"Ұлы даланың жеті қыры"

1 слайд
Тақырыбы: “ ҰЛЫ ДАЛАНЫҢ ЖЕТІ ҚЫРЫ” Орындағандар : 825 топ студенті Нұржан Ж, “Әлеуметтік жұмыс” мамандығы

2 слайд
Елбасының 26.04.2017 жылы жарық көрген “БОЛАШАҚҚА БАҒДАР: РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ” мақаласының жалғасы ретінде, 21.11.2018 жылы “Егемен Қазақстан” газетінде Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың “ҰЛЫ ДАЛАНЫҢ ЖЕТІ ҚЫРЫ” атты мақаласы жарық көрді .

3 слайд
ҰЛЫ ДАЛАНЫҢ ЖЕТІ ҚЫРЫ І. ҰЛТ ТАРИХЫНДАҒЫ КЕҢІСТІК ПЕН УАҚЫТ ІІ. ТАРИХИ САНАНЫ ЖАҢҒЫРТУ

4 слайд
ҰЛТ ТАРИХЫНДАҒЫ КЕҢІСТІК ПЕН УАҚЫТ

5 слайд
АТҚА МІНУ МӘДЕНИЕТІ Еліміздің солтүстік өңіріндегі энеолит дәуіріне тиесілі «Ботай» қонысында жүргізілген қазба жұмыстары жылқының тұңғыш рет қазіргі Қазақстан аумағында қолға үйретілгенін дәлелдеді . Ат үстінде жүргенде ыңғайлы болуы үшін бабаларымыз алғаш рет киімді үстіңгі және астыңғы деп екіге бөлді. Осылайша кәдімгі шалбардың алғашқы нұсқасы пайда болды. Ат үстінде жүрген көшпенділер тақымына басқан сәйгүлігіне неғұрлым еркін мініп жүруі үшін биік ер-тұрман мен үзеңгіні ойлап тапты. Сонымен қатар бүгінгі етіктердің барлық түрі көшпенділер атқа мінгенде киген жұмсақ өкшелі саптама етіктің «мұрагерлері» екені белгілі. Бабаларымыз шапқан аттың үстінен садақ тартуды барынша жетілдірді. Соған байланысты қарудың құрылымы да өзгеріп, күрделі, ыңғайлы әрі қуатты бола түсті. Масағына қауырсын тағылып, металмен ұшталған жебе берен сауытты тесіп өтетін көбебұзарға айналды. Қазақстан аумағында өмір сүрген түркі тайпалары ойлап тапқан тағы бір технологиялық жаңалық – қылыш. Оның оқтай түзу немесе иілген жүзі – ерекше белгісі. Бұл қару ең маңызды әрі кең таралған соғыс құралына айналды. Сарбаз бен оның мінген атын қорғауға арналған сауытты да алғаш рет біздің бабаларымыз жасаған.

6 слайд
ҰЛЫ ДАЛАДАҒЫ ЕЖЕЛГІ МЕТАЛЛУРГИЯ Сан алуан металл кендеріне бай қазақ жері – металлургия пайда болған алғашқы орталықтардың бірі. Ата- бабаларымыз жаңа, неғұрлым берік металдар өндіру ісін дамытып, олардың жедел технологиялық ілгерілеуіне жол ашты. Қазба жұмыстары барысында табылған металл қорытатын пештер мен қолдан жасалған әшекей бұйымдары, ежелгі дәуірдің тұрмыстық заттары мен қару-жарақтары бұл туралы тереңнен сыр шертеді. Осының бәрі ежелгі замандарда біздің жеріміздегі дала өркениеті технологиялық тұрғыдан қаншалықты қарқынды дамығанын көрсетеді.

7 слайд
АҢ СТИЛІ Өз жазуы мен мифологиясы бар Қазақстанның Ежелгі тұрғындарының озық мәдениеті болды . Олардың мұрасының жарқын көрінісі, көркем болмысы мен рухани байлығының айшықты белгісі - «аң стилі өнері». Жануарлар бейнесін тұрмыста пайдалану адам мен табиғаттың өзара символына баланып, көшпенділердің рухани бағдарын айкындап отырған. Бұл ретте, аң стилі бабаларымыздың айрықша жоғары өндірістік тәжірбиесі болғанын көрсетеді- олар оюлап кескіндеуді, металмен жұмыс істеудің техникасын, соның ішінде, мыс пен қоладан балқымалар жасаудың және құймалар құюдың күрделі әдістерін жақсы меңгерген.

8 слайд
АЛТЫН АДАМ Жауынгердің алтынмен апталған киімдері ежелгі шеберлердің алтын өндеу техникасын жақсы меңгергенін аңғартады. Сонымен бірге, бұл жаналық Дала өркениетінің зор қуаты мен эстетикасын әйгілейтін бай мифологияны паш еттіД ала халқы ө з кө сем д ер ін о сы лай ш а ұ лы қтап , о н ы ң м әртебесін кү н секілд і құ д ы р ет д ең гей ін е кө тер іп асқақтатқан Ж ауы нгердің ж аны нан табы лған күм іс кеселердің бірінде ойы п ж азы лған таңбалар бар. Б ұл- О рталы қ А зия аум ағы нан бұры н- соңды табы лған ж азу атаулы сы ны ң іш індегі ең көнесі Әлемдік ғылым үшін сенсация саналған жаңалық- 1969 жылы Қазақстанның Есік қорғанынан табылған

9 слайд
ТҮРКІ ӘЛЕМІНІҢ БЕСІГІ Қазақтардың және Еуразияның басқа да халықтарының тарихында Алтайдың алар орны ерекше. Осынау асқар таулар ғасырлар бойы Қазақстан жерінің тәжі ғана емес, күллі түркі әлемінің бесігі саналды. Дәл осы өңірде біздің дәуіріміздің І мыңжылдығының орта шенінде Түркі дүниесі пайда болып, Ұлы дала төсінде жаңа кезең басталды. Орта ғасырдағы Отырар қаласы әлемдік өркениеттің ұлы ойшылдарының бірі – Әбу Насыр әл-Фарабиді дүниеге әкелсе, түркі халықтарының рухани көшбасшыларының бірі Қожа Ахмет Яссауи Түркістан қаласында өмір сүріп, ілім таратқан.

10 слайд
ҰЛЫ ЖІБЕК ЖОЛЫ Еліміздің географиялық тұрғыдан ұтымды, яғни Еуразия құрлығының кіндігінде орналасуы ежелден әртүрлі мемлекеттер мен өркениеттер арасында транзиттік «дәліздердің» пайда болуына септігін тигізді. Дала белдеуі Қытай, Үнді, Парсы, Жерорта теңізі, Таяу Шығыс және словян өркениеттерін байланыстырды. Орталық Еуразияда түркілер үстемдік құрған кезеңде Ұлы жібек Жолы гүлдену шегіне жетіп, халықаралық ауқымда экономиканы өркенднтуге және мәдениетті дамытуға септігін тигізді. Біздің дәуірімізден бастап бұл құрлық жолдары Ұлы Жібек жолы жүйесіне айналды

11 слайд
ҚАЗАҚСТАН - АЛМА МЕН ҚЫЗҒАЛДАҚТЫҢ ОТАНЫ Ас қақ Алатаудың баурайы алма мен қызғалдақтың «ТАРИХИ ОРТАНЫ» екені ғылыми тұрғыдан дәлелденген. Қазақстан қазірде алма атаулының арғы атасы- Сиверс алмасының отаны саналады Ол Қазақстан аумағындағы Іле Алатауы баурайынан Ұлы Жібек жолының көне бағыты арқылы алғашқыда Жерорта теңізіне, кейіннен бүкіл әлемге таралған. Осы танымал жемістің терең тарихының символы ретінде еліміздің оңтүстігіндегі ең әсем қалалардың бірі АЛМАТЫ деп аталды Шу, ІЛЕ тауларының етегінен әлі күнге дейін жергілікті өсімдіктер әлемінің жауһары саналатын Регель қызғалдақтарын бастапкы күйінде кездестіруге болады. Қазақ топырағындағы осынау қарапайым, сондай-ақ, ерекше гүлдер өз әдемілігімен көптеген халықтың жүрегін жаулап, біртіндеп бүкіл әлемге тарады.

12 слайд
ТАРИХИ САНАНЫ ЖАҢҒЫРТУАРХИВ- 2025 ҰЛЫ ДАЛАНЫҢ ҰЛЫ ЕСІМДЕРІ ТҮРКІ ӘЛЕМІНІҢ ГЕНЕЗИСІ ҰЛЫ ДАЛАНЫҢ ЕЖЕЛГІ ӨНЕР ЖӘНЕ ТЕХНОЛОГИЯ -ЛАР МУЗЕЙІ ДАЛА ФОЛЬКЛОРЫ МЕН МУЗЫКАСЫ- НЫҢ МЫҢ ЖЫЛЫ ТАРИХТЫҢ КИНО ӨНЕРІ МЕН ТЕЛЕВИЗИЯ- ДАҒЫ КӨРІНІСІ

13 слайд
АРХИВ-2025 Еліміздің тарихи жылнамасындағы ақтаңдақтарды қайта қалпына келтіруге жол ашқан «Мәдени мұра» бағдарламасы табысты іске асырылды. Бірақ, бабаларымыздың өмірі мен олардың ғажап өркениеті жөніндегі көптеген деректі құжаттар, әлі де болса, ғылыми айналымға түскен жоқ. Олар әлемнің бүкіл архивтерінде өз іздеушісі мен зерттеушісін күтіп жатыр . ҰЛЫ ДАЛАНЫҢ ҰЛЫ ЕСІМДЕРІ Көпшіліктің санасындатарихи үдерістер, негізінен, тұлғаландыру сипатына ие болатыны белгілі. Көптеген халықтар өз елінің ерекше елшісі сынды ұлы бабаларының есімдерін мақтан тұтады. Ұлы дала Әбу Насыр әл-Фараби мен Яссауи, Күлтегін мен Бейбарыс, әз-Тәуке мен Абылай, Кенесары мен Абай және басқа да көптеген ұлы тұлғалар шоғырын дүниеге әкелді.

14 слайд
ТҮРКІ ӘЛЕМІНІҢ ГЕНЕЗИСІ Қазақстан – күллі түркі халықтарының қасиетті «Қара шаңырағы». Бүгінгі қазақтың сайын даласынан әлемнің әр түкпіріне тараған түркі тектес тайпалар мен халықтар басқа елдер мен өңірлердің тарихи үдерістеріне елеулі үлес қосты. «Ұлы дала» атты ежелгі өнер және технологиялар музейін ашуға толық мүмкіндігіміз бар. Оған озық өнер мен техгология үлгілерін – аң стилінде жасалған бұйымдарды, «Алтын адамның» қару-жарақтарын, жылқыны қолға үйрету, металлургияны дамыту, қару-жарақтар, сауыт-сайман дайындау үдерісін көрсететін заттарды және басқа да жәдігерлерді жинақтауға болады. ҰЛЫ ДАЛАНЫҢ ЕЖЕЛГІ ӨНЕР ЖӘНЕ ТЕХНОЛОГИЯЛАР МУЗЕЙІ

15 слайд
Ұлы Даланың фольклоры мен әуендері заманауи цифрлық форматта «жаңа тыныс» алуға тиіс. Бұл жобаларды жүзеге асыру үшін көшпенділердің бай мұрасын жүйелеуге қабілетті ғана емес, сондай-ақ, оның өзектілігін арттыра алатын отандық және шетелдік кәсіби мамандарды тарту маңызды. Қазіргі замандағы халықтардың тарихи таным-түйсігінде кино өнері ерекше орын алады. Жалпы халықтың санасында фильмдердегі жарқын кинообраздар іргелі ғылыми монографиялардағы деректі портреттерден гөрі маңыздырақ рөл атқарады. Сондықтан, тез арада Қазақстанның өркениет тарихының үздіксіз дамуын көрсететін деректі-қойылымдық фильмдердің, телевизиялық сериалдар мен толықметражды көркем картиналардың арнайы циклін өндіріске енгізу керек. ТАРИХТЫҢ КИНО ӨНЕРІ МЕН ТЕЛЕВИЗИЯДАҒЫ КӨРІНІСІ ДАЛА ФОЛЬКЛОРЫ МЕН МУЗЫКАСЫНЫҢ МЫҢ ЖЫЛЫ

16 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ: “ Төл тарихын білетін, бағалайтын және мақтан ететін халықтың болашағы зор болады деп сенемін.Өткенін мақтан тұтып, бүгінін нақты бағалай білу және болашаққа оң көзқарас таныту – еліміздің табысты болуының кепілі” дейді Елбасы «Ұлы даланың жеті қыры» атты мақаласында. Осылайша, өткенді зерделеп, бүгінгіні бағалап, келешекке сеніммен қадам жасау үшін тарихи сананы жаңғырту қажеттігін нақты мысалдармен түйіндейді.