Әйел теңдігі әлемдік мәселе

Әйел теңдігі әлемдік мәселе

Аңдатпа: Сіздер бұл мақаладан,әйел теңдігі мәселесінің тек бір мемлекетті,шағын ортаны ғана қамтып қоймайтындығын біле аласыздар.Мақала барысында әйел теңдігінің әлемдік мәселе екенін және оны әлемдік деңгейге шығару үшін жасалып жатқан іс шаралармен,соның ішінде БҰҰ Бас ассамблеясының бастуымен өтілген ауқымды конференциялармен таныса аласыздар.

Кілт сөздер: гендерлік теңдік,әйел заты,БҰҰ Бас ассамблеясы,әйелдер он жылдығы

***

Аннотация: Из этой статьи вы можете узнать, что проблема равенства женщин не охватывает только одну страну, небольшую среду.В ходе статьи вы можете узнать о том, что равенство женщин является глобальной проблемой и о мерах, которые принимаются для достижения это на мировой уровень, в том числе на масштабных конференциях, проводимых в преддверии Генеральной Ассамблеи ООН.

Ключевые слова: гендерное равенство, женщины, Генеральная Ассамблея ООН, женское десятилетие

***

Abstract: From this article, you can learn that the issue of women's equality does not cover just one country, a small environment. During the course of the article, you can learn that women's equality is a global issue and the measures that are being taken to achieve it at the global level, including including at large-scale conferences held on the eve of the UN General Assembly.

Keywords: gender equality, women, UN General Assembly, women's decade

Гендерлік теңдік адамның жеке бас құқықтарын қорғаудың ең алдыңғы алғы шарттарының бірі және бірегейі болып табылады.Гендерлік теңдікке қол жеткізу мемлекет тұрғындарының жеке құқықтарын сақтаудың айнасы.Осы сәтке дейін “әйел теңдігі”деген ұғым қоғамдағы үнсіз қалған мылқау сөзі болса, бүгінде өз алдына жеке “гендерлік саясат”атауына ие болды.Гендерлік саясат қоғамдық өмірдің қай саласында болмасын ерлер мен әйелдердің теңгіне қол жеткізуге бағытталған қоғамдық қызмет түрін қалыптастырды.Әйел теңдігінің әлемдік деңгейге шығуына жол ашты.Гендерлік теңдік 1948 жылы 10 желтоқсанда БҰҰ Бас ассамблеясы қабылдаған адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясына сәйкес адам құқықтары саласындағы халықаралық құқықтың бөлігі болды.Адам құқықтары тарихындағы бұл маңызды құжатта”барлық адамдар өздерінің қадір-қасиеті мен құқықтары бойынша еркін және тең болып туылады”және “әр адам осы декларацияда көрсетілген барлық құқықтар мен барлық бостандықтарға ие болуы керек,нәсілге де,дінге де қатысты қандай да бір ауырмашылықсыз немесе басқаша ережелер”

Әйелдер қауымы ғаламшарымыздың тең жартысын құрайтындығы бәрімізге аян.Қазіргі таңда әйел затымен байланысты теңдік мәселесіде осындай ауқымды деңгейді қамтып отыр.Оның дәлелі ретінде БҰҰ Бас Ассамблеясы бастауымен 1975 жылы Мехикода өткен әйелдерге арналған бірін¬ші дүниежүзілік конференцияны алға тарта аламыз.Тіпті,бұл бастамадан кейін, 1976-1985 жылдар аралығы әйелдер онжылдығы деген атқа ие болған.Бірінші конференциядан кейін араға 4жыл салып 1979жылы БҰҰ-на мүше деп табылатын 187ден астам мемлекет әйелдерге қарсы қандайда бір кемсітушіліктердің түрі пайда болған жағдайда,оны жою туралы конвенция орнатты.Бірінші дүниежүзілік конференциядан соң,1980жылы екінші дүниежүзілік конференция өтті.Конференция нәтижесі бойыншы әйелдердің мүлікке иелік ету және оған билік ету құқықтарын,сондай-ақ мұраға,балаларға қамқоршылыққа және азаматтығынан айырылуға қатысты құқықтарды қамтамасыз ету үшін ұлттық деңгейде неғұрлым батыл шаралар қабылдауға шақыруды қарастырды.1985 жылы Найробиде Біріккен Ұлттар Ұйымының Әйелдерге арналған онжылдықтағы жетістіктерін қарастыру және бағалау үшін Дүниежүзілік конференция өтті. Бұл оқиға «жаһандық феминизмнің тууы» ретінде сипатталды. Мехико конференциясының мақсаттары толық орындалмағанын мойындай отырып, 157 қатысушы елдің өкілдері 2000 жылға дейін әйелдерді ілгерілету бойынша Найробидің алға стратегияларын қабылдады. Бұл құжат гендерлік перспективаны жаңа деңгейге көтеріп, оны барлық мәселелерде ескеру қажет деп жариялады. 1995 жылы Бейжіңде өткен төртінші Дүниежүзілік әйелдер конференциясы Найроби конференциясынан кейінгі алға басқан қадам болды. Оның Бейжің Декларациясы мен Іс-қимыл платформасы әйелдер құқықтарын ілгерілету үшін нақты әрекеттерге бейімділігін растайды.Әйелдер мәртебесі жөніндегі комиссия тек гендерлік теңдікті ілгерілетуге және әйелдердің құқықтарын кеңейтуге арналған жетекші жаһандық үкіметаралық орган болып табылады. Әйелдер мәртебесі жөніндегі комиссия әйелдер құқықтарын ілгерілетуде, бүкіл әлем бойынша әйелдердің мәртебесін тіркеуде және гендерлік теңдік пен әйелдердің құқықтарын кеңейту бойынша жаһандық стандарттарды белгілеуде маңызды рөл атқарады.

Әлем бойынша ғылыми конференция,іс шаралардан бөлек жеке айтулы күндердің әлемдік деңгейде қарастырылуының өзі мәселенің ауқымдылығын көрсетеді.

Әйелдердің теңдігі - қазіргі әлемнің негізгі мәселелерінің бірі. Ол өмірдің көптеген аспектілерін, соның ішінде экономика, білім беру, денсаулық сақтау, саясат және әлеуметтік дамуды қамтиды. Әйелдердің теңдігінің болмауы халықтың жартысының әлеуетін шектейді және жаһандық өркендеуге кедергі келтіреді.

Қазіргі әлемде әйелдердің теңсіздікке тап болуының көптеген себептері бар. Біріншіден, жыныстық қатынасқа негізделген стереотиптер мен біржақтылық кемсітушілік пен тең емес мүмкіндіктерге әкелуі мүмкін. Екіншіден, теңсіздікке негізделген мәдени және дәстүрлі тәжірибелер де осы теңсіздікті жалғастырады. Үшінші себеп-әйелдерге саяси және құқықтық қолдаудың болмауы, бұл олардың қоғамдық және саяси өмірге қатысуын қол жетімді етпейді.

Әйелдердің теңсіздігі жалпы қоғам үшін ауыр зардаптарға әкеледі. Экономикада әйелдер үшін тең мүмкіндіктер мен ресурстарға шектеулі қол жетімділік өсу мен инновация әлеуетін төмендетуі мүмкін. Денсаулық сақтау саласында, теңсіздік әйелдердің физикалық және психикалық денсаулығына теріс әсер етуі мүмкін. Саясатта әйелдердің шектеулі өкілдігі олардың мүдделері мен қажеттіліктерін ескермеуге әкелуі мүмкін.

Жалпы әйел құқығының неліктен маңызды, тегеурінді, әлемдік мәселе екендігін атайық:

Әділеттілік пен адам құқықтарының маңыздылығы: әйелдер құқығы адам құқықтарының неғұрлым жалпы және әмбебап тұжырымдамасына негізделген. Әділеттілік, теңдік және ажырамас құқықтар жынысына қарамастан әр адамға тиесілі. Әйелдердің құқықтарын бұзу адам құқықтарының негізгі принциптерін бұзуды білдіреді.

Экономикалық даму: әйелдердің құқығы экономикалық дамумен тікелей байланысты. Әйелдер білімге, ресурстарға және еңбек нарықтарына бірдей қол жеткізе алатын болса, бұл ұлттардың экономикалық өсуіне ықпал етеді. Әйелдердің экономикаға қосқан үлесі айтарлықтай және оны жете бағаламау Экономикалық даму әлеуетін шектейді.

Білім: әйелдердің білім алу құқығы қоғамның интеллектуалды және мәдени дамуында шешуші рөл атқарады. Білімді әйелдер өз отбасыларына жақсы күтім жасай алады, балаларына сабақ бере алады және өмірде жақсы шешім қабылдай алады.

Денсаулық сақтау: әйелдердің денсаулық сақтау саласындағы теңдігі ұлттың жалпы денсаулығына ықпал етеді. Денсаулық сақтау саласына қол жеткізуге құқығы бар әйелдер өздерінің физикалық және психикалық денсаулығын сақтай алады, бұл сайып келгенде қоғамға оң әсер етеді.

Саясат және басқару: әйелдердің саяси және қоғамдық өмірге белсенді қатысуы әділетті және тиімді басқаруға ықпал ететін фактор болып табылады. Саясаттағы әйелдердің өкілдігі және олардың пікірлерін ескеру бүкіл қоғамға қатысты шешімдерді байытады.

Зорлық-зомбылық пен кемсітушілікке қарсы күрес: Әйелдердің зорлық-зомбылықсыз және кемсітусіз өмір сүру құқығы барлығына қауіпсіз және әділ әлем құрудың негізгі аспектісі болып табылады.

Әлемдік бейбітшілік және қауіпсіздік: әйелдердің теңдігі әлемдік бейбітшілік пен қауіпсіздікке байланысты. Әйелдердің бейбіт процестерге қатысуы және олардың пікірлерін ескеру бейбітшілік пен тұрақтылыққа ықпал етеді.

Теңдестірілген қоғам: әйелдер құқығы әр адамның мүмкіндіктері мен құқықтары тең болатын теңдестірілген және үйлесімді қоғамдарды құруға ықпал етеді.

Әйелдердің теңсіздігі мәселесін шешу үшін үкіметтердің, қоғамдық ұйымдардың және азаматтық қоғамның бірлескен күш-жігері қажет. Теңдікке жету жолындағы маңызды қадамдар:

1. Кемсітушілікті жоюға және әйелдер үшін тең құқықтар мен мүмкіндіктерді қамтамасыз етуге бағытталған құқықтық және саяси шараларды енгізу.

2. Қоғамдағы стереотиптер мен көзқарастарды өзгертуге көмектесетін білім мен ақпараттандыруды қолдау.

3. Әйелдердің саясатқа және қоғамдық өмірге белсенді қатысуын ынталандыру.

4. Бизнестегі және кәсіпкерлікті дамытудағы әйелдерді қолдау.

Қорытындылай келе, әйелдердің теңдігі қазіргі әлемнің өзекті және маңызды мәселесі болып қала береді. Әйелдердің теңсіздігі қоғамның әлеуетін шектейді және тұрақты дамуға кедергі келтіреді. Бұл мәселені шешу үшін қоғамның барлық деңгейлерінде бірлескен күш - жігер қажет. Әйелдердің толық теңдігі барлығына бейбітшілік пен өркендеуді қамтамасыз етудің негізгі факторы болуы мүмкін.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Антонов А. и., Медков в. м. отбасы әлеуметтануы. — М., 1996.

2. Волков А. Г. отбасы-демографиялық объект. — М., 1986.

3. Зидер Р. И. Батыс және Орталық Еуропадағы отбасының әлеуметтік тарихы(XVIII-XX ғасырдың аяғы). — М., 1997.

4. Ковалев С. в. қазіргі отбасы психологиясы: "отбасылық өмірдің этикасы мен психологиясы" курсына арналған ақпараттық-әдістемелік материалдар: Мұғалімге арналған кітап. — М., 1988.

5. Тюгашев Е. А., Попкова Т. В. Отбасылану. — М., 2002.