№ 2 БЖБ 9-сынып әдебиет ІІІ тоқсан жауабымен

9-сынып қазақ әдебиеті № 2 БЖБ

Білім алушы_______________________________________________

3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

«Адам жанының құпиясы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Оқылатын шығарма Ғ.Мүсірепов «Ұлпан» романы, Т.Айбергенов «Сағыныш»

Оқу мақсаты 9.2.1.1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық

амалдарды талдау;

9.2.2.1 автор бейнесінің идеялықстилистикалық тұтастырушы

ретіндегі рөліне талдау жасау;

9.3.2.1 шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи

тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру;

Бағалау критерийі Білім алушы

• Шығармадағы композициялық амалдарды талдайды;

• автор бейнесінің идеялық стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасайды;

• Шығармадағы ұрпақтар сабақтастығының көрінісін салыстырып, жаңашылдығына баға береді;

Ойлау дағдыларының деңгейі жинақтау, бағалау

Орындау уақыты 15-20 минут

1 -тапсырма. Ғ.Мүсірепов «Ұлпан» романы бойынша оқыған сюжеттік оқиғаны талдап жазады.

Ұнаған себебі

Ол оқиға желісі қандай?

Маған ұнаған оқиға

1.Маған ұнаған оқиға (атын ғана жазыңыз)_ ________________________________________

_______________________________________________________________________________________

2. Бөлімдегі оқиға (сол бөлімнің қысқаша мазмұнын жазыңыз – 4-5 сөйлем)

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Ұнаған себебі.

_______________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2-тапсырма. «Үш түрлі күнделік» әдісімен Т.Айбергенов «Сағыныш» өлеңінен авторға тән көңіл-күйді анықтаңыз. «Сағыныш» сөзінің мағынасын ашып талдаңыз.

О, шіркін, менің сағынышымдай көлемі шексіз болса аудан,

Ондағы жандар көз ашпас еді-ау, қуану менен шаршаудан.

Сүйем мен сені, сүйем мен сені көкірегі ыстық дүние,

Тұратын түгел сағыну менен аңсаудан!

Сағыныш деген – молшылық қазына, бола да берер артық-кем,

Ал, нағыз асқақ сағыныштарда араның балы бар, тіптен.

Мен мынау ыстық жүрегіммен қара тасты да сағынам,

Қаланып қалса тәртіппен!

Сағыныш деген алдыңда тұрған ақ ала басты көк заңғар,

Бақытың сенің – бағытын солай бара жатсаалып пәк жандар.

Заманым менің жанарымда алып сағыныш болып жарқылдап,

Ағады тынбай күңіреніп-сыңсып аэропорттар мен вокзалдар.

Сағыныш шалғай сапарларыма жасаған шақта иелік,

Кеудеме менің сан рет кеткен табан астынан күй еніп.

Қойнымда менің қалғиды бүгін ақ жүпар әлем қыз-өмір,

Сол сағыныштың кірпіктеріне сүйеніп...

Ықтимал жауаптар

1 -тапсырма. Ғ.Мүсірепов «Ұлпан» романы бойынша оқыған сюжеттік оқиғаны талдап жазады.

Ұнаған себебі

Ол оқиға желісі қандай?

Маған ұнаған оқиға

1.Маған ұнаған оқиға (атын ғана жазыңыз)_Ұлпан мен Есенейдің алғашқы кездесуі________________________________________

_______________________________________________________________________________________

2. Бөлімдегі оқиға (сол бөлімнің қысқаша мазмұнын жазыңыз – 4-5 сөйлем)

Керей-Уақтың Сибан елінің билігін қолына ұстап тұрған әйгілі биі, «мың жылқылы» байы Есеней жер дауы мәселесімен өз алдына жігіт кейпінде келген Ұлпанмен кездейсоқ ұшырасады. Оның қалың жылқысы аз үйлі кірме Күрлеуіттің жеріне түсіп кетеді де,  сол елдің уәжін айта келген топтың басшысы бір кездері өзімен үзеңгілес жүрген және де өмірін сақтап қалған ескі досы Артықбайдың қызы болып шығады.  Бес жасында Есенейдің арқасына мініп, «Мен түйеге мініп кеттім! Әке, сен үйде қалдың!» деп маза бермейтін қара қыз, енді ел сөзін сөйлеп, ат құлағында ойнайтын батыр қызға айналғанын көрген Есеней жас алшақтығына қарамастан, Ұлпанға деген көңілі оянып араға өзінің әрі досы, әрі ағайындасы «Түрікпен» Мүсірепті салады. Аздап сыбызғы тартып, серілік құрып жүретін «Түрікпен» Мүсіреп, Есеней досының емеурінін шебер жеткізе отырып, Ұлпанға қолқа салады.

Ұлпан болса, Есенейдің сөз салысын алғашында есеңгірей тыңдағанымен де, «Есенейдің құрығы мойныма түсе қалса, оны алып кететін күш біздің аз ғана ауыл кірме Күрлеуітте жоқ. Құдай салды  біз көндік. Бірақ ағаңның есінде болсын  Ұлпан арзанға түспейтін қыз»,- деп жауап береді.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Ұнаған себебі. Қатал да озбыр Есенейдің жан жүрегін жібіте отырып, бір кездері: «Қырыққа келгенде біздің елдің Есенейі сен болып қаларсың», - деп өзі  айтқандай айналасы аз жылда дүйім елге билігін айта алар дана тұлға түрінде таныла алды.  Бір кездері жас өмірін қиып келген Ұлпанның жолы ақталып, Есенейдің көзі тірі­сінде-ақ, Ұлпан бес болыс Сибан­ның қамқор анасына айналды.

_______________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2-тапсырма. «Үш түрлі күнделік» әдісімен Т.Айбергенов «Сағыныш» өлеңінен авторға тән көңіл-күйді анықтаңыз. «Сағыныш» сөзінің мағынасын ашып талдаңыз.

О, шіркін, менің сағынышымдай көлемі шексіз болса аудан,

Ондағы жандар көз ашпас еді-ау, қуану менен шаршаудан.

Сүйем мен сені, сүйем мен сені көкірегі ыстық дүние,

Тұратын түгел сағыну менен аңсаудан!

Сағыныш деген – молшылық қазына, бола да берер артық-кем,

Ал, нағыз асқақ сағыныштарда араның балы бар, тіптен.

Мен мынау ыстық жүрегіммен қара тасты да сағынам,

Қаланып қалса тәртіппен!

Сағыныш деген алдыңда тұрған ақ ала басты көк заңғар,

Бақытың сенің – бағытын солай бара жатсаалып пәк жандар.

Заманым менің жанарымда алып сағыныш болып жарқылдап,

Ағады тынбай күңіреніп-сыңсып аэропорттар мен вокзалдар.

Сағыныш шалғай сапарларыма жасаған шақта иелік,

Кеудеме менің сан рет кеткен табан астынан күй еніп.

Қойнымда менің қалғиды бүгін ақ жүпар әлем қыз-өмір,

Сол сағыныштың кірпіктеріне сүйеніп...

Адам жанының құпиясы жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Ғ.Мүсірепов «Ұлпан» романы, Т.Айбергенов «Сағыныш».