Материалдар / §24. Бейтараптандыру реакциялары

§24. Бейтараптандыру реакциялары

Материал туралы қысқаша түсінік

6.3.2.3 бейтараптандыру үдерісін түсіндіру;

Тезекбаева Карлыгаш Толешовна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

17 Қараша 2024

0 рет жүктелген

Жаратылыстану Сабақ жоспары 6 сынып

450 ₸

Бүгін алсаңыз
+23 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +23 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

6 сынып № 22

ДӘІЖО___________

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
«» КММ
(білім беру ұйымының атауы)
Қысқа мерзімді (сабақ) жоспары

Заттардың жіктелуі. §24. Бейтараптандыру реакциялары.

(Сабақ тақырыбы)

Бөлім:	Заттар және материалдар
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сыныбы: 6 «А»	Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:	Заттардың жіктелуі. §24. Бейтараптандыру реакциялары.
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты	6.3.2.3 бейтараптандыру үдерісін түсіндіру;
Сабақтың мақсаты:	бейтараптандыру үдерісін түсіндіреді;

Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Бұрынғы білімін еске түсіру

Оқушылармен амандасу, түгендеу, сынып тәртібін қадағалау.

«Ойнайық та, еске түсірейік» әдісі.

Бұрыңғы кілт сөздер:

Су ерітіндісі

Индикаторлар

Бейтарап орта

Қышқыл орта

Сілтілі орта

(рН) өлшейтін құрал

Оқушылар амандасады, сынып тәртібін сақтайды.

Оқушылар үй жұмысы бойынша өткен білімдерін еске түсіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Дескриптор:

-тапсырманың әр дұрыс жауабы үшін -1 балл;

-әр кілт сөздің дұрыс мазмұны үшін - 1 балл;

Интерактивті панель

Презентация

https://quizizz.com/join?gc=68831653

Оқушылардың назарын аудару

«Ой қозғау» тәсілі.

«Қызықты деректер»

- Тақырыпқа байланысты қызықты фактілер, оқиғалар немесе нақты өмірден алынған мысалдар оқушылардың назарын аударуға көмектеседі және олардың материалды жақсырақ есте сақтауына ықпал етеді.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді.

Дескриптор:

-әр өз ойын сипаттағаны үшін – 1 балл;

Интерактивті панель, презентация

Сабақтың мақсатын таныстыру

6.3.2.3 бейтараптандыру үдерісін түсіндіру;

Жаңа кілт сөздер:

Бейтараптандыру реакциясы

Сүзу

Тазарту құрылғылары

Жаңа сабақтың оқу мақсатын жазады.

Дескриптор:

-әр кілт сөздің дұрыс мазмұны үшін - 1 балл;

Интерактивті панель, презентация

Құндылық:

«жасампаздық және жаңашылдық»

Теориялық білім: бейтараптандыру үдерісін сипаттайды;

Практикалық дағдылар: бейтараптандыру үдерісін түсіндіреді;

Функционалдық сауаттылық: бейтараптандыру үдерісін салыстырады;

Сабақтың оқу мақсатымен байланысты басты құндылықтармен танысады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Интерактивті панель, презентация

Жаңа тақырыпты таныстыру

«Бейнетүсіндіру» әдісі. мұғалім жаңа сабақты бейне сурет, кесте арқылы түсіндіру.

«Ойнайық та, түсінейік!»

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

Өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Берілген тапсырманы орындайды.

Дескриптор:

-тапсырманың әр дұрыс жауабы үшін -1 балл;

Интерактивті панель, презентация

https://quizizz.com/join?gc=71372931

Сабақтың ортасы

Оқушыларға бағыт бағдар беру

«Кинометафора» әдісі.

Мақсаты: Оқушының ой-өрісін, ойлау қабілетін дамыту.

Бір мәселе бойынша бейнесюжеттен үзінді көрсету арқылы баланың өз ойын, ой-пікірлерін білуге болады.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді.

Дескриптор:

- бейнефильмнен өз түсінгенін сипаттайды -1 балл;

Интерактивті панель

бейнефильм

https://youtu.be/JnHqtpw1A1M?si=9wUj-zBUS_6MSObF

Практикалық тапсырмалар беру

«Тәжірибелік жұмыстар»

- Практикалық жаттығулар немесе тәжірибелер арқылы түсіндіру. Оқушылар теориялық білімді қолдану арқылы тәжірибе жасап, оны жақсы түсінеді.

Оқушының логикалық ойлау қабілеті дамиды.

өз ойын, ой-пікірлерін білдіреді. Практикалық дағдылары қалыптасады.

Тәжірибе жұмыс тапсырмасының дескрипторы ҚМЖ қосымшасында орналасқан.

Интерактивті панель, презентация

Бағалау

Жеке жұмыс.

Қалыптастырушы бағалау тапсырмасы ҚМЖ қосымшасында орналасқан.

Білім алушылар ҚБ тапсырмаларын орындайды. Ой қозғау жүзеге асады.

Қалыптастырушы бағалау тапсырмасының дескрипторы ҚМЖ қосымшасында орналасқан.

Интерактивті панель, презентация

Жұмыс дәптері

Сабақтың соңы

Кері байланыс беру

Кері байланыс: «БББ» әдісі. Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын тыңдайды.

Мақсаты: Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады.

Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсатына жеткізетін тапсырмалар орындауына қарай, өз түсінгенін, пікірін, өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.

Кері байланыс:

«Өте жақсы!»

«Жақсы!»

«Талпын!»

Интерактивті панель

Презентация

Білгенім.....

Білдім.....

Білгім келеді....

Білімді игеруді жақсарту және оны тәжірибеге көшіру

Шығармашылық жұмыс.

Тірек сызба

§25. Табиғи және жасанды материалдар.

Білім алушылар келесі тақырыптың тақырыбымен және тірек сызба сызады. Ой қозғау жүзеге асады.

Кері байланыс:

«Бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады.

«Керемет!» және т.б

Жұмыс дәптері

Биология 8-сынып,Автор: А.Соловьева, Б.Ибраимова. Алматы «Атамұра» баспасы 2018ж

ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ЖОСПАРҒА ҚОСЫМША

«Қызықты деректер»

Асқазандағы қышқылды бейтараптандыру: Асқазан қышқылы (тұз қышқылы) тамақты қорыту үшін қажет, бірақ оның мөлшері жоғарылап кетсе, асқазанда қыжыл пайда болуы мүмкін. Бұл жағдайда антацидтер (мысалы, натрий гидрокарбонаты немесе магний гидроксиді) қолданылады. Олар қышқылды бейтараптандырып, жайлылықты қалпына келтіреді.
Өрт сөндіргіштердің әрекеті: Көмірқышқыл газын бөлетін өрт сөндіргіштерде бейтараптандыру реакцияларының принциптері қолданылады. Мұнда сілтілі және қышқылды компоненттер өзара әрекеттесіп, газ бөлінеді, ол оттегінің жану процесіне қолжетімділігін төмендетіп, жалынды сөндіреді.
Сабын жасау процесі: Сабын жасау бейтараптандыру реакциясының мысалы бола алады. Бұл процесс майлар мен май қышқылдарын негізбен (мысалы, натрий гидроксиді) әрекеттестіруден тұрады. Нәтижесінде сабын және глицерин түзіледі.
Қышқыл жаңбырлар: Қышқыл жаңбырлар топырақ пен су айдындарының рН деңгейін төмендетіп, экожүйелерге зиян келтіруі мүмкін. Қышқылды бейтараптандыру үшін әк (кальций карбонаты) қолданылады. Бұл материал топыраққа немесе суға қосылып, қышқылды бейтараптандырады және рН деңгейін қалпына келтіреді.
Химиялық қалпына келтіру: Қышқылдық ағынды сулар мен өнеркәсіптік ластануларды бейтараптандыру суды тазартуда маңызды рөл атқарады. Кальций гидроксиді немесе натрий гидроксиді секілді негіздер ластаушы заттардың қышқылдығын бейтараптандыру үшін қолданылады.

«Бейнетүсіндіру» әдісі. мұғалім жаңа сабақты бейне сурет, кесте арқылы түсіндіру.

Зат	Қышқыл/Негіз	pH Деңгейі	Бейтараптандыру Реакциясы	Нәтижесінде пайда болатын зат
Хлористік қышқыл	Қышқыл	1	HCl + NaOH → NaCl + H2O	Тұз және су
Натрий гидроксиды	Негіз	14	NaOH + HCl → NaCl + H2O	Тұз және су
Сірке қышқылы	Қышқыл	3	CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O	Тұз және су
Аммоний гидроксиды	Негіз	11	NH4OH + HCl → NH4Cl + H2O	Тұз және су
Цитрус қышқылы	Қышқыл	2	C6H8O7 + NaOH → C6H7O7Na + H2O	Тұз және су

Ескертулер:

Қышқылдар pH 7-ден кем, ал негіздер pH 7-ден көп болады және дәмі ащы болады.

Бейтараптандыру реакциялары қышқыл мен негіздің тұз бен суды түзу үшін реакцияласуын қамтиды.

pH шкаласы заттың қаншалықты қышқыл немесе негіз екенін өлшейді, 7 - бейтарап.

Талдау сұрақтары:

Қай заттың pH деңгейі ең төмен? Бұл оның қышқылдығын не көрсетеді?
Хлористік қышқыл мен натрий гидроксидінің бейтараптандыруы кезінде қандай өнімдер пайда болады?
Цитрус қышқылы натрий гидроксидімен реакцияласқанда, нәтижесінде қандай зат пайда болады?
Тізімдегі қышқылдар мен негіздердің pH деңгейлерін салыстырыңыз. Қандай тенденция байқалады?
Әр күнгі өмірде бейтараптандыру реакцияларын түсіну неге маңызды?

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС

Оқушының аты-жөні: _____________________________________________сыныбы___________

Су және сусын сынамасы ортасының сипатын анықтау

Жұмыстың мақсаты: Судың әртүрлі сынамасының (қышқыл, сілті, бейтарап) сипатын анықтау және суды ішуге жарайтын немесе жарамайтынын анықтап, қорытынды шығару.

Құрал-жабдықтар: химиялық стақан, зертханалық штатив, әмбебап индикатор, рН датчигі.

Реактивтер: судың сынамасы (краннан алынған ауызсу), газдалған сусыны бар бөтелке (Кока-кола, Фанта), жұмыртқаның қабығы, зертханалық ыдыс.

Жұмыс барысы

1-тапсырма. Топқа бөлініңдер. Сынама алу үшін химиялық стақандарды алып, әрқайсысына су және сусындарды құйыңдар. Стақанға индикаторды салып қойып, әртүрлі әмбебап индикатор құралдарымен рН көрсеткішін анықтаңдар. Алынған нәтижені кестеге жазыңдар.

Су және сусынның сынамасы	Сынама алынатын су және сусынның көлемі	рН ортасының реакциясы
1. Кран суы
2. «Кока-кола»
3. «Фанта»

Жұмыстың орындалу барысын жазып отырыңдар, бақылау жасаңдаржәне қорытынды шығарып, орындалған жұмысты бағалаңдар.

2-тапсырма. Тәжірибе «Кока-кола», «Фанта» сусындарымен жүргізіледі.

Тәжірибенің орындалуы:

1. Жұмыртқаның қабығын бірнеше бөлікке бөліңдер.

2. Зертханалық ыдыстарға жұмыртқаның қабықтарын бөліп салыңдар.

3. Бір ыдысқа «Кока-кола», екінші ыдысқа «Фанта» сусынын құйыңдар.

4. Реакцияға бақылау жасап, қорытындыны дәптерлеріңе жазыңдар.

ҚАЛЫПТАСТЫРУШЫ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАР

Оқушының аты-жөні: _____________________________________________сыныбы___________

Заттардың жіктелуі: Бейтараптандыру реакциялары

Бұл сабақта біз қышқыл мен негіз су мен тұз түзетін бейтараптандыру реакцияларын қарастырамыз. Бұл үдеріс көптеген күнделікті химиялық реакцияларда маңызды болып табылады.

Бос орынды толтырыңыз: Дұрыс сөздермен бос орынды толтырыңыз.

Бейтараптандыру реакциялары - бұл __ негізбен әрекеттесетін химиялық реакция түрі.
Бейтараптандыру реакциясының өнімдері әдетте __ және тұз болып табылады.
Қышқыл - бұл ерітіндіде __ иондарын шығаратын зат.
Негіз - бұл ерітіндіде __ иондарын шығаратын зат.
Тұз қышқылы мен натрий гидроксиді әрекеттескенде түзілетін тұз __ хлориді болып табылады.

Сөз банкі: сутегі, қышқыл, су, гидроксид, натрий

Көп таңдаулы сұрақтар: Әрбір сұрақ үшін дұрыс жауапты таңдаңыз.

Бейтараптандыру реакциясының жалпы нәтижесі қандай?
- A) Тек су
- B) Тек тұз
- C) Су және тұз
- D) Сутегі газы
Қайсысы қышқылдың мысалы болып табылады?
- A) Натрий гидроксиді
- B) Аммиак
- C) Тұз қышқылы
- D) Су
Қайсысы негіздің мысалы болып табылады?
- A) Күкірт қышқылы
- B) Натрий хлориді
- C) Натрий гидроксиді
- D) Көмірқышқыл газы
Қышқылдар ерітіндіде қандай иондарды шығарады?
- A) Гидроксид иондары
- B) Сутегі иондары
- C) Натрий иондары
- D) Хлорид иондары
Бейтараптандыру реакциясында негіздің рөлі қандай?
- A) Натрий иондарын шығару
- B) Сутегі иондарын шығару
- C) Гидроксид иондарын шығару
- D) Хлорид иондарын шығару

Ашық сұрақтар: Келесі сұрақтарға толық сөйлемдермен жауап беріңіз:

Қышқыл мен негіз араласқанда не болады?

Бейтараптандыру маңызды болатын өмірдегі нақты мысалды сипаттаңыз.

Химияда заттардың қышқыл немесе негіз ретінде жіктелуі неге маңызды?

Жауап кілті:

Бос орынды толтырыңыз:

қышқыл
су
сутегі
гидроксид
натрий

Көп таңдаулы сұрақтар:

C) Су және тұз
C) Тұз қышқылы
C) Натрий гидроксиді
B) Сутегі иондары
C) Гидроксид иондарын шығару

Ашық сұрақтар:

Қышқыл мен негіз араласқанда, олар бейтараптандыру процесінде су және тұз түзу үшін әрекеттеседі.
Бейтараптандырудың өмірдегі нақты мысалы - асқазан қышқылын нейтрализациялау үшін антацидтерді қолдану арқылы күйдіруді жеңілдету.
Химияда заттардың қышқыл немесе негіз ретінде жіктелуі маңызды, өйткені бұл олардың химиялық реакциялардағы мінез-құлқын және қоршаған орта мен адам денсаулығына әсерін болжауға көмектеседі.

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!