6-сынып .қазақ әдебиеті. ТЖБ 1-тоқсан

«Қазақ әдебиеті» пәнінен 6-сыныпқа арналған 1-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

1. Доспамбет жыраудың толғауы /1балл/

А) «Тіршілікте құрықтай бол төзімді»

В) «Бидай мен қаңбақ»

С) «Аяз би»

Д) «Қоғалы көлдер, қом сулар»

2. Уәзірлер құстың және шөптің жаманы ретінде нені таңдады? /1балл/

А) шеңгел мен қырғауыл

В) сауысқан мен қарақоға

С) қарға мен қамыс

Д) қырғауыл мен бәйшешек

3. Ислам дәуірі әдебиетінің өкілі /1балл/

А) Доспамбет

В) Жаман

С) Әл-Фараби

Д) 40 уәзір

4. Эпитетті тап /1балл/

А) құрыштай бол

В) қалың орман

С) Әл-Фараби

Д) Доспамбет жырау

5. «Айналайын, ... ... ,

Ат салмай өтер күн қайда?!

Еңсесі биік боз орда

Еңкеймей кірер күн қайда?!». Көп нүктенің орнына тиісті сөзді қойыңыз. /1балл/

А) Туған жер

В) Отаным

С) Туған өлкем

Д) Ақ жайық

6. Алып Ер Тұңға туралы не білесіз? «Алып Ер Тұңғаны жоқтау» жырында не туралы айтылады? Ойыңызды дәлелдеп жазыңыз. /3 балл/

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

7. Әл-Фарабидың«Тіршілікте құрыштай бол төзімді» өлеңінің композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасаңыз. Берілген үзінділердегі құндылықты және үзіндідегі автор идеясын анықтаңыз. /2 балл/

8. Ғұлама Әл-Фарабидің қасиетін ашатындай 3 сын есім жазыңыз. /1 балл/

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

9. Доспамбет жыраудың «Айналайын, Ақ жайық» өлеңіндегі қарамен берілген тіркестер көркемдегіш құралдардың қай түріне жататындығын анықтап жазыңдар. /2 балл/

10. «Аяз би» ертегісіндегі «Хан сынағы» бөлімінде ханның Жаманға берген сынақтарын жазыңыз.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________/2балл/

11. «Тағдырыңды еш уақытта жазғырма» деген өлең жолдарына мән беріңіздер. Адамның жақсы болуы, жетістікке жетуі өзінен басталатынын түсініп, осы тақырыпта әдеби эссе жазыңыз.

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________/5балл/

Балл қою кестесі

Дұрыс жауаптар

1. Доспамбет жыраудың толғауы /1балл/

А) «Тіршілікте құрықтай бол төзімді»

В) «Бидай мен қаңбақ»

С) «Аяз би»

Д) «Қоғалы көлдер, қом сулар»

2. Уәзірлер құстың және шөптің жаманы ретінде нені таңдады? /1балл/

А) шеңгел мен қырғауыл

В) сауысқан мен қарақоға

С) қарға мен қамыс

Д) қырғауыл мен бәйшешек

3. Ислам дәуірі әдебиетінің өкілі /1балл/

А) Доспамбет

В) Жаман

С) Әл-Фараби

Д) 40 уәзір

4. Эпитетті тап /1балл/

А) құрыштай бол

В) қалың орман

С) Әл-Фараби

Д) Доспамбет жырау

5. «Айналайын, ... ... ,

Ат салмай өтер күн қайда?!

Еңсесі биік боз орда

Еңкеймей кірер күн қайда?!». Көп нүктенің орнына тиісті сөзді қойыңыз. /1балл/

А) Туған жер

В) Отаным

С) Туған өлкем

Д) Ақ жайық

6. Алып Ер Тұңға туралы не білесіз? «Алып Ер Тұңғаны жоқтау» жырында не туралы айтылады? Ойыңызды дәлелдеп жазыңыз. /3 балл/

Алып Ер Тұңға – өте көне замандарда өмір сүрген түркілердің көсемі. Иранның ұлы ақыны Фирдоусидың «Шаһнама» кітабының кейіпкері. Бұл кітапта Алып Ер Тұңға – Афрасияп Тұран елінің патшасы болып суреттеледі. «Алып Ер Тұңға» жырында опасыз дүниенің Алып Ер Тұңғаны аямағаны, түркілердің оның қазасына қатты қайғырып, бөрідей ұлып, жағасын жыртып жылағаны айтылады.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

7. Әл-Фарабидың«Тіршілікте құрыштай бол төзімді» өлеңінің композициясындағы белгілі бір эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасаңыз. Берілген үзінділердегі құндылықты және үзіндідегі автор идеясын анықтаңыз. /2 балл/

8. Ғұлама Әл-Фарабидің қасиетін ашатындай 3 сын есім жазыңыз. /1 балл/

Ойшыл, ізденімпаз, ақылды ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

9. Доспамбет жыраудың «Айналайын, Ақ жайық» өлеңіндегі қарамен берілген тіркестер көркемдегіш құралдардың қай түріне жататындығын анықтап жазыңдар. /2 балл/

10. «Аяз би» ертегісіндегі «Хан сынағы» бөлімінде ханның Жаманға берген сынақтарын жазыңыз.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________/2балл/

11. «Тағдырыңды еш уақытта жазғырма» деген өлең жолдарына мән беріңіздер. Адамның жақсы болуы, жетістікке жетуі өзінен басталатынын түсініп, осы тақырыпта әдеби эссе жазыңыз.

Адамның өмір сүру мақсаты ең жоғарғы бақытқа жету болатын болса, ол адам адамгершілік қасиеттердің не екенін білуі қажет және оны өзінің мақсаты етіп қойып, соған ұмтылуы керек. Содан кейін ол мақсатқа жету үшін не істеуге тиіс екенін біліп, соған әрекет жасауы керек.

Өмір бұл қызық,қиындықтар мен жақсылық бірге жүреді. Біз пендеміз, тағдырымызға, маңдайымызға не жазылса соны көреміз.Тағдырды жазғырудың керегі жоқ. Жақсы сәттер күндер бастан өтіп жатыр, қиыншылықтарды жеңуге болады. Жақсы адам бұл бойында адамгершілік, адалдық, ізгілік, мейірімділік, адалдык, касиеттері бойынан табылатын жан.

Тіршілікте құрыштай бол төзімді,

Сан мәртебе алдаса да өзіңді,

Тағдырыңды еш уақытта жазғырма,

Тіпті кейде болса әзәзіл азғырған.

Адам дүниеге келеді, бәрін көреді, өседі. Азамат, азаматша болып есейгенде, алдында тұрған жолды таңдайды, өзі шешім кабылдайды. Бір адамдар кателесіп, өкініп жатса, біреулер дұрыс жол таңдап,алдына мақсат қояды, талпынады, барын салады, қиындықтарға төтеп береді. Ең бастысы Аллаға рақымшылық танытып, шүкіршілік ету, өзгелерге көмек беру , өмірде өз орныңды тауып, жақсы адам болып қалу. Бірақ, бұл, әркімнің колынан келмейді...

Бақытқа жеткізетін тамаша әрекет – қайырымдылық. Қайрымдылық дегеніміз – оның өзі белгілеген , бірақ бақытқа жету мақсатынан туған жақсылық.

...Бақыттың мәні – парасаттылықта , әркімнің өз алдында игілікті мақсат қоя білуінде...адамның өз мінез -құлқын , іс - әрекетін ерікті түрде өзгертіп , игілікке бағыштап отыруында.

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________/5балл/