Материал жаңа ақпараттық бағдарламаға сүйене отырып дайындалған көмекші құрал.

Қозғалыстағы алуан түрлі денелердің бірдей уақыт ішіндегі орын ауыстырулары әр түрлі болуы мүмкін. Жаяу адам 1минутта -100метрдей жол жүрсе,Жердің жасанды серігі -500км аралықты ұшып өтеді,ал радиодабыл немесе жарық дабылы 18млн. Км қашықтыққа жетеді. Әр түрлі қозғалыстардың айырмашылығын сипаттау үшін қозғалыс жылдамдығы деген физикалық шама енгізіледі.қозғалыстардың барлығы бірқалыпты қозғалыс болып саналмайды. Тек дыбыс, жарық пен радиотолқын белгілі бір жағдайларда ғана тұрақты жылдамдықпен тарайды. Қалған денелердің жылдамдықтары қозғалыс процесінде өзгеріп отырады. Дене немесе материялық нүкте жылдамдығының бағыты оң не теріс болуы мүмкін. Егер дене корордината осі бойымен оң бағыта қозғалса, онда жылдамдықтың бағытын оң деп алу келісілген. Ал егер дн нүкте координата осіне қарама-қарсы қозғалса, онда жылдамдықтың бағытын теріс деп алу қажет.

Жазба тіл – жазылатын және оқылатын әліпбидегі таңбалар арқылы жарыққа шығатын өзіндік жүйесі мен құрылымы бар, тілдің қатынас формасы. Ал ауызша тіл – дыбысталатын және естілетін, өзіндік жүйесі мен құрылымы бар, тілдің қатынас формасы екенін айтып түсіндіру.Сөйлемнің сөздерден, сөзді дыбыстан құралатынын, дыбыс әріппен таңбаланатынын оқушылардың есіне түсіре отырып, сөз белгілі бір заттың атауы екенін ұғындыру.

Сейдахмет Бердіқұловтың «Желаяқ» мәтінінің мазмұнымен таныстыра отырып, мәтіндегі негізгі идеяны ашу, «Желаяқ бала» атанған Ғұсман Қосановтың өмірінен қысқаша мағлұмат беру.Сейдахмет ағамыздың бір ерекшелігі, спорт жайлы құнды мәліметтерді банальді ақпаратпен ғана бермейтіндігінде. Ағамыз спортты ертегіге айналдыра білді. Оған дәлел, «Тұйғын» атты кітабындағы «Желаяқ» әңгімесі. Кішкентай балаға ертегі айтып отырғанымен, КСРО құрамында Олимпиадаға қатысқан тұңғыш қазақ желаяқ, 1960 жылы Рим Олимпиадасынан күміс медальға ие болған – Ғұсман Қосановтың жетістігін насихаттады. Осы сияқты, аталмыш кітаптағы «Тимур және оның командасы», «Бастау барын мұхит та біледі» атты әңгімелерінде және «3 подъезд» кітабында да спортқа деген ерекше сезімнің лебізін сеземіз. Ол кісі салауатты өмір салтын насихаттап, спортпен шұғылдануға үйреткен, үлгі болған.