2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Әбділда Тәжібаев «Толағай»

Материал туралы қысқаша түсінік

Әдеби ертегі туралы түсінік беру, «Толағай» әдеби ертегісінің мазмұны, негізгі идеясымен таныстыру, оқушылардың тіл байлығын арттыру, сөздік қорын молайту, әдеби ертегіні халық ертегісінен ажырата білуге, өзіндік ойын дәлелдеуге, тұжырымдама жасауға үйрету.

Курмангалина Миргуль Ахметбековна

Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

22 Желтоқсан 2017

1119

0 рет жүктелген

Қазақ әдебиеті Ашық сабақ 5 сынып

Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі

770 тг 578 тг

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Сабақтың тақырыбы: Ә.Тәжібаев «Толағай»Сабақтың мақсаты:Білімділік- әдеби ертегі туралы түсінік беру, «Толағай» әдеби ертегісінің мазмұны, негізгі идеясымен таныстыру.Дамытушылық –оқушылардың тіл байлығын арттыру,сөздік қорын молайту, әдеби ертегіні халық ертегісінен ажырата білуге, өзіндік ойын дәлелдеуге, тұжырымдама жасауға үйрету.Тәрбиелік- туған жерге, отанға деген патриоттық сезімдеріне әсер ету, сүйіспеншіліктерін арттыру, қайырымдылыққа, жанашырлыққа тәрбиелеу.Типі: Жаңа білімді меңгертуТүрі.Практикалық жұмысқа негізделген ізденіс сабағыӘдіс-тәсілдер:Әдеби ертегіні талдау, топтастыру, ойқорыту, жеке тапсырмалар орындау, салыстыра талдау, мәнерлеп оқу, сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін дамыту элементтерін пайдалану.Көрнекілігі: интербелсенді тақта, слайд материалдары, видео ролик, Пәнаралық байланыс: география, қазақ тіліСабақтың өту барысы: І. Ұйымдастыру жұмыстары.ІІ. Өткенді қайталау. Интербелсенді тақта арқылы үй тапсырмасын пысықтау

ІІІ. Жаңа сабақ. Эпиграф «Әбділда Тәжібаев – қазақ поэзиясына әсерлі, сапалы көркем бір ағым кіргізген ақын» Мұхтар ӘуезовӘбділда Тәжібаевтың өміріне шолу. Қазақстанның халық жазушысы, ақын, драматург Ә.Тәжібаев 1909 жылы Қызылорда қаласында дүниеге келген. Әбділда әкесінен жастай жетім қалып, бірыңғай анасының тәрбиесінде болады. Ауылда оқып хат таниды. 1923 жылы Қызылордаға интернатқа орналасады. Абай атындағы Қазақ педагогика институтын бітірген. “Жас алаш”, “Қазақ әдебиеті” газетінде қызмет атқарған.50 шақты кітаптың авторы. “Еңбек Қызыл ту” орденімен екі рет,”Құрмет белгісі “орденімен марапатталған. Қазақ ССР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты - «Толағай» әдеби ертегісін1978 жылы жазған.Әдеби ертегі туралы түсінік беру.1.Ертегі дегеніміз не?2.Ауыз әдебиетінде ертегінің неше түрі бар еді? 3.Оны неге ауыз әдебиеті түріне жатқызамыз?(сызбамен көрсету)Қиял-ғажайып ертегі «Ер Төстік»Шыншыл ертегі «Қырық өтірік»Хайуанаттар туралы ертегі «Жеті лақ»Әдеби ертегі Ә.Тәжібаев «Толағай»

Ертегілердің бір саласы – әдеби ертегілер. Әдеби ертегінің жазған авторы белгілі болғандықтан оны әдеби ертегі деп атайды.слайд

Халық ертегілері	Әдеби ертегілер
Авторы жоқ. Ойдан шығарылады. Ауызша айтылып, ұрпаққа тараған. Көбінесе қарасөз түрінде айтылады. Ертегілердің үш түрі бар. Басталуы бір – біріне ұқсас.	Авторы белгілі. Ел арасында ауызша айтылып келген әңгіме, аңыздардың негізінде туады. Өлең және қарасөз түрінде айтылады.

Мысалы Ә.Тәжібаевтың «Толағай» әдеби ертегісіне Толағай атты батыр бала туралы және оның атымен аталатын Толағай тауы туралы халық аңызы арқау болған.

Картадан көрсету. «Толағай» әдеби ертегісіне арқау болған Толағай тауының орналасқан жерін картадан көрсету.( «Толағай» тауы туралы аңызға тоқталу) «Толағай» тауы – Көкпекті ауылынан солтүстікке қарай 12 шақырым жерде орналасқан жеке шоқы. Қалба тауының бір бөлігі, биіктігі шамамен 700 метрдей. Толағай тауынан бастау алған бұлақтар Шегелек өзеніне қосылады. Сыртқы келбетіне қарағанда табиғат ескерткіші тәрізді.Киіз үйге ұқсас. Аңызға сүйенетін болсақ, Тарбағатай тауының бір шатқалын көтеріп келе жатқан Толағай дәл осы тұсқа келіп, сол тауға бастырылып қалған екен. Сондықтан «Толағай» тау деп аталыпты. Бүгінде Көкпекті ауданында «Толағай сазы» халық аспаптар ансамблі, «Толағай тентектері» көңілді тапқырлар клубы республикамызға танымал екен.-Балалар, «Толағай» есіміне қатысты қандай бағдарламаларды білесіңдер? («Толағай» отбасылық сайысы)Олай болса, бүгінгі сабағымыз Ә.Тәжібаевтың «Толағай»әдеби ертегісіне арналмақСынып оқушылары үш топқа бөлінеді.Толағай» ертегі дастанын мазмұндау.1-топЕрекше өскен Толағай (Толағайдың портретін оқулықтан тауып оқу)2-топТолағайдың жолбарыспен айқасы (Әкесінің Толағайды жақсы көретін өлең жолдары)3-топ Елі үшін құрбан болған Толағай (Толағайдың тау астында қалған кездегі халықтың күйзелісі)ІҮ. Кубизм әдісі1. Суреттеу: Ертегісініңкомпозициялық жоспарын құру2. Зерттеу: Толағайға мінездеме беру. ( мәтіннен тауып оқыту)3. Салыстырыңдар: Венн диаграммасы арқылы бұрынғы оқыған ертегінің кейіпкері Кендебай мен Толағайды салыстыру4. Есте сақтау қабілетін тексеру: Жұппен жұмысТест сұрақтары таратылып беріледі, Тақтадан дұрыс жауаптары шығарылады (оқушылар бірін-бірі тексереді)5. Қолданыңдар: Жырда кездесетін фразеологиялық тіркестердің мағынасын ашу.6. Пікірлесу: Толағай бүгінгі өмірде кездесе ме?1. Суреттеу Ертегінің композициялық құрылымы:Басталуы. Саржан мергеннің ұл балалы болуы.Дамуы. Толағайдың ержетуі.Байланысы. Әкесімен аң аулауға шығуыШиеленісуі. Жолбарыспен айқасуыШарықтау шегі. Халықтың күйзелуі, Толағайдың жан күйзелісі.Шешімі. Еліне жауын жаудыруы

Ертегінің тақырыбы: Ерлік туралыИдеясы: Елі үшін, Отаны үшін сондай ерлер туса екен деген тілек

2. Зерттеу: Толағайға мінездеме беру. ТоптастыруОқулықпен жұмыс. Жоғарыда топтастырылған Толағайдың мінездерінің сипатын мәтіннен тауып оқу.Алып.Арқаласа он баланы-3. Салыстырыңдар:Венн диаграммасы.

Қайыспайды қабырғасы.Мерген.Аң аулауға – кең даладан,Құтылмайды қашқан құлан.Жалғыз толғап тартуынан,Жан құтқырмас болды қыран.Батыр.«Келе қал,- деп,-болсаң күшті»,Құйрығынан алды барып.Таяқ құрлы көрмей тіпті,Жолбарысты дөңгелетті.Рақымшыл.«Қайтсем жауын жаудырамын,Ел сусынын қандырамын»Күшті.Арқалады ауыр тауды,Жаншып бара жатыр жанды.Маңдайынан тер көл боп ақты,Жеткенше дем алмайын деп,Жарты жолда қалмайын деп,Шаршаса да тоқтамапты.Жанашыр.Күйген жердің кірді жаны,Шөлдегендер суға қанды.Ауыл қайта ажарланды,Тарқады елдің бір құмары.

Бұрынғы оқыған ертегінің кейіпкері Кендебай мен Толағайды салыстыру

СЕРГІТУ СӘТІ

4. Есте сақтау қабілетін тексеру: (Тест сұрақтары) Электронды журналдың кітапханасы. Қазақ әдебиеті № 476

Тест сұрақтары интербелсенді тақтадан көрсетіледі.Орындап біткен соң, тақтадан өздері тексереді.

5. Қолданыңдар: Жырда кездесетін тұрақты тіркестердің мағынасын ашу1. қос бетінің қаны тамып-ажарлы,келбетті,дені сау.2. атқан оғы тасты уатты-өте күшті.3. көзін ілу-ұйықтау,мызғып алу,қалғу.4. сұсы басты-сескену,қорқу,жүрегі шайлығу.5. қабырғасын күйрету-сындыру.6. еткен еңбек желге ұшты-зая, бос кету.7. тауда тандыр бар-нәр,су, ылғал,жаңбыр бар6. Пікірлесу:1. Толағай бүгінгі өмірде кездесе ме?2. Толағай секілді ер болу қолыңнан келе ме?3. Алда-жалда жұрт күйзелсе сен не істер едің?4. Егер сенің қолыңда мол қаражат болып,ал халық құрғақшылыққа ұшыраса,оларға қандай көмек көрсеткен болар едің?Қорытынды. Еліміздің үміт артып отырған бүгінгі Толағайы сендерсіңдер Бүгінгі тәуелсіздік тұғыры биікте тұрған заманымызда азулы барыстай жауына төтеп беретін ұл-қызы сендерсіңдер.Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев «Қазақстанның болашағы – жастардың қолында» деп жас ұрпаққа сенім артады.Ерлікаспанннантүспейді, ОлОтандысүюденбасталады. Ал Отандысұюүйішіңнен, отбасынанбасталады. Халқынқадірлеген сын сағаттансүрінбейөтеді. Елінсүйген ер атанады. Өйткеніерлікбілектеемес, елінсүйебілгенадалжүректе» -депБ.Момышұлыныңқанаттысөзінестеншығармайық.Сендердің ойларыңша бүгінгі күн азаматы қандай болуға тиісті?«Атадан жаман ұл туса,Елінің малын жейді.Атадан жақсы ұл туса,Елінің қамын жейді» деген мақал бүгінгі сабағымызға қорытынды болмақ. Еліміздің үміт артып отырған бүгінгі Толағайлары – сендерсіңдер, ендеше осы атымызға лайық болайық.Оқушыларды бағалау.Үйге тапсырма. 1.Мәтінде кездесетін салт-дәстүрлерді теріп жазу. (Отыз күндік мереке, бата беру, ат қою)2. Өлеңнен өздеріңе ұнаған сюжеттен үзінді жаттап, суретін салу.

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!