Назар аударыңыз. Бұл материалды сайт қолданушысы жариялаған. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзса, осында жазыңыз. Біз ең жылдам уақытта материалды сайттан өшіреміз
Жақын арада сайт әкімшілігі сізбен хабарласады
Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады
9-cынып № 1 БЖБ
Білім алушы__________________________________________________________________
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Тарихи шындық пен көркемдік шешім» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқылатын шығарма: Нысанбай жырау «Кенесары – Наурызбай»,
Махамбет Өтемісұлы «Махамбеттің Баймағамбетке
айтқаны», «Мен, мен, мен едім», «Бағаналы терек»
Оқу мақсаты: 9.1.3.1 көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесін
анықтау;
9.2.1.1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық
амалдарды талдау;
Бағалау критерийі - Шығарманың идеясы бойынша кейіпкерлер жүйесін
анықтайды;
Шығармадағы композициялық амалдарға талдау жасайды.
Орындау уақыты: 20 минут
1-тапсырма. Нысанбай жырау «Кенесары – Наурызбай» жырындағы көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып, кейіпкерлерінің бейнесін ашып жазыңыз.
Шығармадан үзінді |
Кейіпкер қандай адам? |
Ел ішінде ____ __________. Қашқан босқын жиылып, Өз алдына қол болды.
_________ __________ аңқылдап, Жауды үркітіп қашырды, ____ _______________ жарқылдап.
Көк дөнен ат астында. Камзол ішік құнтиған, ___ ______________ басында. Керұғлыға бергісіз _______ __________ қасында. Сол уақытта Наурызбай ___________ ______ жасында. |
|
2-тапсырма. М. Өтемісұлының өлеңіндегі үзінділерден «Кейіпкерді зерттеу» әдісі
арқылы кейіпкер бейнесін талдаңыз.
Ханнан кегім ала
алмай,
Арқаның алпыс екі саласына
барғанда,
Айдаһардай
арбадың,
Арбадың да
қалмадың.
Қайрат қылар ер біз
болсақ.
Заманымда болған
«сұлтаным»
Бізді жіпсіз
байладың
***
Еділ мен Жайық жер еді -
ау,
Мекен еткен
шаруаға,
Жағасы қорған жай еді -
ау.
Жай - қоныстан
айрылып,
Біз бір қаңғып жүрген
қарашы.
Қайта - қайта
іздетіп,
Менде қандай ауыр ақың бар еді -
ау?!
***
Исатайдың
барында
Екі тарлан бөрі
едім.
Ерегіскен
дұшпанға
Қызыл сырлы жебе
едім.
Жақсыларға еп
едім,
Жамандарға көп
едім.
Ерегіскен
дұшпанның,
Екі талай
болғанда,
Азыққа етін жеп
едім.
Хан баласы ақ
сүйек,
Ежелден табан
аңдысқан
Ата дұшпан сен
едің,
Ата жауың мен
едім.
Ежелгі дұшпан ел
болмас,
Етектен кесіп жең
болмас.
Хан баласы ақсүйек
-
Бәйеке сұлтан сен
болып,
Сендей нар қоспақтың
баласы,
Маған оңаша жерде
жолықсаң,
Қайраңнан алған
шабақтай
Қия бір соғып ас
етсем,
Тамағыма қылқаның кетер демес
ем!
«Кейіпкерді зерттеу» әдісі
Кейіпкер мінезін ерекшелеп тұрған сөздер мен суреттеулерді анықтау;
Кейіпкер бойындағы қасиеттер тізбесін жасау.
Кейіпкер мінезін ерекшелеп тұрған сөздер мен суреттеулер |
Кейіпкер бойындағы қасиеттер тізбесін жасау. |
|
|
|
|
Бағалау критерийі |
Тапсырма |
Дескриптор |
Балл |
- Шығарманың идеясы бойынша кейіпкерлер жүйесін анықтайды; |
1 |
Жыр үзіндісіндегі көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып жазады; |
1 1 |
Үзіндідегі кейіпкер бейнесін ашады; |
1 1 |
||
Кейіпкерлерді сипаттап жазады. |
1 |
||
Кейіпкер мінезін ерекшелеп тұрған сөздер мен суреттеулерді анықтайды; |
1 1 |
||
Кейіпкер бойындағы қасиеттер тізбесін жасайды. |
1 1 1 |
||
Барлығы – 10 балл |
Ықтимал жауаптар
1-тапсырма. Нысанбай жырау «Кенесары – Наурызбай» жырындағы көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып, кейіпкерлерінің бейнесін ашып жазыңыз.
Шығармадан үзінді |
Кейіпкер қандай адам? |
Ел ішінде ____ __________. бір болды. Қашқан босқын жиылып, Өз алдына қол болды.
Атағы шықты_________ __________ аңқылдап, Жауды үркітіп қашырды, Ақ алмастай____ _______________ жарқылдап.
Көк дөнен ат астында. Камзол ішік құнтиған, Ақ орамал ___ ______________ басында. Керұғлыға бергісіз Отыз көкжал_______ __________ қасында. Сол уақытта Наурызбай Жиырма бес___________ ______ жасында. |
Наурызбай – Кенесары ханның туған бауыры. Жырда Кенесарының даналығы мен мырзалығы, асыл текті қасиеті, батырлығы мен ерлігін жырлаған. Кенесарының ерлігі эпостық батыр жырларына тән сарынмен суреттеледі: батыр күшіне шыдас бере алмай ат тізесі мен белінің бүгілуі, садақты шіреніп тұрып тарту, ызаға булығып, үшінші рет кеп атуы – эпостық жырларға тән белгілер.
|
2-тапсырма. М. Өтемісұлының өлеңіндегі үзінділерден «Кейіпкерді зерттеу» әдісі
арқылы кейіпкер бейнесін талдаңыз.
Ханнан кегім ала
алмай,
Арқаның алпыс екі саласына
барғанда,
Айдаһардай
арбадың,
Арбадың да
қалмадың.
Қайрат қылар ер біз
болсақ.
Заманымда болған
«сұлтаным»
Бізді жіпсіз
байладың
***
Еділ мен Жайық жер еді -
ау,
Мекен еткен
шаруаға,
Жағасы қорған жай еді -
ау.
Жай - қоныстан
айрылып,
Біз бір қаңғып жүрген
қарашы.
Қайта - қайта
іздетіп,
Менде қандай ауыр ақың бар еді -
ау?!
***
Исатайдың
барында
Екі тарлан бөрі
едім.
Ерегіскен
дұшпанға
Қызыл сырлы жебе
едім.
Жақсыларға еп
едім,
Жамандарға көп
едім.
Ерегіскен
дұшпанның,
Екі талай
болғанда,
Азыққа етін жеп
едім.
Хан баласы ақ
сүйек,
Ежелден табан
аңдысқан
Ата дұшпан сен
едің,
Ата жауың мен
едім.
Ежелгі дұшпан ел
болмас,
Етектен кесіп жең
болмас.
Хан баласы ақсүйек
-
Бәйеке сұлтан сен
болып,
Сендей нар қоспақтың
баласы,
Маған оңаша жерде
жолықсаң,
Қайраңнан алған
шабақтай
Қия бір соғып ас
етсем,
Тамағыма қылқаның кетер демес
ем!
«Кейіпкерді зерттеу» әдісі
Кейіпкер мінезін ерекшелеп тұрған сөздер мен суреттеулерді анықтау;
Кейіпкер бойындағы қасиеттер тізбесін жасау.
Кейіпкер мінезін ерекшелеп тұрған сөздер мен суреттеулер |
Кейіпкер бойындағы қасиеттер тізбесін жасау. |
Қайрат қылар ер біз болсақ... Екі тарлан бөрі едім. Қызыл сырлы жебе едім. Жақсыларға еп едім, Жамандарға көп едім. |
|
Арқаның алпыс екі саласына барғанда, Айдаһардай арбадың,
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз |