Айтыс өнері

Музыка 4-сабақтың жоспары

Қазақ халқының музыкалық мұрасы: 1-бөлім

Мектеп:№26 Ы.Алтынсарин атындағы ЖОМ.

Күні: .

Мұғалімнің аты-жөні:Жиренбаев О

Сынып: 5

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Айтыс өнері

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаты (оқу бағдарламасына сілтеме)

5.1.2.1 - дәстұрлі халық әндері мен аспаптық музыканың жанры мен стилін, айтыстың түрін анықтау;

5.1.2.2 - дәстүрлі әншілік мектептердің жэне халық компози-торларының шығармаларын ажырату;

5.1.3.1 - әнді орындау барысында музыканың көңіл күйі мен көркем бейнесін жеткізу;

5.2.2.2 - компьютерлік бағдарламаларды («Audacity», «Soundation, Windows Movie Макег», «Киностудия») қолдана отырып, музыкалық композицияларды редакциялау жэне интерпретация жасау.

Сабақ мақсаты

Барлық оқушылар:

• барлық оқушылар айтыс жанрын, көркемдеуіш қүралдарын талдауға белсенді қатысады;

• музыкалық сауаттылығын дүрыс пайдалануға тырысады;

• шығармашылық жақтарын сыныптастарымен көрсетуге тырысады.

Оқушылардың көпшілігі:

• оқушылардың көпшілігі айтыс жанрын, көркемдеуіш қүралдарын талдайды, ажыратады;

• музыкалық сауаттылықтарын корсете алады;

• суырыпсалма іс-әрекеттеріндегі белсенділігін көрсетеді. Кейбір оқушылар:

• суырыпсалма іс-әрекеттеріндегі белсенділігін көрсетеді, қасындағы оқушылар шығармашылығына ықпал етеді;

• музыкалық, сөздік суырыпсалмалықта тез бағдарлана алады.

Бағалау критерийлері

• суырыпсалма іс-әрекеттеріндегі белсенділігі;

• өз жүмысын корсете білу жэне бағалау.

Тілдік мақсаттар

Оцушылар:

Айтыс өнерін талдау жэне талқылау барысында сәйкес терминдерді қолданады, өз жүмысына түсініктеме беріп, оны жақсарту үшін ұсыныстар жасай алады. Талқылауга арналган сүрақтар:

• Қайым айтысты тындау барысында мен ...

• Айтысқа қандай әуен қолданар едің?

• Егер де ... мен өз жүмысымды жақсартар едім.

Қүндылықтарды дарыту

Айтысты тыңдауға үйрету, дэстүрлі төл өнерге деген мақтаныш сезімі ■ мен қүрметін арттыру.

Пәнаралық байланыстар

Музыка жэне эдебиет

Бастапқы білім

Алдыңғы сабақтан алған білімдері

Сабақ барысы

Сабақтың

жоспарланған

кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

«Қазак халқының музыкалық мүрасы» бөлімінің келесі тақырыптарының бірі айтыс өнеріне арналған. Айтыс - қазақ халқының ежелден бүгінгі күнге дейін дамып келе жатқан, өміршең музыкалық-поэтикалық жанры. Еуропа елдерінде мұндай музыкалық эдеби дәстүр

«Музыка» оқулығы, интернет (ғаламтор)

кездесе бермейді. «Айтыс» - казақтың төл сөзі, ежелден айтысу, сөз жарысы, пікірталасы деген үғымда қолданылып келген. Оқулықта айтыс өнеріне түсініктеме берілген. Оқушылар танысатын алғашқы айтыс түрі -«Қыз бен жігіт айтысы». 1-тапсырма. Айтысты тыцда.

(МК,¥) Мүғалім алдын ала айтыс өнері, салт айтысы туралы мэлімет жинақтайды жэне оған оқушыларды да қатыстыруға болады.

Салт айтысының бір түрі қыз бен жігіт айтысы да халықтың әдет-ғүрып, салтына байланысты ойын-сауық кезінде айтылатын болған жэне жиналған жұртты көңілдендіру, күлдіру, эн мен өлең қызығына батыру негізінде туған. Қыз бен жігіт айтысы, эдетте, екі жастың амандасуынан басталып, эзіл-оспақ, эдемі калжың ретінде айтыла береді. Онда ақындар айтысындағыдай үлкен эңгімелер қозғалмайды, ойын-сауыққа лайықты жеңіл-желпі күлдіргі жайлар сөз болады. Қыз бен жігіт айтысының қүрылымы көбінесе халыққа белгілі 11 буынды өлең түрінде келеді. Өлеңнің бастапқы екі жолын қыз да, жігіт те қайталай отырып, өздерінің айтайын деген негізгі ойларын өлеңнің үшінші, төртінші тармақтары арқылы білдіреді. Мүндай айтысты цайым айтыс деп атайды.

(МК,¥) Оқулықта берілген тапсырмалар негізінде оқушылар «Қыз бен жігіт» айтысының сипатын, мазмүнын талдайды жэне қайым айтыс ерекшеліктерін анықтайды. Бүл айтыстың эуені Т. Бекхожинаның «Қазақтың 200 эні» кітабынан алынып отыр.

ресурстар: Уикипедия -ашық

энциклопедиясы https://kk.wikipedi a.org/wiki/ Айтыс

«Музыка» оқулығы, нота хрестоматиясы, аудио-бейне хрестоматия

А-тын-ды ше-шсн сүй - іп, ей, кой-ган Ер-кін. Той бол-са, тү-зе- те -сіи н - ныр - май. к?м - шаг бор - кін - afi.

Берілген айтыс түрін сабақ уақыты жететін болса, тек тыңдап қана қоймай орындауға да болады.

Сабактың

ортасы

«Айтысқа дайындал» тапсырмасы оқушылардың қайым айтыс түрін үйымдастыруға арналған. (МК,¥) Мүндағы айтыс әуенін мүғалім өзі немесе оқушылармен таңдауына болады. Үнтаспада Сыр өңірінде орындалатын термелік әуен берілген.Сөз ай-тай-ык кө-ше-лі ме-рей-ің сон-да ө-се-ді

(¥,Т) Оқулықта қайым айтысты орындауда төмендегідей тапсырмалар берілген:

- Өлең жолдарын үнтаспамен бірге орында.

- Екінші шумақтағы үшінші, төртінші тармақтардағы сөздерді мағынасы мен үйқасына қарай орнына қойып оқы.

Нота

хрестоматиясы,

аудио-бейне

хрестоматия

- Екі топқа бөлініп, қайым айтыстың шумағын орында. Екінші шумақ өлеңінің дүрыс жолдары:

Сөз айтайық көшелі,

Мерейің сонда өседі.

Білімді болсаң шаттықтың,

Самалы алдан еседі.

Келесі тапсырма музыкалық суырыпсалма өздік жүмыс түрін қамтиды. Оқушылар оқулықта берілген нота жазбаларындағы ән әуендерін аяқтау қажет. Мүнда алғашқы үлгі көрсетілген, қалған тоникалық қалыптарды өздері аяқтауы керек. Дүрыс тоникалық ноталық аяқталымдар: ми, ре, до.

Сабақтың соңы

Өз жүмысын таныстыру және бағалау.

(Қ) Сабақтың аяғында оқушылар өздерінің музыкалық

суырыпсалмаға берілген тапсырмасын көрсетеді. Бірін- бірі бағалайды.

Рефлексия:

Мен не білдім?

Бүгін мен не үйрендім?

Мен үшін қандай тапсырма қиын болды?

Ал қай тапсырманы мен оңай орындадым?

Саралау -

Оқушыларға

қалай көбірек

қолдау көрсету ді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды

жоспарлап

отырсыз?

Бағалау -

Оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасынын сақталуы

Тыңдалған айтысқа әуен таңдау бары сында мүғалім кейбір оқушыларға көмек ретінде таныс әуен мен ырғақ үлгілерін үсына алады.

Айтысқа әуен таңдау барысында кейбір оқушылар мүғалім көмегіне жүгінбей орындай алады.

Бақылау;

Бағалау критерийлері мен дескрипторлар бойынша;

Музыкалық суырыпсалма орындау кезінде оқушылар бірін-бірі өзара бағалайды.

Денсаулық сақтау

технологиялары

Белсенді іс-әрекет түрлер

Сабақ бойынша рефлексия Сабақ максаты/

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.

оку максаты zvpbic қойылған

ба?

Окушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

саакта саралау дұрыс жүргізілді

Сабактың топтық кезендері сакталды ма?

жоспарынан кандай ауытқулар бонды, неліктен?

Жалпы баға

Сабактың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз):

сабакты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

Сабак барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың

жетістіктері/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?