Авторы: Жумабаев Манарбек
Саинович
Батыс Қазақстан облысы,
Шыңғырлау ауданы, Алмаз ауылы, Алмаз МББК КММ қазақ тілі мен
әдебиеті пәні мұғалімі
Алаш арыстарының рухани
әлемінде
/әдеби
сайыс/
«2021жыл – Қазақстандағы
балалар мен жасөспірімдердің кітап оқуын қолдау» жылына орай
қазіргі заманғы қазақ мемлекеттігін дамытудағы Алаш көшбасшыларының
әдеби мұраларын насихаттау, оқушыларға ұлы қайраткерлердің ұлт үшін
үнемі қажымай еңбек еткенін көрсетіп, ой-өрісін кеңейту арқылы
оқуға, білімге құштарлығын арттыруды мақсат
еттім.
Сайысқа 3 оқушыдан тұратын
төрт топ қатысады: әр топ өзіне ат қояды, топ жетекшесін
сайлайды.
Сайыстың өту
барысы:
Жүргізуші: - Қайырлы күн, құрметті топ
мүшелері және әдебиет білгірлері. Біздің бүгінгі сайысымыз ұлт
зиялылары, қазақ мәдениетінің, қазақ әдебиетінің жауһарлары
Ә.Бөкейханұлы, А.Байтұрсынұлы, М.Дулатұлы, С.Торайғыров,
М.Жумабаев, С.Сейфуллин, І.Жансүгіров, Б.Майлин, Ж. Аймауытов,
М.Әуезов, Ғ. Мүсіреповтің туған халқына мәңгілік рухани мұра болып
қалған шығармалары мен өміріне қатысты болмақ. Сайыс алты кезеңнен
тұрады. Әр кезеңнің тапсырмалары бойынша екі ұпайдан беріледі. Егер
сұраққа жартылай жауап берсе бір ұпай беріледі. Топ басшылары
жеребе бойынша топтың реттік санын
тандайды.
Бірінші кезең
Дода
Бұл кезеңде әр топқа төрт
сұрақтан қойылады.
1-топқа:
1.
Қазақ газеті қай жылдар аралығында шығып тұрды?
(1913-1918 жж.)
2.
Әлихан Бөкейханұлы зираты қай жерде орналасқан? (РФ, Дон
бауырластар зиратында)
3.
«Әнші» деген классикалық әңгімесі бар жазушы.
(Ж.
Аймауытов)
4. «Ұлпан» повесінің авторы кім? (Ғ.
Мүсірепов)
5. 1932 жылы «Әдебиет майданы»
журналының авторы? (Сәкен)
2-топқа:
1.
«Батыр Баян», «Қорқыт», «Жүсіпхан» поэмаларының авторы кім?
(М.Жұмабаев)
2.
«Оян, Қазақ!» деп ұранын тастаған кім? (М.
Дулатұлы)
3. «Абай жолы» романы неше тілге
аударылды? (30
тілге)
4. Ақтөбе, Қостанай,
Қарқаралыда мұғалімдік қызметте болды?
(Ахмет)
5.
Тұңғыш кітабы «Сағанақ»
деп аталады? (І.
Жансүгіров)
3-топқа:
1.
Алаш партиясы ұранының авторы
кім?
(С.
Торайғыров)
2.
«Ән салсаң, Әсеттей сал әсемдетіп» жолдарының
авторы кім? (І.Жансүгіров)
3.
Жетімдік тауқыметін тартқан он үш жасар Қасым қай жазушының
кейіпкері? (М.Әуезов)
4.
А. Байтұрсынұлының балалары бар ма? (Өз балалары
болмаған)
5.
«Адамның анасы» кімнің шығармасы? (Ғ. Мүсірепов)
4-топқа:
1.
«Мен жастарға сенемін» өлеңінің авторы? (М.
Жұмабаев)
2.
«Қартқожа» романының авторы?
(Ж.
Аймауытов)
3.
«Үш
арыс» кімдер? (Сәкен, Бейімбет,
Ілияс)
4.
«Қараңғы қазақ көгіне өрмелеп шығып күн болам» деген кім?
(С.Торайғыров)
5.
«Терме» кімнің еңбегі? (М.Дулатов)
Екінші кезең
Тұлғаны таны
Бұл кезең бойынша әрбір топ ұяшық таңдағаннан
кейін интерактивті тақтаға ақын-жазушылардың әр түрлі жастағы
суреттері көрсетіледі. Оқушылар қай ақын-жазушы екенін табуы қажет.
Әр ұяшыққа үш сурет
салынады.
Үшінші кезең
Бұл кім туралы?
Бұл кезең бойынша тұлғалардың өмірінен үзінділер
алынып, билеттер дайындалады. Топтың жетекшісі билет суырғаннан
кейін топпен ақылдасып жауап беруге 1 минут уақыт
беріледі.
1-билет. Әкесі ескіше сауатты адам болған, ақын алғаш
білім, тәрбиені әкесінен алған. Кейін медреседе, онан соң
Ташкенттегі қазақ-қырғыз мұғалімдер курсында оқиды. Білімін әрі
қарай жалғастыру мақсатымен Мәскеудің журналистика институтын 1928
жылы бітіріп шығады. «Жетісу суреттері», «Күй», «Күйші» туындылары
оқырманды көркемдік айшықтарымен баурап алады.
(Жауабы:
І.Жансүгіров)
2-билет. Ғалым, ұлттық жазудың реформаторы, ағартушы.
Атасы Шошақ — мінезі салмақты, шындықты бетке айта білетін ақылды
да беделді адам болған. Мырзалығы сондай, немересі дүниеге
келгенде, құтты болсын айтқан адамдарға бір ат, бір түйеден сүйінші
беріпті. Торғайда, Орынборда білім алғаннан кейін Ақтөбеде,
Қостанайда, Қарқаралыда орыс-қазақ мектептерінде сабақ
берген.Өзінің сенімді достары Ә.Бөкейханов, М.Дулатовпен бірге 1913
жылдан бастап ұлттық «Қазақ» газетін шығарып, оның жұмысына
жетекшілік етті. (Жауабы: А.Байтұрсынұлы)
3-билет. «Мағжанның ақындығы туралы», «Аударма туралы»,
«Сұңқар жыры» мақалалар жазды. Ол В.Шекспир, А.С.Пушкин,
Л.Н.Толстой, В.Гюго, Н.В.Гоголь, Г.Мопассан шығармаларын аударды.
«Ел қорғаны», «Күнекейдің жазығы», «Мансапқорлар», «Шернияз»
пьесалары қазақ әдебиеті тарихындағы мәңгілік туындылар. (Жауабы:
Ж. Аймауытов)
4-билет. Ол
1923–1928 жж. Ленинград университетінің филология факультетін, 1930
жылы Ташкент қаласындағы Орта Азия университетінің аспирантурасын
шығыс фольклоры бойынша бітіреді. Алғашқы шығармаларының бірі –
«Адамдық негізі – әйел» мақаласы Сарыарқа газетінде басылады.
(Жауабы: М. Әуезов)
Төртінші кезең
Бәйге
Бұл кезең бойынша әр топқа тест сұрақтары
беріледі. Тестті белгілеу уақыты бір минут.
1.
Ахмет Байтұрсыновтың 1909 ж. Петербургте басылған кітабын
белгілеңіз.
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен жасалған
03 Желтоқсан 2021
358
0 рет жүктелген
