Алаш арыстары

Өскемен қаласы

Зайсан ауданы

“М.Дауленов мектеп-интернаты”

тарих пәнінің мұғалімі

Қазырхан Ерлік

Алаш арыстары

«Біз тірі болуымыз керек. Тірі болуымыз үшін-ірі болу керек»

Ахмет Байтұрсынов

Оқу –білімнің аздығы, тіршілік тауқыметі, кедейшілік,індет пен қанқұйлы соғыс әбден титығына жетіп, дағдарысқа түскен, күңгірт өлкеде маңайын сипалаған соқырдай өмір сүрген қазақтың көкжиегіне жиырмасыншы ғасырдың басында төте жол сілтегендей бір шоғыр жұлдыз көтерілген. Олардың бейнеті зор, тері сор қазақтың үзілген үмітін жалғады, бойындағы жарығы мен жылуын аямай төкті. «Енді көшті қай бағытқа түзейміз» деп тұрғанда ертеңгі күннен үміткер етті. Елдестерінің жолына бастарын қатерге тікті, ұлтжанды болып жүріп, ұлтшыл деген ат жамады. Қазба байлығына, жер-суына қызығып, атам заманнан жұтып қоюға ұмтылған екі ұлы елдің ортасында қанды шеңгелге түскен, бұлқынумен күн өткізген қазаққа жоқшы, жанашыр қажет болды. Сол жоқшы, жанашыр-шоқ жұлдыздың ең ірісі, көздері жоқ болса да күні бүгінге дейін сәулесі үзілмеген кемелділері- ол ұлт зиялылары, алаш арыстары еді. [1,152б.]Атап айтсақ, Ахмет Байтұрсынов, Міржақып Дулатов, Әлихан Бөкейханов, Мұстафа Шоқай, Мағжан Жұмабаев т. б. Ел тәуелсіздігі үшін « Жаным арымның садағасы» деп халық үшін аянбаған ұлт зиялыларының еңбектері ерен. Осы алаш арыстарының, ата-бабаларымыздың арқасында еліміз тәуелсіздікке жетіп отыр. Біз қазір бейбітшілік заманда, егемен елде бақытты өмір сүрудеміз. Ендеше есімдері қайта оралған ұлт зиялыларының аттарын ұлықтап, олардың ел үшін сіңірен өлшеусіз еңбектерін айтудан шаршамау керек деп ойлаймын. Алаш зиялылары аумалы-төкпелі кезеңде, қазақ халқы келешекте жер бетінде өмір сүре ме деген сұрақ туындаған дәуірде өмір сүріп, халқының болашағы үшін бастарын бәйгеге тікті.

Пайдаланған әдебиеттер:

1. Д. Досжанов «Абақты» Алматы,1992жыл

2. Д. Әшімханов «Бес арыс» Алматы, 1992жыл