§ 3. Ақпаратты беру ҚМЖ 5-сынып Информатика

Бөлім

Ақпаратты ұсыну

Педагогтың аты-жөні

Күні

Сынып 5 а,ә

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы:

§ 3. Ақпаратты беру

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

5.2.1.2- байланыс араналары, ақпарат көздері және қабылдағыштарының мысалын келтіреді.

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар:

«Байланыс арнасы» ұғымы туралы анықтама береді.

Көптеген оқушылар:

Ақпараттың түрлерін және осы ақпаратты жіберуді болатын байланыс каналын ажыратады.

Кейбір оқушылар:

Біздің айналамыздағы ақпараттың берілуі мен ақпарат алмасу түрлеріне мысал келтіреді.

Сабақ кезеңі

Уақыт

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың әрекеттері

Бағалау

Ресурстар

Ұйымдастыру сәті

2 мин

Сәлемдесу, оқушылардың дайындығын тексеру. Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау.

Мұғаліммен амандасып, сабаққа дайындалу.

Бақылау

-

Білімді жаңарту

5 мин

Түрлі бейнелер (теледидар, радио, кітап, компьютер және т.б.) бар презентация көрсету. Сұрақтар: Бұл суреттерде қандай ортақ нәрсе бар? Ақпаратты қалай аламыз?

Сұрақтарға жауап беріп, өз болжамдарын айтады.

Ауызша сауалнама

Тұсаукесер

Жаңа материалды меңгерту

15 мин

«Ақпарат», «ақпарат көзі», «ақпаратты қабылдаушы», «байланыс арнасы» ұғымдарына түсінік беру. Өмірден мысалдар.

Анықтамаларды дәптерге жазып, сұрақтар қойыңыз.

Бақылау

Топтық жұмысты бағалау критерийлері:

• Тапсырманы дұрыс орындау.

• Барлық топ мүшелерінің белсенділігі.

• Идеялардың түпнұсқалығы.

• Презентацияның анықтығы мен анықтығы.

Тақта, маркерлер

Canva слайд

Біріктіру

10 мин

Топтық жұмыс. Оқушылар топқа бөлініп, тапсырмалар карточкалары беріледі. Тапсырмалар: ақпараттың әртүрлі түрлеріне (мәтіндік, графикалық, дыбыстық) ақпарат көздері мен қабылдаушылардың мысалдарын ойлап табу, ақпаратты беру схемасын құрастыру.

1-ойын тапсырмасы: «Телеграф»

Мақсаты: Ақпаратты кодтау туралы білімдерін бекіту.

Ойынның барысы:

1. Сынып командаларға бөлінеді.

2. Әр командаға алфавиттің әріптері мен сандары бар карточкалар жинағы беріледі.

3. Мұғалім сөзді немесе қысқа сөйлемді оқиды.

4. Командалар осы сөзді немесе сөйлемді өздерінің карталарын пайдаланып, дыбыстарды шығармай бір-біріне беруі керек .

5. Хабарламаны тезірек және дәлірек құрастырған команда жеңеді .

2-ойын тапсырмасы: «Шпиондық шифрлар»

Мақсаты: Ақпаратты декодтау дағдыларын дамыту.

Ойынның барысы:

1. Мұғалім алдын ала бірнеше шифрланған хабарламаларды дайындайды (мысалы, Цезарь шифрін қолдану, қарапайым ауыстыру немесе өз шифрын құру).

2. Командалар шифрланған хабарларды алады және олардың шифрын шешуге тырысады.

3. Барлық хабарламаларды бірінші болып шешкен команда жеңеді .

• 3-ойын тапсырмасы: «Зақымдалған телефон»

Мақсаты: Тасымалдау кезінде ақпараттың бұрмалануын көрсету.

Ойынның барысы:

1. Сынып қатарға тұрады.

2. Мұғалім бірінші сөзді бірінші оқушының құлағына сыбырлайды.

3. Әр оқушы естіген сөзін келесісіне сыбырлайды.

4. Соңғы оқушы естіген сөзді дауыстап айтады .

5. Бастапқы сөз бен соңғы нәтиже салыстырылады.

4-ойын тапсырмасы: «Ақпараттық аукцион»

Мақсаты: Ақпараттың құндылығын бағалау қабілетін дамыту.

Ойынның барысы:

1. Мұғалім әртүрлі ақпарат түрлері (фактілер, пікірлер, қауесет, жалған ақпарат) бар карточкалар дайындайды.

2. Студенттер аукционға қатысып, әр карта үшін өздерінің «бағаларын» ұсынады.

3. Жеңімпаз - ең құнды ақпаратты сатып алған адам.

5-ойын тапсырмасы: «Өзіңіздің байланыс арнаңызды құрыңыз»

Мақсаты: Түрлі байланыс арналарының жұмыс істеу принциптерін түсіну.

Ойынның барысы:

1. Сынып топтарға бөлінеді.

2. Әр топқа өз байланыс арнасын құру тапсырылады (мысалы, жіптерді, фонарларды, барабандарды пайдалану).

3. Топтар өздерінің байланыс арналарын көрсетіп, қалай жұмыс істейтінін түсіндіреді.

1. Байланыс арнасының моделін құру

• Тапсырма: Сыныпты топтарға бөліп, әр топқа байланыс арнасының үлгісін (мысалы, телефон, интернет, пошта) құруды сұраңыз.

• Материалдар: Картон, түрлі-түсті қағаз, қайшы, желім, басқа да қолжетімді материалдар.

• Бағалау: Шығармашылық, арнаның жұмыс істеу принциптерінің дәлдігі және үлгіні көрсету сапасы бағаланады.

2. Өзіндік шифрды әзірлеу

• Тапсырма: Әр топ өз кодын ойлап тауып, қысқа хабарламаны шифрлайды. Содан кейін басқа топтар бұл хабарламаларды шешуі керек.

Жеке тапсырмалар:

1. Алгоритм құру: Телефон арқылы мәтіндік хабарлама жіберу алгоритмін құрастыру. Сіз қоңырау шалу туралы шешім қабылдаған сәттен бастап және әңгімелесушінің ақпаратты алған сәтіне дейін процестің барлық кезеңдерін көрсетіңіз .

2. Байланыс тарихын зерттеу: Ақпаратты беру жолында төңкеріс жасаған өнертабыстардың бірін таңдаңыз (мысалы, телеграф, телефон, компьютер). Оның тарихын, қалай жұмыс істейтінін және қоғамға әсерін зерттеңіз.

3. Әртүрлі сақтау құралдарын салыстыру: Кез келген екі сақтау құралын (мысалы, қағаз және флэш-диск) салыстырыңыз. Оларды келесі критерийлер бойынша бағалаңыз: сыйымдылық, деректерді беру жылдамдығы, ұзақ мерзімділік, пайдаланудың қарапайымдылығы.

4. Презентация құру: «Интернеттегі жеке ақпаратты қалай қорғауға болады» тақырыбына презентация дайындаңыз. Күшті құпия сөздерді жасау, қауіпсіз онлайн сатып алу және өзіңізді фишингтен қорғау бойынша кеңестерді қосыңыз .

5. Эссе жазу: «Байланыс құралдарының дамуымен біздің өміріміз қалай өзгерді» тақырыбына эссе жазу. Өз өміріңізден немесе жақын адамдарыңыздың өмірінен мысалдар келтіріңіз.

Жұптық тапсырмалар:

1. Ойын құру: Басқа студенттерге ақпаратты жеткізу процесін жақсырақ түсінуге көмектесетін үстел ойынын құрастырыңыз және жасаңыз . Мысалы, бұл Broken Phone стиліндегі ойын болуы мүмкін, мұнда қатысушылар әртүрлі байланыс арналары арқылы бір-біріне хабарлама жіберуі керек .

2. Эксперимент жүргізу: Әр түрлі байланыс арналары (мысалы, телефон, электрондық пошта, мессенджер арқылы) ақпаратты тасымалдау жылдамдығын салыстыру үшін эксперимент жүргізу . Тәжірибе нәтижелерін жазып алыңыз және қорытынды жасаңыз.

3. Инфографика жасау: ақпарат көзден алушыға қалай өтетінін көрнекі түрде көрсететін инфографиканы құрастырыңыз . Әртүрлі көрнекі элементтерді (диаграммалар, суреттер, белгішелер) пайдаланыңыз.

4. Пікірталас: «Ақпаратты тасымалдаудағы цифрлық технологиялардың артықшылықтары мен кемшіліктері» тақырыбында пікірсайыс өткізу. Екі командаға бөліңіз: бірі цифрлық технологияларды, екіншісі ақпаратты берудің дәстүрлі әдістерін қорғайды.

5. Бейне түсіру: Мектебіңізде ақпараттың қалай берілетінін көрсететін қысқа бейне түсіріңіз (мысалы, мұғалім үй тапсырмасын қалай жеткізеді, үзіліс кезінде студенттер қалай ақпарат алмасады).

Нұсқаулық бойнша жеке, жұптық, топпен тапсырмаларды орындайды, талқылайды, презентация дайындайды.

Топтық жұмысты бағалау критерийлері (төменде қараңыз)

Дескрипторлар:

• Команда хабарламаның барлық әріптері мен сандарын дәл жеткізе алады.

• Ұжым хабарды тез және ұйымдасқан түрде жеткізе алады.

• Команда әртүрлі кодтау әдістерін (мысалы, ым-ишара, мимика) қолдануы мүмкін.

Дескрипторлар:

• Команда шифр түрін анықтай алады.

• Топ хабарламаның шифрын шешу алгоритмін жасай алады.

• Топ барлық хабарламалардың шифрын дұрыс шеше алады.

Дескрипторлар:

• Оқушы ақпаратты мұқият тыңдайды.

• Оқушы ақпаратты келесі оқушыға дәл жеткізеді.

• Оқушы ақпараттың неліктен бұрмаланғанын түсіндіре алады.

Дескрипторлар:

• ақпараттың сенімділігін бағалай алады.

• Оқушы ақпараттың маңыздылығын бағалай алады.

• Оқушы өз бағасын дәлелдей алады.

Дескрипторлар:

• Топ тиімді байланыс арнасын құра алады.

• Топ өзінің байланыс арнасының қалай жұмыс істейтінін түсіндіре алады.

• Топ өзінің байланыс арнасын басқа арналармен салыстыра алады.

• Бағалау: Шифрдың күрделілігі, түпнұсқалығы, шифрлау және дешифрлеудің дұрыстығы бағаланады.

Бағалау критерийлері:

• Жауаптың толықтығы мен тереңдігі: Тақырып қаншалықты толық және терең қамтылған?

• Дұрыстық: Терминдер мен ұғымдар қаншалықты дұрыс қолданылған?

• Логикалық: Ойлар қаншалықты қисынды?

• Түпнұсқалық: Тапсырманы орындау тәсілі қаншалықты түпнұсқа?

• Дизайн: Жұмыс қаншалықты ұқыпты және тартымды?

• Презентация: Жұмыс қаншалықты сенімді және қызықты ұсынылды?

• Алгоритм құру:

Дескрипторлар:

Хабарламаны жіберу процесінің барлық кезеңдері нақты анықталған.

Дұрыс қолданылған терминология.

Алгоритм логикалық тұрғыдан дәйекті және түсінікті.

Алгоритм ықтимал кедергілерді немесе қателерді ескереді.

Ұпай: Әрбір критерий үшін ұпай (мысалы, 1-ден 5-ке дейін) беріледі, содан кейін орташа бағаланады.

https://almatykitap.kz/catalog/informatika-5-synyp-oushylaryna-arnalan-ouly-15926/

Тапсырма карточкалары, маркерлер

• Құрал-жабдықтар: қағаз, қаламдар.

Рефлексия

3 мин

Оқушылар сұрақтарға жауап береді: Сіз қандай жаңа нәрсені білдіңіз? Не қызық болды? Қандай қиындықтарға тап болдыңыз?

Олар өз пікірлерін білдіреді.

Ауызша сауалнама

-

Үйге тапсырма

1.3.тақырыпты оқу

Ақпараттың түрлерін және осы ақпаратты жіберуді болатын байланыс каналын байланыстыр

Бейне ақпарат

Ғаламтор

Мәтіндік хабарлама

Телеграф

Морзе колымен жасырылған хабарлама

Теледидар