Материалдар / "Абайдың қара сөздері" сыныптан тыс жұмыс

"Абайдың қара сөздері" сыныптан тыс жұмыс

Материал туралы қысқаша түсінік

- Абай шығармашылығын жас ұрпақтың «жүрегіне терең бойлатып», Абайдың жұмбақ әлемінің тылсым сырларына үңілту; - «Сөз патшасы - өлең» құдіретінің асыл сөз маржандарын бойларына сіңірту, - Ғұлама Абай мұрасын, нақыл сөздерін, философиялық ой - толғауларын насихаттау.

Стамбекова Жанар Тасыгановна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

21 Желтоқсан 2017

2247

2 рет жүктелген

Қазақ әдебиеті Сыныптан тыс жұмыс 9 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Алматы облысыЕңбекшіқазақ ауданы«Екпінді орталау мектебі»коммуналдық мемлекеттік мекемесі

«Бекітемін» ......................................... Мектеп директоры М. Жайлыбай

Тақырыбы:«Абайдың қара сөздері»(конференция)

Пән мұғалімі Стамбекова Жанар Тасыгановна

2017-2018

Тақырыбы: «Абайдың қара сөздері» (конференция)Мақсаты:- Абай шығармашылығын жас ұрпақтың «жүрегіне терең бойлатып», Абайдың жұмбақ әлемінің тылсым сырларына үңілту;- «Сөз патшасы - өлең» құдіретінің асыл сөз маржандарын бойларына сіңірту, - Ғұлама Абай мұрасын, нақыл сөздерін, философиялық ой - толғауларын насихаттау.1 - оқушы: - Армысыздар, қадірменді ұстаздар, әдебиет сүйер қауым, білім нәріне құмар оқушылар!2 - оқушы: - Қазақ халқының ұлы ақыны, әдеби тілінің негізін салушы, аудармашы, сазгер, дана, дара тұлға А. Құнанбаевтың шығармашылығына арналған «Абайдың қара сөздері» атты конференцияға қош келдіңіздер!Эпиграф: «Абайды таныту арқылы біз Қазақстанды әлемге танытамыз, қазақ халқын танытамыз. Абай біздің ұлттық ұранымыз болуға тиіс».1 - оқушы: - Абай мұрасы - қазақтың ең қасиетті, теңдесі жоқ, алтын қазынасы.Заман ауысып, уақыт өткен сайын халқымыз ғұлама Абайдың рухани дүниесіне терең бойлап, оның ұлылығының тың қырларын ашып, жаңа сырларына қаныға түседі. Абай өзінің туған халқымен мәңгі - бақи бірге жасайды, ғасырлар бойы қалың елін қазағын жаңа биіктерге, асқар асуларға шақыра береді.2 - оқушы: - Ұлы Абайдың шығармашылығы бүгінгі заман талабына сай қайта түлеп, жыл өткен сайын жаңғырып ұрпақ тәрбиесінде өзіндік үлес қосып келеді.Слайд: Абайдың Балалық және жастық шағы.Абайдың аналары (көрініс).1 - оқушы: - Ақын шығармалары - оның қазақ әдебиеті тарихында ерекше орны бар классик ақын екендігін дәлелдейді. М. Әуезов Абайды «Қазақтың классик әдебиетінің атасы, қазақ поэзиясының күн шуақты асқар биігі» деп атауы да жайдан жай емес.2 - оқушы: - 80 жылдардың орта кезінен бастап Абай ақындық жолға біржола бет бұрады. Бұл кездегі өлеңдері - толысқан ой - сананың жемісі.Слайд: «Дүние де өзі, мал да өзі,Ғылымға көңіл бөлсеңіз»Ғылым, білім туралы көзқарасы- «Жасымда ғылым бар деп ескермедім»- «Интернатта оқып жүр»- «Ғылым таппай мақтанба»1 - оқушы: - Абай – озық мәдениетті насихаттаумен қатар, әлеуметтік - азаматтық санасы өскен, халықтың үлкен қайраткері.Слайд: «Қалың елім, қазағым,Қайран жұртым»Халық, замана, адам• Сабырсыз, арсыз, еріншек»• «Адасқанның алды жөн, арты соқпақ»• «Өлсем орным қара жер»• «Өлсе өлер табиғат, адам өлмес»Музыкалық номер: Абайдың «Көзімнің қарасы» әні.2 - оқушы: Абайдың қара сөзін оқып көрші, Беріліп жан тәніңмен көңіл бөлші. Әрбір сөзінде терең ой бар, Тереңін сен бақылап ,байқап көрші. 1890-91 жылдары 18 өлеңді дүниеге әкелген ақын қаламы бұдан кейін саябыр тартты. Оның себебі 1890 жылдан бастап, ұлы ойшыл өзінің қарасөздерін жазуға кірісті. 1 - оқушы: - Абайға дейін қазақ әдебиетінде болмаған үлгі – ол Абайдың қара сөздері.Абайдың қара сөздері – көркем шығарма түрінде емес, ақынның өмір сабақтары туралы ойларын, содан туындайтын даналық, философиялық түйіндерді жинақтаған публицистикалық үлгіде жазылған ақыл - өнеге, өсиет, ғибрат сөздер. Жалпы қара сөздер саны 46. Оның 46 - сы аяқталмаған. Абайдың қара сөздері өз кезі үшін де, бүгін де бағасы зор.Абайдың 17 қара сөзі (көрініс)2 - оқушы:

Келесі кезекте Абайдың қара сөздерін талдап келген оқушыларға сөз берейік.

Талқамбаева Ақжүніс:

Абай Құнанбайұлының 25-қарасөзі басқа да қарасөздері сияқты әлі күнге дейін

өзектілігін жоғалтқан емес. Аталған қарасөзде Абай атамыз оқу-білімге байлық аямау керек дегенді айтады. "Мал тапса, қарын тояды. Онан соң, білім түгіл өнер керек екен. Соны үйренейін не балама үйретейін деп ойына жақсы түседі", - дейді ол. "Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте" деген қазақтыкі болып кеткен Қадыр атамыздың сөзін дана Абай да айтып кеткен. "Жақсыдан үйреніп, жаманнан жиренген" халықты көкірек көзді ашуға шақырады ол. "Орысша оқу керек, хикмет те, мал да, өнер де, ғылым да - бәрі орыста тұр", - дей келіп, өзге жұрттың тілін білген адам терезесі тең тұрып сұхбат құра алады дегенді айтады. Дәулет әр адамға өз несібесімен келеді. Қазір оқу-білімге жұмсалған ақша болашақта қайтарымы бар берекелі ақшаға айналмақ. "Өз келешегін ойлаған әр адам орыс ғылымын үйренсін" деген тұжырым бүгін де өзекті болып тұр. "Турасын ойлағанда, балаңа қатын әперме, енші берме, барыңды салсаң да, балаңа орыстың ғылымын үйрет! Мына мен айтқан жол - мал аяр жол емес. Құдайдан қорық, пендеден ұял, балаң бала болсын десең - оқыт, мал аяма! Әйтпесе, бір ит қазақ болып қалған соң, саған рахат көрсете ме, өзі рахат көре ме, я жұртқа рахат көрсете ме?". Назар салсақ, оқуға қолын бір сілтеген адамның көкірек көзі қараңғы болып, тұмшаланып, ішіп-жеп қана өмір кешетін төрт аяқты хайуаннан еш айырмасы болмайтыны айтылған, "бір ит қазақ болып қалған соң, саған рахат көрсете ме, өзі рахат көре ме, я жұртқа рахат көрсете ме?" деген жолдар – осы сөзіміздің куәсі. Оқу-білімнің қажеттілігін сөз құдіретін жіті түсінген халқымыздың мақтамен бауыздау тәсілін қолдана отырып жеткізген ғұламадан асырып ешкім айта алмаса хақ-ты... Руслан Мади:

Абай Құнанбайұлының 6-қарасөзіне талдау Абай атамыз кезекті қарасөзінде қазақтың мінезіндегі дүниеқорлық, мал үшін жақынды да, ағайын, іні, досты да сатып кете беретін мерез мінезді жеріне жеткізе сынаған. «Малыңды беріп отырсаң, атасы басқа, діні басқа, күні басқалар да жалданып бірлік қылады» дейді. «Бірлік малға сатылса, антұрғандықтың басы осы» дейді. «Жанын қорғалап жаудан қашып, қорқақ атанып, еңбек қылудан, қызмет қылудан қашып, еріншек атанып, ез атанып, дүниеде әлгі айтылған ырысқа дұшпан болады», - делінген. Адам мінезіндегі жалқаулық, кертартпалық, еріншектік, ездіктің бәрін айта келіп, осы кері құлықты ақтап алар қазақтың қитұрқы мақалы екені айтылады. Ұлттың мінезіндегі осындай жалпыға ортақ қасиеттерді айпарадай аша отырып, Абай бұл жараның сыздап тұрған тұсын көзге бадырайтып көрсетеді. Алтыншы қара сөздің астарында "Егер адамдықтан азып, кісілік қасиеттен жұрдай болсаң, сенің қай жерің адам? Қалай адам болып өмір сүрмексің?" деген сұрақтар жатады. Оны түзетуге итермелейді, оны болдырмауға шақырады. Өз кемшілігін адамға білдіреді. Кемшілігін білген адамның ақылды адам екенін айтады. Жалпы, Абайдың «Алтыншы қара сөзі» – хакім шығармашаларының ішіндегі шоқтығы биік туындыларының бірі.

Айымбек Думан:

Абайдың 29-шы қара сөзі. Абай жиырма тоғызыншы қара сөзінде қазақ халқы ішінде қалыптасып қалған кейбір түсініктерді мақал-мәтелдері арқылы сынайды. "Біздің қазақтың мақалдарының көбінің іске татырлығы да бар, іске татымақ түгіл, не құдайшылыққа, не адамшылыққа жарамайтұғыны да бар", – дейді ол. Ақын осылайша сол кездегі қазақ қоғамындағы моральдік құндылықтарды сөз етіп, сынайды. «Ата-анадан мал тәтті, алтынды үйден жан тәтті» дейді. Ата-анасынан мал тәтті көрінетұғын антұрғанның тәтті дерлік не жаны бар. Бұлардың бәрінен де қымбат ата-анасын малға сатпақ ең арсыздың ісі емес пе? Ата-ана шамасы келсе, михнаттанып мал жиса да, дүниелік жиса да, артымда балаларыма қалсын дейді. Ол ата-ананы малға сатқан соң, құдайға дұшпандық іс емес пе?і», – деп елдің материалдық құндылықтарды бірінші орынға қойғанына налиды. Қара сөзде Абай елді тіленшіліктен қайтарып, адал жолмен еңбек етіп, арамдықтан алыс болуға шақырады.Сарсанов Хайрулла:

Отыз үшінші сөз. - Егер де мал керек болса, қолөнер үйренбек керек. Мал

жұтайды, өнер жұтамайды. Алдау қоспай адал еңбегін сатқан қолөнерлі - қазақтың әулиесі сол. Бірақ Құдай Тағала қолына аз-маз өнер берген қазақтардың кеселдері болады. Әуелі — бұл ісімді ол ісімнен асырайын деп, артық ісмерлер іздеп жүріп, көріп, біраз істес болып, өнер арттырайын деп, түзден өнер іздемейді. Осы қолындағы аз-мұзына мақтанып, осы да болады деп, баяғы қазақтың талапсыздығына тартып, жатып алады. Екінші — ерінбей істей беру керек қой. Бір-екі қара тапса, малға бөге қалған кісімсіп, «маған мал жоқ па?» дегендей қылып, еріншектік, салдау-салғырттыққа, кербездікке салынады. Үшінші — «дарқансың ғой, өнерлісің ғой, шырағым», немесе «ағеке, нең кетеді, осы ғанамды істеп бер!» дегенде «маған да біреу жалынарлыққа жеткен екенмін» деп мақтанып кетіп, пайдасыз алдауға, қу тілге алданып, өзінің уақытын өткізеді. Және анаған дүниенің қызығы алдауды білген дегізіп, көңілін де мақтандырып кетеді. Төртінші — тамыршылдау келеді. Бағанағы алдамшы шайтан тамыр болалық деп, бір болымсыз нәрсені берген болып, артынан үйтемін-бүйтемін, қарық қыламын дегенге мәз болып, тамырым, досым десе, мен де керектінің бірі болып қалыппын ғой деп, және жасынан іс істеп, үйден шықпағандық қылып, жоқ-барға тырысып, алдағанды білмей, дереу оның жетпегенін жеткіземін деп, тіпті жетпесе өзінен қосып, қылып бер дегенінің бәрін қылып беріп, күні өтіп, еңбек қылар уақытынан айрылып, «жоғары шыққа» қарық болып, тамақ, киім, борыш есінен шығып кетіп, енді олар қысқан күні біреудің малын бұлдап қарызға алады. Оны қылып берейін, мұны қылып берейін деп, соныменен табыс құралмай, борышы асып, дауға айналып, адамшылықтан айрылып, қор болып кетеді. Осы несі екен. Қазақтың баласының өзі алдағыш бола тұрып және өзі біреуге алдатқыш болатұғыны қалай? Абайдың қай қара сөзі болмасын, жүрекпен түсініп, көңілге түйетін нақылдарға бай. Бұл қара сөзінде де, арам ойдан алшақ болуға шақырады хакім. Барлық адамзаттың өзге тіршілік иелерінен сөйлей алатын қабілетімен ерекшеленіп тұратын қасиеті бар. Сондай қасиеттерінің бірі де бірегейі — бір іске икемді болуы. Ішкен тамаққа тойып алып, бүк түсіп жата беру адам баласына үлкен сын болмақ. Ал Абай атамыздың бұл ретте айтқысы келген ойы қандай? «Өнері бардың кеселі бар» деген ойды ұстанып, оның төрт түрін көрсетеді. «Бойымдағы өнерім өзіме жетеді» деп білім-ғылым қумай, тым асыра қанағатшылдыққа салынып, талапсыздыққа бой алдыру — пендені кері бағытқа салады десе, екінші бір айтар ойы — еріншектік. Бауыржан Момышұлы атамыз «Адамды үш нәрсе бүлдіреді: арақ, ақша, атақ» деп айтқан екен. Малға мастанып, қит ете қалса, көп жұмыс бітіргендей ақысын сұрап тұруы — қателік. Бұл ретте, «сыйға – сый, сыраға – бал» деген халық нақылын айтсақ, артық етпес. Еңбегіне қарай, ақысын да береді емес пе? Әр зат өз шамасымен болуы керек дегенді ұстанған ұлт ғұламасы үшінші кемшілігінде нендей ой айтты екен? Мақтаған сиырдың күйін кешіп, арзан мақтаудың артынан еріп, аса дандайсып кету өмірден адасудың бір сорақысы екенін айтпақшы. Ақырғы кемшілігі – қарызға бату. «Жасап берші» деген бір ауыз сөзін «мен де біреудің пайдасына керек екенмін» деп жерге тастамай, мойнына алып, шектелген уақытына дейін бітіріп бере алмай жүрсе ше? Басқадан қарыз алып айыбын жуып-шаятынын қайтесің? Сөйтіп, анда тартса, мында жетпей, мында тартса, анда жетпей, «екі қолын мұрнына қыстырдының» күйін кешпек. Тоқ етері, артылған істің жауапкершілігін сезіне білу керек. Өз заманының жайын айтып отырса да, бұның жалғасы қазіргі өмірде көрініс беріп жатқаны жалған емес. Сондықтан, ардың жүгін арқалаған 550 жылдық тарихы бар ұлттың болашағына жалқаулық, салғырттық, боямашылдық деген кері пиғылдар жараспасы хақ. Сман Айнур:

Абай қара сөздеріндегі адамгершілік мәселесі:

Абай шығармалары, қара сөздері тақырыбы жағынан айрықша дараланып, адамгершілік мәселесіне назар аудартып, өшпес мұра ретінде жырланғандығы мені ғана емес, қазақ деп жүрегі соққан әрбір жастың көңілін қуантарлығы шындық . Абайдың «Қара сөздеріне » өзіндік көзқарас тұрғысынан талдау жасасақ, оның қазақ қоғамындағы көптеген өзекті мәселелерді қозғағанын көреміз . Әрине, бір ғана қара сөзді мақала көлемінде Абай шығармашылығын талдап , сараптап шығу мүмкін емес! Адамзат баласының алдында үш айғақты зор міндет тұр. 1 . Бейбітшілік, 2 . Руханияттылық, 3 .Табиғатты қорғау Бұлардың қай -қайсысы да біздің тіршілігіміздің қайнар көзі. Басты бағдары десек те артық айтқандық емес . Бірін – бірі толықтырып тұрған ұғымдар . Осы үш бастауға Қазақстанның ғана емес бүкіл әлемнің болашағы байлаулы деп Елбасы Н.Ә.Назарбаев айтпақшы адамзат баласының өмір сүруіне қажет деп танитын осы үш фактор. Мұның ішінде, әсіресе «руханият» – ең маңыздысы . Себебі адам баласы рухани азықсыз өмір сүре алмайды. Жалпы әлемдегі кез – келген халықты алып қарасақ та ең алдымен тәлім – тәрбиеге , білімге , адамгершілікке үндейді. Болашақ ұрпақтың өн бойына рухани азықты сіңіруге тырысады. Өйткені тәлім- тәрбиенің адам өмірінен алатын орны ерекше (1). Атақты ғұлама ғалым әлемнің екінші ұстазы Әл-Фарабидің де «Тәрбиесіз берген білім адамзатты улайды» деген аталы сөзі бар. Осы тұрғыда келгенде, қазақ халқының ұлы ақыны А.Құнанбайұлы өлеңдері мен қара сөздері халыққа ерекше тәрбие береді, адамгершілікке үндейді . Оңайдан қиынға қарай , жақынан жыраққа қарай, қызықты, күлкілі жайдан үлкен толғаулы қорытындыға қарай біртіндеп жіктейді . Қара сөздерге көңіл аударайық . Кім үшін болса да тәрбиелік мәні зор . Әйтсе де білімге ұмтылушы жастар үшін айрықша құнды . Өйткені ғылым да , өнер де жастар үшін Абайдың « алтыншы, сегізінші, он бірінші » қара сөзінде білімге ұмтылуға бөгет жасайтын адамның мінездерін шенеуге арналады . «Алтыншы» қара сөзінде қазақ мақалдарының мән – мағынасын кеңінен талқыға салады . Өзің тірі болсаң да , көкірегің өлі болса , ақыл табуға сөз ұға алмайсың . Адал еңбекпен ерінбей жүріп мал табуға жігер қыла алмайсың . Кеселді жалқау , қылжақбас , Әзір тамақ ,әзір ас , Сыртың – пысық , ішің – нас , Артын ойлап ұялмас , — болып жүріп тірімін деме , онан да Алла жіберген ақ бұйрықтың өлімнің өзі артық екенін ашып айтады . «Сегізінші» қара сөзінде болыс пен биді салыстыра отырып екеуінің ақыл тыңдайтын жағдайы жоқ , бар ойы биліктегілерге жазалы болып қаламыз ба , өзіміз шығынданып, шығынымызды толтыра аламыз ба? Деген ойлардан қолы тимейді. Көңілдері көкте, көздері аспанда ,адалдық, арамдық ақыл, ғылым ,білім – еш нәрсе малдан қымбат демейді . Мал болса бәрін паралап алуға болады дейді . Оның діні , құдайы , халқы , жұрты , ары, жақыны – бәрі мал . Сөзді қайтіп ұқсын , ұғайын десе де , қолы тие ме? Аналар анадай болып тұрғанда , білім , ғылым ,ақылды не қылсын ? Және де білім, ғылым кедейге керек жоқтай –ақ: «Бізді не қыласың ана сөзді ұғарлыққа айт !» дейді . Оның өзгемен ісі жоқ , соған қарағанда мұның да ешбір қайғысы , мұңы болмаса керек . «Он бірінші » қара сөзінде ұрлық пен бұзақылықтан тыйылып дұрыс жолға жүруді меңзеп көрсетеді . Осы бір ұры бұзақы жоғалса жұртқа ой да түсер еді. Шаруа да қылар еді. Бай барын бағып, кедей жоғын жоқтап, ел секілденіп талапқа , тілеуге кірісер еді . Енді жұрттың бәрі осы бүлік екі іске ортақ, мұны кім түзейді? Анттың, серттің, адалдықтың, ұяттың бәрі тоқтаусыз кеткені ме? Ұрыны тыюға болатын еді , бірақ осы бұзақының тіліне еретұғын , азатұғын байларды кім тыяды? Қарап отырсақ, осы үш қара сөзінің өзі адамға терең ой салары хақ! Қорытындылай келе , біз ұлы ақынымыз А . Құнанбайұлының дәуірінде айтып кеткен сөздерінің әлі күнге дейін өмірімізге қажеттілігін ұғындық. Оның адамгершілікке баулыған , тәрбиеге негізделген қара сөздері арқылы рухани азық алдық, адамдық сипатта бой түзеуге тырыстық . Демек, бұл – ақынның халықпен бірге жасағандығы . Ақын мұрасы – халықтың сарқылмас қазынасы . Иә, Абай поэзиясы – өзгеше өлең , өзгеше өнер.Халқын сүйген қаламгерді біз арманына жеткен ақын десек қателеспейміз . Әр қазақта тәлім алар ғибратты сөздер көп болғай.

1 - оқушы: - Өмірінің соңында ақын трагедиясы ұлғая түсті. 1904 жылы Абайдың болашағынан мол үміт күттірген баласы Мағауия ауыр науқастан қайтыс болды. Ауыр қайғы, жанын жегідей жеп, улы ой, шер үстіне түсіп кеткен Абайдың тіршілікпен қоштасар сәті жақындай түсті. 2 - оқушы: - Осылайша ұлы ақын 1904 жылы 23 маусым күні «Бала шақ» деп аталатын кең қоныс жайлауда дүниеден өтті. Өлерінде айтқан мына бір өлең ең соңғы лебізі болса керек. Сарыарқаның самалы-ай, Самалда өскен дүние-ай. Қорлықта өткен өмір-ай, Өтті деген осы ма ай! 1 - оқушы:

Кешімізді Сағынғали Сейітовтың «Кім»-өлеңімен аяқтағым келеді. Жүрегін шырақ етіп жандырған кім? Жырымен жан сусынын қандырған кім? Өзіне өзі орнатып ескерткішті Мұра ғып кейінгіге қалдырған кім? Ерте оянып, ойланып ержеткен кім? Талабын тас қияға өрлеткен кім? Құба жон, құбақан құм құла қырды Өлеңнің бесігінде тербеткен кім? Соқтықпалы, соқпақсыз жерде өскен кім? Үнінен әділдіктің лебі ескен кім? Арманын аттандырған келешекке Біздермен осы күнгі тербеткен кім? Тайсалмай мыңмен жалғыз алысқан кім? Өзендей құйған барып көк теңізге Лермонтов, Пушкиндермен табысқан кім? Көрікті көңілде жыр, қолда қалам Өмірдің өріне өрлей басқан қадам Қазақтың өлеңінің ұлы атасы, Ол-Абай, Ұлты-қазақ, Аты –Адам. - Абай Әлемін бүкіл дүниеге таратушы кемеңгер Ұлы Мұхтар «Мен Абай

тереңінен шөміштеп қана іштім» деген екен. Ал біз Ұлы ғұлама тереңіне бас қой-ғанымызбен тек қана сол тереңнен дәм таттық қой деп ойлаймын. Сол себептен оқудан , білуге ұмтушылықтан, ізденуден жалықпайық.Абай поэзиясы - сарқылмас бұлақ. Сөз шебері - Абай ата, сізге әрқашан борыштымыз, өсиетіңді нық ұстаймыз – деп «Абайдың қара сөздері» атты Абай Құнанбаевқа арналған конференциямызды аяқтаймыз. 1 - оқушы: Парасатты болып туған,Шыңғыстаудың Абайы.Ән мен жырын мұра қылған,Сарыарқаның Абайы.Нақылымен сана құйған,Қазағымның Абайы.Ақылымен дана болған,Бүкіл әлем Абайы!

Абайдың шығармашылығын аса жоғары бағалаған А. Байтұрсынов: «Абай

қазақтың бас ақыны. Онан асқан бұрын - соңғы заманда қазақ баласында біз білетін ақын болған жоқ» деп жазды.

Ұстаз болу – жүректің батырлығы, Ұстаз болу – сезімнің ақындығы, Ұстаз болу – мінездің күн шуағы, Азбайтұғын адамның алтындығы – деп ақын Ғ.Қайырбеков жырлағандай, сөзі маржан, үні ән ұстаздардың бар болғанын мақтаныш етемін. Әрине, ұстаз жүгі – ауыр жүк. Ұстаздардың әсерлі үнмен, асықпай мәнерлеп сөйлеген сөзінен әрбір оқушыға деген қамқорлықтың, аналық, әкелік сезімнің дана ойдың ыстық лебі есіп тұрғандай. Иә, адамның жан дүниесін түсініп, ренжітпей, қателігін сездіре білу – бұл нағыз шеберлік емес пе?! Олай болса мектебіміздің директоры Г.А.Есентаева, Эксперимент алаңының әдіскері Г.Т.Қошқарбаеваға сөз кезегін берелік.

Абайдың 29-шы қара сөзіне талдау Абай жиырма тоғызыншы қара сөзінде қазақ халқы ішінде қалыптасып қалған кейбір түсініктерді мақал-мәтелдері арқылы сынайды. "Біздің қазақтың мақалдарының көбінің іске татырлығы да бар, іске татымақ түгіл, не құдайшылыққа, не адамшылыққа жарамайтұғыны да бар", – дейді ол. Ақын осылайша сол кездегі қазақ қоғамындағы моральдік құндылықтарды сөз етіп, сынайды. «Ата-анадан мал тәтті, алтынды үйден жан тәтті» дейді. Ата-анасынан мал тәтті көрінетұғын антұрғанның тәтті дерлік не жаны бар. Бұлардың бәрінен де қымбат ата-анасын малға сатпақ ең арсыздың ісі емес пе? Ата-ана шамасы келсе, михнаттанып мал жиса да, дүниелік жиса да, артымда балаларыма қалсын дейді. Ол ата-ананы малға сатқан соң, құдайға дұшпандық іс емес пе?і», – деп елдің материалдық құндылықтарды бірінші орынға қойғанына налиды. Қара сөзде Абай елді тіленшіліктен қайтарып, адал жолмен еңбек етіп, арамдықтан алыс болуға шақырады.2 - оқушы: Абай - сазгер. Оның көп өлеңдері өз әнімен тараған 30 - дан астам әні бар, 3 күйі бар. Бүгінгі таңда нотаға түскен, орындалып жүрген классикалық туындылар.Слайд: Абай – сазгер.«Құлақтан кіріп, бойды алар,Әнді сүйсең, менше сүй»Абайдың «Желсіз түнде жарық ай» әніАбай қара сөздеріндегі адамгершілік мәселесі 2 - оқушы: Абайдың шығармашылығын аса жоғары бағалаған А. Байтұрсынов: «Абай – қазақтың бас ақыны. Онан асқан бұрын - соңғы заманда қазақ баласында біз білетін ақын болған жоқ» деп жазды.

Абайдың 29-шы қара сөзіне талдау Абай жиырма тоғызыншы қара сөзінде қазақ халқы ішінде қалыптасып қалған кейбір түсініктерді мақал-мәтелдері арқылы сынайды. "Біздің қазақтың мақалдарының көбінің іске татырлығы да бар, іске татымақ т

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!