А.Байтұрсынұлы «Егіннің бастары» өлеңі

Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы:

Қазақ әдебиеті пәні.

6 – бөлім : «Адамгершілік – асыл қасиет»

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Мамырова Акмарал

Сынып:

Қатысқандар:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

А.Байтұрсынұлы «Егіннің бастары» өлеңі

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

(оқу бағдарламасына сілтеме)

5.1.2.1 әдеби шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтау;

Сабақтың мақсаты

Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: А. Байтұрсынұлы «Егіннің бастары» әдеби шығармaның тақырыбы мен идеясын анықтай алады.

Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады:

А. Байтұрсынұлы «Егіннің бастары» әдеби шығармасындағы көтерілген мәселе арқылы негізгі идеясын aнықтaйды.

Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:

А. Байтұрсынұлы «Егіннің бастары» әдеби шығармaның тақырыбын ашып, анықтайды.

Бағалау критерийі

-Әдеби шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтайды;

-Көркем шығармалардан шағын көлемді үзінділерді мәнерлеп оқиды,

Тілдік мақсаттар

Оқушылар орындай алады:
Өлеңнің мазмұнының идеясы мен тақырыбын түсінеді.
Әдеби - теориялық ұғымды есте сақтайды.

Пəнге қатысты сөздік қор мен терминдер:

Идея, тақырып

Диалог құруға / шығарма жазуға арналған пайдалы тіркестер: Менің ойымша, мысалы, себебі, неге десеңіз ,өйткені айтар едім т.б

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. Қандай мінез сынға алынған?

2. Жағымды, оң мінездер туралы не айтасыз?

3. Мысал мазмұнынан нені үйренуге болады?

4. Бидай сияқты адамдар өмірде кездесе ме?

Не себепті … деп ойлайсыз?

Адам бойында жақсы қасиеттер болу керек.

Ишара:

о, бас изеу, керемет, қолпаштау, т. б.

Құндылықтарға баулу

Тарихтың, тілдің, мәдениеттің біртұтастығы құндылық тарын негізге ала отырып еңбекке, адамгершілікке баулу

Пәнаралық байланыс

Тарих, өзін-өзі тану, қазақ тілі, еңбек

Тақырып бойынша алдыңғы білім

А.Байтұрсынов өмірі мен шығармашылығы. Мысал.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған

кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

Қызығушылықты ояту

Интербелсенді тақтадан бидайдың түрлерін көрсетемін.

-Қалай ойлайсыңдар,бұл суретте не бейнеленген?

-Суреттен қандай ой түйдіңдер?

-Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы не туралы деп ойлайсыңдар?

(Оқушылар жетек сұрақтар арқылы тақырыпты өздері ашады.)

ҚБ «От шашу»

-Бұл кімнің шығармасы деп ойлайсыңдар?

-А.Байтұрсынұлы кім?

-Қандай шығармаларын білесіңдер?

-Мысал дегеніміз не және қалай түсінесіңдер?

Түсінік беріп кетемін.

Мысалда аңдар, құстар хайуанаттар, өсімдіктер, іс–әрекеті, мінезі арқылы адам бойындағы мінді кемшілікті тұспалдап, әжуа-күлкі етеді. Мысалдар өлеңмен де, қарасөзбен де жазылады. Осындай шағын көлемді, оқиғалы, адамға сабақ болатын тағылымдық шығарманы мысал дейді. Мысалдар еңбексүйгіштік, әділдік, адалдық, қарапайымдылық сияқты жақсы қасиеттерді мадақтап, уағыздайды, жағымсыз қылықтарды мысқыл түрінде күлкі ете отырып, одан сақтандырады.

Мысалдарда жануарлар мен жәндіктер адам істейтін әрекеттерді жасайды. Бұлай көрсетуді аллегория дейді.

Қазақ әдебиетінде мысал жанры ұлы Абайдан басталады.

Тақырып деген не?

Тақырып – әдеби шығармада сөз болатын басты мәселе, шығарма мазмұнының негізгі арқауы, айтылатын жағдайлардың бағыт-бағдары болып табылады.

Идея деген не?

Идея жазушының осы өмір құбылысы туралы айтқысы келген ойы мен беретін бағасын білдіреді.

https://youtu.be/TeAcUXn0b6w

Сабақтың ортасы

1-Тапсырма: Мәтінмен жұмыс (8 аудио тыңдалым)

Егіннің бастары

Бір адам жас баласын жанына алды,

Екеуі сайран етіп кетіп қалды.

Қыдырып әрлі-берлі жүрді-дағы,

Егінші егін еккен жерге барды.

Аралап әр егінді қарап жүрді,

Кез еді пісіп болған егін түрлі.

Бастарын дәнге толған төмен салып,

Бидайлар бейне тағзым етіп тұрды.

Жалғыз-ақ бір Бидай тұр көкке қарап,

Бейне бір жалғыз өзін көпке балап.

Баланың сол Бидайға көзі түсіп,

Білмекке кетті көңіл жөнін сұрап.

Құбылып бидайлар тұр басын салып,

Жіберген мырза Құдай нұрға қанып.

«Әй, әке, мұның мәнін түсіндірші,

Бір іске тұрмын өзім қайран қалып.

Бұл Бидай көтеріп тұр басын көкке,

Қарайды шікірейіп өзге көпке.

Өзі не өзгелерді теңгермейтін,

Сонша ма бұл Бидайдың дәні көп пе?»

«Айтайын мұның мәнін, балам, саған,

Шырағым, түрін көріп таңдан ба оған.

Өзгесі төмен қарап бүгілгенге,

Ойлама кем екен деп бәрі сонан»

Және де әкесі айтты баласына:

«Сұқтанба құр сорайған қарасына.

Құдайым өзгесі не дән берген де,

Бұл Бидай дәнсіз қапты арасында.

Бидайлар басы толық иіліп тұр,

Дән берген қожасына сыйынып тұр.

Басын да бұл Бидайдың дәні болмай,

Кекірейіп, көкке қарап бүлініп тұр.

Ел де көп бұл Бидайдай адам, – дейді,

Тәкаппар, оны халық, жаман, – дейді.

Қалпы емес тәккапарлық данышпанның,

Тұтынба бұл мінезді, балам», – дейді.

Сөздікпен жұмыс: 

Өте ыстық - сарша тамыз.

Көкке қарап – аспанға қарап.

Шекірейіп, кекірейіп – басқаларды менсінбей. Сұқтанба – мұнда: таңданып қарама.

Тәкаппар – ешкімді менсінбейді.

Пісім – егіннің толық піскен кезі.

 1-тапсырма. «Төрт сөйлем» әдісі арқылы шығарманың идеясын анықтаңыз. Идеяны формула бойынша жазбаша түсіндіріңіз.

Пікір.қыған мәтін бойынша өз пікірінді бір сөйлеммен жаз.
Дәлел. Өз пікіріңді бір сөйлеммен дәлелде.
Мысал. Пікірінді өмірмен байланыстырып, мысал келтір.
Қорытынды. Тақырып бойынша қорытынды жаз.

• Бірінші сөйлем «Менің ойымша, ... »

• Екінші сөйлем «Себебі, мен оны былай түсіндіремін … »

• Үшінші сөйлем «Оны мен мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын»

• Соңғы сөйлем «Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім

Дескриптор:

• Шығарманың идеясын анықтайды.

• Идеяны таңдау себебін түсіндіреді.

• Жырдан дәлел келтіреді.

• Идеяға қатысты тұжырым жасайды.

Қалыптастырушы бағалау. «Бағдаршам» әдісі

2-тапсырма.

«Оқиға тауы» әдісі бойынша шығарманың композициялық құрылымын талдап жазыңыздар.

1. Оқиғаның басталуы

2. Оқиғаның дамуы.

3. Оқиғаның өрбуі

4. Оқиғаның шиеленісуі.

5. Оқиғаның шарықтау шегі.

6. Оқиғаның шешімі

Ықтимал жауап:

Дескриптор:

Өлеңді сюжеттік дамуына қарай сипаттайды

Композициялық құрылысына талдайды.

Қалыптастырушы бағалау. «3 Қ» әдісі.

• Бүгінгі сабақта не қызық болды?

• Бүгінгі сабақта не қиындық келтірді?

• Бүгінгі сабақта не қажет болды?

3-тапсырма. «Сандықтағы сұрақ» әдісі (саралау тапсырмасы)

1. Мысалда қандай мінезден аулақ болуды үйретеді?

2. Шығарма кейіпкерлері кімдер?

3. Бидай арқылы қандай адамның мінезі берілген?

4. Мысалда адамдардың мінезін нелер арқылы көрсетеді?

5. Шығарма тақырыбына сай қандай мақал білесің?

6. Мысалдағы оқиға жылдың қай мезгілінде болған деп ойлайсың?

Дескриптор:

• - Берілген сұрақтарға толық жауап бере алады.

• Шығарма тақырыбын ашатын мақал-мәтелдерді таба алады.

ҚБ. «Бас бармақ» әдісі.

Сабақтың соңы

Кері байланыс

Қ 770 ₸ - Сатып алу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру

Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап табыс табыңыз!

Материалдарыңызды сатып, ақша табыңыз. (kaspi Gold, Halyk bank)

Соңғы бір жылда:

45 000 000 ₸

Авторлар тапқан ақша

Толығырақ

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру

Материал іздеу

Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз

Барлығы 663 959 материал жиналған

Пән

• Жүктелуде...

Бағыт

• Жүктелуде...

Сынып

• Жүктелуде...

Іздеу

Ұқсас материалдар

Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2024-2025 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған

Сертификатталған тренер жасаған

01.01.2023

17 863

13 694

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған.

Барлық пәндер

Барлық материалдар

Барлық сыныптар

Қазақ әдебиеті пәні бойынша барлық материалдарды көру

Аттестацияда (ПББ) 100% келетін
тақырыптармен дайындаймыз

Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз

Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады

Толығырақ