1-жағдаят.Оқушының оқудағы жетістіктеріне көңілі толмайды, өзінің икемділігінен күмәнданады, оқу материалын түсініп, игеріп алатындығына көзі жетпейді, ол мұғалімге: «Сіз қалай ойлайсыз, мен қашан да болсын сыныптастарымнан қалмай жақсы үлгеріп, оқып кете аламын ба?»-дейді, Сіздің жауабыңыз?

     Жауаптар:

     1) Сенің икемділігің өте жақсы, мен саған үлкен сенім артамын.

     2) Қане отырып әңгімелесіп, мәселені шешейік

     3) Әрине, бұл туралы сен күмәнданбасаң да болады.

      2-жағдаят.Сабаққа кіруге қоңырау соғылды. 8-ші сынып оқушылары кабинеттің алдында оқытушыны күтіп тұр. Кабинет жабық. Оқытушы келіп, кілтпен есікті ашайын десе, кілттің орны қағазбен бітелген. Оқытушы оқушыларға күмәнді көзқараспен қарап шығып: «Бұл кімнің ісі, осылайша сабаққа кедергі жасайын дедіңдер ме?»-деп өзінің наразы көңілін білдірді. Оқушылар сасып қалды, қарсыласайын деп еді, оқытушы тыңдамай одан әрі дауыс көтеріп кінәлай берді. Осы сәтте директордың шаруашылық ісі жөніндегі орынбасары келіп: «Жамал Бектасқызы, кешіріңіз сәл кешігіп қалдым. Мен сізге басқа кабинет ашып берейін, себебі бұл кабинет сырланған еді, бөгде адам кірмеуі үшін мен кілт орнын әдейі қағазбен бітеп едім» деді.

      Сұрақтар:

      1) Неліктен шиеленіс пайда болды?

      2) Шиеленісті болдырмауға болатын ба еді?

      3) Осындай жағдаяттардың дұрыс шешімін табу үшін, оқытушы қандай сапаларды игеру керек?

      4)Бұл жағдайда сіздің әрекетіңіз?

      3-жағдаят.Оқу жылы басталды. 6-шы сыныпта оқитын Арман әкесімен қыркүйектің басында, егер мен жақсы оқитын болсам, маған велосипед алып бересіз бе, деп келісті. Әкесі ойланбастан уәдесін берді. Арман жақсы оқуға тырысты, бірақ ол жақсы жетістікке әр түрлі әдістермен жетті. Математикадан көршісі Мөлдірден, басқа сабақты тағы басқалардан ұқыптап көшіріп алып жүрді. Әкесі Арманның күнделігін бақылап жүрді, бағалары дұрыс. Арманның әкесі уәдесінде тұрып, жазғы демалыс кезінде баласына велосипед алып берді.

      Сұрақтар:

     1)Сіз осындай екі жақты келісім шартқа қалай қарайсыз?

         Пайдаланылған әдебиеттер

1.Н.Д.Хмель. Біртұтас педагогикалық процесс негіздері.- Алматы, 1998.-73б.

2.К.Ясперс.Духовная ситуация времени. М., Полит издат, 1991.-520 с.

3.Д.Магнуссон. Писхология ситуации. Психология социальных ситуации-/сост.и общая редакция Н.В.Гришиной.-СПб.: Питер, 2001.- 416с. (Серия «Хрестоматия по психологии»).

4.Томас У., Знанецкий Ф. (Методологические замечания). /Психология социальных ситуации». /Сост. И общая редакция Н.В.Гришиной.- СПб.: Питер, 2001. -416с. (Серия «Хрестоматия по психологии»).

1 – жағдаят
Тоқсандықбағашығарғандаталасбағаныбайқамайоқушығатөменбағашығардыңыз. Әрі оны ұмытыпкеттіңіз. Оқушыныңата - анасыдиректорғашағымданыпкеледі, сіздішақырады.
1. Директорға не дейсіз?
2. Ата - анаға не дейсіз?
3. Өзіңізгеөзіңіз не дейсіз?
2 – жағдаят
Талғатнашароқуменқатар, мектепережелерінесайтәртіпсақтамаушыеді. Солсебептен де сыныпжетекшісіүйінежиібаратын. Оны ата - анасымектепкесиреккелуіменқоймай, баласынжақтап, мұғалімдердіңөздерікінәлідепсанайтын. Талғаттыңәке - шешесі тек баланытамақтандырып, киіндірсекболды, ал оқыту мен тәрбиелеумектептіңісідейтін.
Талғатсотқатартылды. Ата - анасыбұғанкінәлімектепдегенойдаболатын.
1. Балағаадамгершіліктәрбиеберудегіотбасыныңжауапкершілігінеде?
2. Ал мектепбұлістен сырт қалуыкерекпе?

3 – жағдаят
Он жасарҚуанмектепте «қиын» бала аталған. Наурызмейрамыкүнісыныпжетекшісіоғанбір - екіжолдасынертіпмектепауласына он шақты тал отырғызудыміндеттеді. Олөзжолдастарыменқоғамдықтапсырманытиянақтыорындапшықты. Мектеплинейкасындаоларғаалғысайтылды. Осы кезденбастап бала өмірінеөзгерістеренебастады.
1. Жеткіншеккежасалғанпедагогикалықықпалдыңнәтижелі болу себебінеде?
2. «Қиын» бала мен педагогтыңарасындағықарым - қатынасқалай болу керек?
4 – жағдаят
Мұғалімоқушыларғажүргізген диагностика нәтижесіндеөзініңмомын, үндемейтін, мінезіменкөзгетүсетінСерікеңбеделдіоқушықатарынашықты да, ал көңілді, жарқынмінезді, балаларменқарым - қатынастаүнемібелсенділіккөрсеткенНұрланүш - ақдауысалды.
1. АлынғанмәліметбойыншаНұрланбелсінділерқұрамынакезіндедұрыстағайындалған ба?
2. Мұндайжағдайдамұғалімқандайшешімжасаукерек?

ІV топ: Сауалнама
1) Педагогиканыңғылымретіндедамуымынаныанықтайды.
А) ғылым мен техника прогресін.
В) қоғамөміріндегітәрбиерөлінкөтеруді.
С) ата - ананыңбалаларыныңбақытыжөніндеқамқорлығын.
Д) тек жалғастырудыңбиологиялықзаңын.
2) Жеке тұлғаныңдамуынаәсерететінжетекші фактор:
А) талдап - қорыту, жинақтау.
В) өзін - өзітәрбиелеу.
С) қоршағанортасы, тәрбие, тұқымқуалаушылық.
Д) отбасы.
Е) жолдастары.
3) Бастауышмектепоқушыларыныңқарым - қатынасыныңқалыптастыруынамынажайларкөбірекәсеретеді:
А) ата - анасыныңпікірі.
В) жолдастарыныңпікірі.
С) мұғалімніңпікірі.
Д) өзпікірі.
Е) туыстарыныңпікірі.
4) Жеке тұлғаныңтуабіткенқасиеттерінемыналаржатады:
А) темперамент.
В) жады.
С) ойлау.
Д) қабылдау.
Е) ақыл - ойтәрбиесі.

5) Оқушыныңмінез - құлқы мен іс - әрекетінынталандыруүшінқолданылатын:
А) марапаттау.
В) сендіру.
С) әдеттендіру.
Д) жазалау.
Е) әңгімелесу.
6) Тұлғаныңөзжекеадамгершілікқасиеттерінқалыптастыруыжөніндегісаналыіс - әрекеті:
А) өзін - өзідамыту.
В) өзін - өзітәрбиелеу.
С) өздігіненбілімкөтеру.
Д) өзін - өзібасқару.
Е) өзін - өзіжетілдіру.
7) Жабыраңқыкөңілкүй:
А) депрессия.
В) импульсивтілік.
С) күлкі.
Д) ашу.
Е) аффект.
8) Педагогикалықғылымүздіксізбайланыста:
А) өнертарихымен.
В) математикамен.
С) психологиямен.
Д) биологиямен.
Е) физикамен.
9) Қазақстанныңтұңғыш психолог - ғылымы
А) Петровский А. В.
В) Мұқанов М. М.
С) Жарықбаев К. Б.
Д) Шабельников В. С.
Е) Аймауытов Ж.
10) Депрессияғабейімділігіменсипатталатынтемпераненттипі:
А) меланхолик
В) флегматик
С) сангвиник
Д) холерик

Қорытынды: Мұғалімнің «қиын» оқушыменжұмысжасауалгоритімі.
1) Балалардықызықтырабілу, олардыжекежәнеұжымдықтабыстықызметінұйымдастырабілу;
2) Оқушылардыңтанымдыққызметінұйымдастырудыңәртүрліформаларыніздеу;
3) Өзіндерефлексиялықмәдениетіндамытабілу
- Жасерекшелігі мен балаларқарым - қатынасыжәнешығармашылықпсихологиясынзерттеу;
4) Ғаламдықжәнеәлеуметтікүрдістерінтұжырымдайбілу;
5) Баланыңішкідүниесінкеңдігі мен байлығын, болыпжатқанқұбылыстарғақызығушылығынтаныту;
6) Ой - өрісінкеңейту мен жаңаныигеругеынталандыру;
7) Педагогикалық - психологиялықғылымныңжетістіктерінеқызығу, тәрбиемақсатынажетудепайдаланабілу.