: Наурыз-жыл басы!

Тақырыбы: Наурыз-жыл басы!

Күні:

Мұғалім:

Мақсаты: 1.Қазақ халқының ежелден сақталып,атадан балаға мұра етіп қалдырған салт- дәстүрін,наурыз мейрамының мәнін түсіндіру,әрі дамыту және көркейту.

2. Окушылардың ойлауын дамыта отыра,ой қиялын,өрісін,іздену негіздерін дамыту

3. Оқушыларды ұлтжандылыққа,имандылыққа,инабаттылыққа.халқымыздың салт-дәстүрін қастерлеуге,сақтауға тәрбиелеу.

Көрнекілік: Суреттер,шарлар,қанатты сөздер.

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру:

1- жүргізуші: Наурыз қазақтың шын мағынасындағы ұлттық мейрамы.Наурыз 22-де күн мен түн теңеледі,қыс өтіп көктем келеді.Тіршілік басталады.Қазақ халқы үшін үлкен мейрам – Жаңа жыл Наурыз мерекесі.

2-жүргізуші:

Наурыз мейрамы- өте ерте заманнан бері халықтар тойлап келе жатқан тұрмыстық мереке.Ол парсымыз «Нау-рыз» жаңа күн деген сөзнен шыққан.Бұл жөнінде халқымыздың кемеңгер ұлдары Абай,Шәкәрім,Мұхтар Әуезов,Ахмет Байтұрсынов біршама деректер жинаған.Күн мен түн теңелген,мал төлдеп, адамның аузы аққа тиген,жер бусанып, малдың аузы көкке тиген ырыстың басын қазақ елі – «Ұлыстың ұлы күні»- деп атайды екен.

1 – жүргізуші:

Армысыз әлемнің алтын шырағы,

Күн Ана! Төрлетіңіз!

Атар таңға,батар күнге тәу-тәу!

Күн Ана. Ғибратжан

-О, қасиетті Жер Ана! Алла –тағаланың әмірін қалт жібермей орындап,адамзат үшін саған бас иемін.Мен сен үшін табиғат байлығына енген тау – тасыңнан,жан-жануарыңнан бастап адам затына дейін қуаныш нұрын себу үшін,өзіңнің гүл көктеміңді, Ару көктемімді шықырғалы отырмын.

2– жүргізуші:Жыр сыйлаған,нұр сыйлаған тіршілікке,

Құтты болсын қуанышың Ару көктем,

Шақыратын бәрімізді бірлікке.

Көктем Ару. Нұрай

-Армысыздар халайық,

Бармысыңдар халайық,

Наурыз тойын жұп жазбай,

Жылда қарсы алайық.

Өшкен шырақ жағылсын,

Көктемнің әрбір ақ таңы,

Қуанышпен, жақсылықпен ашылсын.

2 – жүргізуші:- Бүгін ұлыстың ұлы күні!Ата бабаларымыздың сөзімен айтсақ

«Ақ түйенің қарны жарылған күн». Ендеше,Наурыз мейрамының салтанаты

Наурызды шақырайық.

1 – жүргізуші:

Наурыз келсе құт келгені халайық,

Есік ашып шын жүректен,

Ел болып қарсы алайық!

Күн Ана. Ғибратжан

- Зарыға күткен жаңа жылым да,

Наурызым келді – ау!

Жаңа жылым жарылқа,ескі жылым есірке.

Ұрпақтарым аман ет.

Жамандық әрі кет,әрі кет.

Алас,Алас! Бар бәледен қалас.

Наурыз батырым келе ғой!

Наурыз батыр. Нұрболат

Сәлем Анам алтын күн,

Нұр шуаға халқымның.

Ашық болсын аспаным,

Аман болсын жас – кәрің.

Жыл иесі тышқаным,

Құт иесі тышқаным,

Бақыт әкел еліме

Құт – береке молшылық

Дари берсін жеріме.

2 – жүргізуші:- Рахмет;Наурыз батыр, Күн Ана, Ару көктем, тойымызға келген қадамдарыңызға нұр жаусын!

1-жүргізуші. Ән «Ассаламағалейкум» Нұрасылдың орындауында

2-жүргізуші: Наурыз ең бірінші тепе-теңдік мерекенің негізгі арқауы,мәңгі деп есептелген.

2. Наурыз- күні жаңарудың,өсудің, түлеудің басы.

3. Наурыз күні имандылық мереке.Алдына келген атанның құны болса да кеш.

4. Наурыз көктем мерекесі,еңбек тойы,ырыс мошылық бастауы.

5. Наурыз мерекесі мейірімділік,қайырымдылық мейрамы.

Келесі кезекте би « Шашу»

1- жүргізуші:

Ұлы күні кәрі- жас,

Құшақтасып көріскен.

Жаңа ағытқан қозыдай,

Жамырасып өсірген.

Наурыз той құтты болсын!

2- жүргізуші:

Наурыз келгенде ең алдымен Амал мерекесі келеді. Амал келді -жыл келді деп есептеген. Амал мерекесінде адамдар бір-бірімен қол алысып көрісіп, қыстан аман шыққандығын тойлап қарсы алған.

Келесі кезекте көрініс «Амал мерекесі»

1 – жүргізуші:

Жыр сыйлаған,нұр сыйлаған тірлікке,

Қастерлейік,қадіріңді білдік пе!

Құтты болсын Ұлыс күн жұмылдырған

Бәрімізді ынтымақ пен бірлікке!

Жарқыраған жыл нұрды,

Жаса, Наурыз дәстүрлі!

Ән Ердаулеттің орындауында

2- Жүргізуші Ал, ендеше оқушылар интелектуалды сұрақтарға жауап беріп, оәйымызжы бір сергітіп алайық. Әдет-ғ,ұрпымызды қаншалықты білеміз сынап көрейік.
Ата - аналарды екі топқа бөлу:
1. Қыдыр ата қай күні адамдар арасына келетін болған? (Жауабы: 21 наурыз)
2. Наурыз көже қалай жасалады?(7 немесе 9 тағам түрі)
3. Наурызша деген қандай мағына береді?(Наруыз айында жұп - жұқа қиықша қырбық жауған қар)
4. Ұлттық тағамдарды ата?
(бесбармақ, бауырсақ, қазы - қарта, жал - жая, құрт, ірімшік, сүзбе, айран, қатық, қаймақ, май т. б)
5. Наурыз айында ұшып келетін көктем құсы қалай аталады?(наурызкөк)
6. Көктемнің алғашқы гүлдері қандай? ( бәйшешек, жауқазын, қызғалдақ).
7. Қазақтың қандай дәстүрлері бар?(Тұсау кесер, шілдехана, бесік тойы, сырға салу, құда түсу)
8. Киіз үйдің құрылысы (шаңырақ, уық, кереге)
9. Қандай тыйым сөздер бар? (Босағаны керме, есікті теппе, табалдырықты баспа, нан қоқымын шашпа, малды теппе)
10. Қандай ұлттық ойындар бар? (алтыбақан, арқан тартыс, аударыспақ, қыз қуу, ат жарыс, теңге алу, ақсүйек, тоғызқұмалақ)
1-Жүргізуші
Наурыз тойы береке,
Наурыз тойы жыр аңыз.
Қызық думан мереке,
Қызық думан құрамыз.-дей отыра ұлдарымыздың биіне берсек. Би «Адай күйі»
2 - Жүргізуші
Сәнді көктем нұрымен,
Наурыз тойы жырымен,
Көңіл гүлдей жайнасын.

Жүргізуші:
Наурыз – Ұлыстың ұлы күні құтты болсын!
Ақ мол болсын!
Жаңа жыл бақ, береке, молшылық әкелсін!

Осымен Наурыз мерекесіне арналған тәрбие сағатымызды аяқтаймыз. Қош, сау болыңыздар!