Материалдар / Ащы өзені зерттеу
2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Ащы өзені зерттеу

Материал туралы қысқаша түсінік
Экология пәнінен өз бетімен ізденіп білімін тереңдету мақсатында жұмыстанып жүрген оқушы бұл еңбегін өз өлкесінің экологиясымен табиғатына, ауылымыздың ең ірі су қоймасы Сарқырама, оның режимі, суының сапасы мен құрамына бақылау жасау арқылы өз бетімен бірнеше тәжірибе жұмыстарын жүргізген.. Іздену барысында оқушы тақырыбы бойынша алдына мақсат қойып, жұмыстанды.Жалпы бұл еңбектен «Су тірішілік-көзі» деген халқымыздың даналығы бекер айтылмағанына көз жеткіземіз. Оқушы өлкеміздегі су көзін сақтап қалу үшін, оны ерекше қорғауға алу қажеттігін түсіне отырып жұмыстанғаны байқалады.
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
21 Қазан 2021
383
0 рет жүктелген
Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі
770 тг 578 тг
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
logo

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады



Ақжайық аудандық балалар –жасөспірімдер туризм орталығы

Краснояр орта жалпы білім беретін мектебі


Тақырыбы: Ащы (Солянка ) өзені





Орындаған: Мұратов Ә.С


Ғылыми жетекшісі: Тапаев Д.А.
















Тайпақ -2018 жыл

Мазмұны



1. Кіріспе ......................................................................................... 3

2. Аннотация ......................................................................................... 4

3. Географиялық орналасуы ................................................................. 5-6

4. Гидрологиялық зерттеу .................................................................... 7-15

5. Топырақты зерттеу ........................................................................... 16

6. Метеорологиялық зерттеу ................................................................ 17

7. Топографиялық жұмыс ....................................................................... 18

8. Геоботаникалық зерттеу .................................................................. 19 -22

9. Жануарлар мен өсімдіктер дүниесіне шолу......................................23-28

10. Ащы өзені маңының өсімдік жабыны мен өзен алқабын,

суын тиімді пайдалану бойынша ұсыныстар ................................. 29

11. Өлкетанулық жұмыстар.....................................................................30

12. Қорытынды........................................................................................... 31

11. Пайдаланылған әдебиеттер................................................................. 32






























Кіріспе

Зерттеу тақырыбының маңыздылығы:

Туған өлкемізде орналасқан табиғи байлықтарымызды мақтан етіп, көзіміздің қарашығындай сақтап, қорғау. Осы мақсатта Ащы өзенінің тарихын, суын, ауасын, топырағын химиялық жағынан зерттеп, анализ жасау. Ащы өзенінің адам денсаулығына пайдасы және халық шаруашылығында маңызын мақтан тұту.

Жұмыстың мақсаты:

Ащы өзенінің табиғатымен танысып, табиғи байлықтарына зерттеулер жүргізіп, табиғатқа, Отанға деген сүйіспеншілік пен жанашырлық сезімін тудыру. Мұғалімдердің жетекшілігімен оқушылардың оқу пәніне сәйкес ғылым саласын техникалық құралдар арқылы зерттей білуіне; тәжірибе арқылы іс-әрекет білімі мен іскерлігін қалыптастыруына; танымдық қабілеті артып, шығармашылықпен жұмыс жүргізе білуіне ақыл-ойын дамытуға ұмтылдыру.

Міндеті:

  1. Туғанжеркөркі - Ащыөзенініңтарихыментанысу;

  2. Ащыөзенінежүрілгенжолкартасынсызу;

  3. Ащы өзенінегеографиялық және биологиялық талдаужасау;

  4. Ащыөзеніжануарлары мен өсімдікжамылғысы;

  5. Зерттеулернәтижесінпрактикалыққолдану.






















2. Аннотация.


Экология пәнінен өз бетімен ізденіп білімін тереңдету мақсатында жұмыстанып жүрген оқушы бұл еңбегін өз өлкесінің экологиясымен табиғатына, ауылымыздың ең ірі су қоймасы Сарқырама, оның режимі, суының сапасы мен құрамына бақылау жасау арқылы өз бетімен бірнеше тәжірибе жұмыстарын жүргізген..

Іздену барысында оқушы тақырыбы бойынша алдына мақсат қойып, жұмыстанды.Жалпы бұл еңбектен «Су тірішілік-көзі» деген халқымыздың даналығы бекер айтылмағанына көз жеткіземіз. Оқушы өлкеміздегі су көзін сақтап қалу үшін, оны ерекше қорғауға алу қажеттігін түсіне отырып жұмыстанғаны байқалады.


Аннотация.


В углубленном изучении предмета экология ученик провел несколько исследовательских работ по охране природы родного края, самого чистого нашегообласта, в режиме, в качестве его содержимости.

В ходе исследовательских работ по данной теме ученик старался найти ответы на многие вопросы. При знакомстве с данной работой мы не раз убеждаемся в величии слов казахского народа. «Вода – источник существования». Ученик немало потрудился в охране водохранилища и его ценностей.



Annotation.


In order to brush up his knowledqe the student devotes his work to the ecoloqy of his native villaqe to the very clear reservoir in our region Sarkirama.

Researchinqgnestions to the item the student puts the ain before himself. Fron this work we understand that we can’t live without water, because if is the source of our life.

The student cones to the conclusion that we must conserve and clean water source.



















3.Географиялық орналасуы


Aудан орталығы – Чапаев ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 16 км жерде, Жайықтың сол жағалығында орналасқан. Кординатасы: 50,138053,51,316694. Көнеккеткен елді – мекенінің солтүстік батысын бойлай ағып жатқан Ащы өзені 25 – 30 км жерді кесіп өтіп, Жайық өзеніне құяды.

Қоректену көзі жағынан барлық су ағындары негізінен қар суымен қоректенеді, сондықтан су режимі бойынша барлығы су тасуы көктемде жүретін өзендер болып табылады. Ақжайық ауданының далалық кішігірім су ағындары су режимі қазақстандық типке жатады, оларға тән жағдай көктемгі су тасқыны шұғыл және биік толқынды, ал жылдың қалған мезгілдерінде ағын өте аз, тіпті болмайды. Орал өзені шығы европалық типтегі су режиміне жатады, ол жоғарыда айтылған типке ұқсас болады, айырмашылығы күзгі су ағыны аздап болсада жоғарырақ болады.

Гидрологиялық режимі. Өзен негізінен еріген қар суларымен қореқтенеді. Көктемгі – күзгі маусымда жаңбыр суымен, ал құрғақ жаз айларында және қысқы уақытта грунт суымен қоректенуі басым. Бағырлай өзені деңгейінің жылдық өзгерісі көктемгі су тасу уақытына сай келетін, бір рет анық көрінетін максимумымен және жылдың өзге маусымдарындағы төменгі деңгейімен сипатталады. Су тасу уақытының басталуы мен аяқталуы бірдей емес. Жылдан- жылға 10-30 күнге өзгеріп отырады. Су тасқынының басталуының ең ерте уақыты наурыз айының ортасына, ал ең кеш уақыты –сәуір айының екінші жартысына сай келеді. Өзендегі су тасқынының орташа ұзақтығы 30-40күн.

12

Көктемгі су тасқыны кезінде судың көтерілуі деңгейі қар қарқынды еріген жылдары тез жүреді. Бұл уақытта су тәулігіне 1-2 м-гедейін көтеріледі. 2-5 күн ішінде өзен деңгейі өз максимумы на жетеді. Су деңгейінің түсуі оның көтерілуі секілді қарқынды жүреді.Су тасу максимумы наурыз айының аяғына сәуір айының басына сай келіп, өз сабасынан 3-5 м-ге көтеріледі. Өзеннің ең төменгі сабасына түсу кезеңінің басталу уақыты түрлі жылдарда бірдей емес, яғни жыл сайын өзгеріп отырады. Көптеген жағдайда бұлкезең маусым айында басталады. Судың минимальді деңгейі тамыз аяғында-қыркүйек басында байқалады.




















Ащы өзеніне жүрілген жол картасы


Масштабы: 1 см – 400 м



4 . Гидрологиялық зерттеу

Материалдар және зерттеу әдістері


Су айқындылығы анықтау үшін бірнеше әдістер бар.

1. Секки тереңдігі. Диск Секкиге ауыр жүк байлап, оны өзен түбіне жібереді.Диск секки көрінген жерде дейін.

Өзен тұнықтығының көрсеткіші болады.(сурет 1)

Судың температурасын анықтау

Судың температурасын анықтау үшін бізге судың температурасын өлшейтін термометр құрал көмегімен судың терең жеріне барып 3 минут судың астында ұстауымыз қажет кейін жылдамырақ алып қарауымыз қажет. (сурет 2)

Өзеннің ұзындығын өлшеу үшін бір жағадан екінші жағаға дейін арқан керіп алып сол арқан бойымен судың тереңдігімен ұзындығын есептеп аламыз. (сурет 3,4)

Су қорын зерттеу үшін қажетті құралдар: Арқан, өзен арнасына жеткенше дейін, батометр, лотлинь, диск Секки, қайық, термометр






Топырағының түсі қою қоңыр, ылғалды.

Ащы өзенінің ауасы күз мезгіліне байланы анықтағын кезде шаң түйіршіктері байқалмады. Айналасында ағаш, өсімдіктер көп болғандықтан ауасы таза.

7. Ащы өзеніне табиғи немесе антропогенді зиян тигізілмейді. Сондықтан ауасы, топырағы, суы таза, табиғи элементтерге бай болып келеді.Халық шаруашылығы үшін өсімдіктері, балықтары, су пайдалы да, шипа болып табылады.

















Сурет 1 . Диск Секки құралы көмегімен

өзеннің тұнықтығын анықтау

Судың тұнықтығы 35 см





Рисунок 2









Сурет 2. Термометр құралы көмегімен өзеннің

температурасын өлшеу сәті .




Кесте 1



Уақыты

8:00

10:00

14:00

16:00

18:00

20:00

Температура

10 0

С

12 0

С

14 0

С

13 0

С

110

С

10 0

С











Өзен ағысының жылдамдығын есептеу


Кесте 2


Қалтқы

Қашықтық,

метр

Уақыт,

сек

Ағыс

жылдамдығы

м/с

Ағыстың

орташа

жылдамдығы

м/с

1

20

72

0,27


2

20

75

0,26

0,25

3

20

80

0,25



Сурет 3



Өзен ағысының жылдамдығы Vср = 0,25 м/сек;








Сурет 4,5 Өзен бойына жіп керіп оның тереңдігі

мен ұзындығын мен тереңдігін өлшеу сәті.






Кесте 3


Өзеннің бастамасы

тереңдігі

Өзеннің бастамасы

тереңдігі

Өзеннің бастамасы

тереңдігі

1

0,00

21

2,17

41

0,90

2

0,30

22

2,12

42

0,78

3

0,55

23

2,3

43

0,77

4

0,78

24

2,4

44

0,60

5

0,83

25

1,99

45

0,30

6

0,95

26

1,94

46

0,00

7

0,97

27

2,0


Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!