілек білдіруі қажет. Соңдықтан да азаматтың әрекет қабілеттілігі оның жасы мен психикалық жағдайына қатысты келеді. Ол өзіне азаматтық құқық пен міндеттілікті алу үшін қалыпты әрі толысқан психикада болуы тиіс.за  Нәтижесінде құқық қабілеттілігі барлардың бәрі бірдей әрекет қабілеттілігіне ие емес, бір сөзбен айтқанда, азаматта құқық қабілеттілік болғанымен, әрекет қабілеттілігі белгілі бір уақыт арасында болмауы мүмкін.  Азаматтық кодекстің 17-бабына сәйкес әрекет қабілеттілігі кәмелетке толғанда, яғни 18 жасқа толғаннан кейін толық көлемінде пайда болады.

17 слайд

18 слайд
Азаматтардың әрекет қабілеттілігі дегеніміз, азаматтың өз әрекеттерімен азаматтық құқықтарға ие болуға және оны жүзеге асыруға, өзі үшін азаматтық міндеттер жасап, оларды орындауға қабілеттілігі болып табылады. ҚР АК 17 - бап 1 тармақ Пайда болады Шектеледі Тоқтатылады Ішінара әрекет қабілеттілік- кәмелетк...

18 слайд