" Заманауи денсаулық сақтау технологиялары"

Заманауи денсаулық сақтау технологиялары

1. Денсаулық сақтау және ынталандыру технологиялары: Стретчинг, ырғақты пластика, динамикалық кідіріс, қозғалмалы және спорттық ойындар, эстетикалық бағыттағы технологиялар, саусақты гимнастика, көзге арналған гимнастика, дем алу гимнастикасы, сергітетін гимнастика, корригирлейтін гимнастика, ортопедиялық гимнастика.

2. Салауатты өмір салтына баулу технологиялары: Дене шынықтыру сабақтары, проблемалық-ойын (ойын тренингтері және ойын терапиясы), тіл тапқыштық ойындары, «Денсаулық» топтамасынан сабақтар, өзіне-өзі массаж жасау, нүктелік өзіне – өзі массаж жасау, биологиялық кері байланыс (БКБ).

3. Коррекциялық технологиялар: Бейне терапиясы, музыкалық әсер ету терапиясы, ертегі терапиясы, түспен әсер ету технологиясы, мінез - құлықты түзету технологиялары, психологиялық гимнастика, фонетикалық және логопедиялық ырғақ. Сөйтіп, қарастырылған технологиялардың әрқайсысы денді сауықтыратын бағытқа ие болуы өте маңызды, ал бір кешенде қолданылатын денсаулық сақтайтын әрекеттер нәтижесінде балада тұрақты салауатты өмір салтын сүру уәждемесін, толыққанды және шиеленіспеген дамуды қалыптастыруы керек. Егер балалар денсаулығының статистикалық мониторингіне қарағанда, технологиялық әсер ету қарқындылығына керекті түзетулер енгізілсе, әр балаға жеке тәсілдеме қамтамасыз етілсе; егер МБМ мамандандырылуы мен нақты шарттарынан байланысты, технологияларды түзету мүмкіндіктеріне арналған шарттар жасалатын болса, МБМ жұмысында денсаулық сақтандыратын педагогикалық технологияларды пайдалану тәрбиелік-білім беру үрдісінің нәтижелілігін жоғарылатады, оқушылардың денсаулығын сақтау мен бекітуге бағытталған, оқытушылар мен ата-аналарға құндылықты бағытты қалыптастырады; балалар, ата-аналары уәждеме қалыптастырылады. Мектепке дейінгі білім беру ұйымында денсаулық сақтау технологиялары арқылы балалардың қимыл әрекетін белсендендірудің негізгі бағыттарына келесілерді жатқызуға болады: - Балалар жігерлілігіне арналған гигиеналық шарттарды жасау мен санитарлық-эпидемиологиялық тәртіпті ұйымдастару; - Азықтандырылуды ұйымдастыру; - Бала бақшада болу кезінде балалардың психологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету; - Қызметкерлермен және балалармен сауықтыру-профилактикалық жұмыстарын ұйымдастыру; - Балаларды физикалық тәрбиелеу. - Жалпы сауықтандыру шаралары жүйесі келесіні қамтиды: - Балаларға өз денесіне күтім жасауды үйрету; - Шынықтыру; 23

- Тағамды витаминдеу; - Бейне профилактика; - Натуропатия; - Күйді психологиялық жеке бақылау жаттығуларын қамту; - Балалардың әрекет ету қызметін оңтайландыру. Сөйтіп, кез келген педагогикалық қызметті тек қана, әр баланың физикалық даму деңгейі және денсаулығы жайында ақпарат алынғаннан кейін ғана бастауға болады. Сауықтандыру қызметінің тиімділігі көбінесе, педагогтермен балалардың жанұялық өмір сүру түрі мен шарттарын білуден, сонымен қатар ұжымның мамандандырылған әрекеттері мен бар шарттарды қоса оны ұйымдастыруға кешенді жақындаумен байланысты. Одан да көп және сапасыз жасағанға қарағанда, аз және мамандандырылып жасаудың рөлі зор. Сауықтыру шараларын өткізу кезінде олардың психологиялық аспектілері арттырылуы керек. Бұл балаларда өз денсаулығына деген саналы қарым-қатынасты және өз денесіне автоматты күтім әрекеттерін жасауды тәрбиелейді. Балаларға күтім жасау мектеп алды мекемелері басшылары тарапынан бақылау мен айрықша күтімге айналуы керек. Балаларға жақсы күтім жасау – бұл, сауықтандыру әрекеттерінің басты құрамды бөлігі болып келеді. Мектепке дейінгі ұйымының дене шынықтыру – сауықтыру жұмысының құрылымын жақсарту, психологиялық ғылымдарының докторы, мектеп алды білім беру мен отбасылық тәрбиелеу Институтының директоры В. Т. Кудрявцев сауықтыруды педагогикалық дамыту деп атаған, арнайы сабақ аралық ғылыми-практикалық бағытпен байланысты. Сауықтыру педагогикасының негізгі қасиеттері мыналар: - Дені сау бала туралы түсінікті идеалды эталон және практикалық қолжетімді балалар дамуы нормасы ретінде қабылдау; - Сауықтыру сауықтыру-профилактикалық шаралар жиынтығы ретінде емес, балалардың психологиялық физиологиялық мүмкіндіктерін кеңейту, дамыту формасы ретінде қарастырылады; - Балаларды сауықтандыру тек қана медициналық әдістермен ғана жүзеге асырылмайды; - Медициналық әдістерді қолдану тиімділігі психологиялық-педагогикалық әдістермен толықтыру шараларында артады. - Сауықтыру педагогикасының негізгі идеялары 4-7 жастағы балалармен сауықтыру жұмыстары және қозғалу белсенділігін дамыту бағдарламасымен жүзеге асырылады, ал оның кілтті қағидасы жеке-дифференциалданған ықпал болып келеді. Сауықтыру педагикасының басқа негізгі қағидаттарына кіреді: - Шығармашылық қиялдауды дамыту. Мектеп алды балаларымен сауықтыру жұмыстарын өткізу мен жасау кезінде қиялдауды дамыту қажетті ішкі шарт болып келеді. Бұл кезде бала шартты түрде тек қана осы немесе басқа да медициналық және педагогикалық әсер етудің объектісі болып келеді, бірақ 24

шын мәнінде олай болмайды. Осы әсер етулер арасындағы байланыс, денсаулық күйі мен физикалық даму деңгейі түптеп келгенде тура немесе бір мағыналы болмайды, ол әрқашан жанамалық қасиетке ие. Және бұл байланысты түбі қиял болатын, баланың дамитын психологиясы жанамалайды. - Мағыналы моториканы қалыптастыру. Қозғалыс еркін болуы мүмкін, басқармалы тек қана мағыналы немесе сезімді болған жағдайда болады. - Әр түрлі қызметтерді атқару кезінде толыққанды позитивті психологиялық соматикалық күйді қалыптастыру мен бекіту. - Балаларда бірге мазасыздану мен жәрдемдесу қабілеттерін қалыптастыру. Сөйтіп, мектеп алды жасындағы балаларда дені сау тұлғаны қалыптастыру физикалық тәрбие беру мен оның тұлғасын, тіл табысу мен креативтілікті, өзін –өзі бағалау адекваттылығын, автономдылығын, өзін-өзі басқаруын дамытуға әсер ететін, гигиеналық ұйымдастырылған және арнайы жасалған әлеуметтік ортада, бағытталып дамуымен әрекетті байланысын қамтамасыз ету кезінде мүмкін. Мектеп алды жас уақытында сәйкесінше тәрбиелік жұмыстар жасалу кезінде баланың өз денсаулығына деген позитивті күтім жасау динамикасы байқалады. 5-тен 7 жасқа дейінгі жас аралығы баланың өз денсаулығына деген саналы қарым-қатынасын және физикалық мүмкіндіктерін қалыптастырудың қолайлы уақыты болып саналады. Балада өз денсаулығына деген жасампаз ұстанымын қалыптастырудың маңызды алғышарттары болып балада салауатты өмір салтына қажеттілігі болуымен шарттанады, ол ерекше шарттар қатарын орындау кезінде қалыптасады, олардың бірі баламен өз физикалық қабілеттерін рефлексиялау және олардың денсаулық күйімен байланысы болып келеді.