Білу және түсінуОқушылар оқулықтағы негізгі
тақырыппен танысады.
«Көшбасшы және тыңдаушылар»
әдісі
Берілген жаңа тақырыпты түсіндіру үшін сыныптан
өз еркімен бір оқушы Көшбасшы ретінде өзін ұсынады. Көшбасшының
қалауынша мәтінмен жұмыс жүргізу.
Бейнелеу өнері дегеніміз – айналамыздағы өмір
көріністерін жазықтықта әрі кеңістікте бейнелеу арқылы суреттейтін
өнер түрі.
Бейнелеу өнері сан ғасырлық даму тарихына
байланысты бірнеше түрге бөлінеді. Олар: живопись, графика, мүсін,
сәулет өнері және сәндік-қолданбалы өнер.
Живопись – қағаз, тақтай, картон, кенеп бетіне
әртүрлі бояулармен орындалатын шығарма.
Графика – қағаз, картон бетіне қарындаш, қаламұш,
көмір, тушь арқылы орындалатын сурет.
Мүсін — әртүрлі материалдармен (тас, ағаш,
металл, сазбалшық, ермексаз) дөңгелек көлемді кеңістікке сомдалған
көркем шығарма.
Сәулет өнері – үйлер, ғимараттар, көшелерді
жобалау және оны жасау өнері.
Сәндік-қолданбалы өнер – халық тұрмысында кеңінен
қолданылатын көп салалы өнер. Әрбір халықтың шығармашылығымен
байланысты өнер. Бұл өнер түріне қазақтың ұлттық қолөнері
жатады.
Осы
өнер түрлері ішінде айналамыздағы қоршаған дүниені шынайы, жанды
етіп түрлі-түсті бояулармен суреттейтін өнер – живопись
(кескіндеме) өнері. Живопись жайлы мынадай аңыз бар: «Бірде грек
суретшісі Зевксис жүзім суретін салыпты да, бояуы кепсін деп терезе
алдына қойыпты. Сөйтсе құстар суретті шын жүзім екен деп шұқи
бастапты». Бұл аңыз живопись өнері бізді қоршаған табиғаттағы
нәрселерді сол қалпында айнытпай жеткізе алатынынан хабар
бергендей.
Живопись орындалу ерекшелігіне қарай бірнеше
жанрға бөлінеді: натюрморт, пейзаж, портрет, маринистік жанр,
анималистік жанр, тарихи жанр, батальдық жанр.
Живопись жанрларымен танысу үшін галереяға саяхат
жасайық. Сөзжұмбақ шешу «Галерея».
Галерея – көркем шығармалар қоры жинақталған
орын. Қазақстандық суретшілердің шығармалары, жалпы Қазақстан
бейнелеу өнері туындылары жинақталған орын ең алғаш рет 1935 жылы
Алматыда ашылды. Ол Қазақ Мемлекеттік көркемсурет галереясы деп
аталды. 1976 жылы Қазақ қолөнер мұражайымен бірігіп, 1984 жылы оған
Әбілхан Қастеев есімі берілді. Қазір Ә. Қастеев атындағы
Мемлекеттік Бейнелеу өнері мұражайы деп аталды.
Балалар, біздің галереямызда живописьтің түрлі
жанрындағы шығармалар жинақталыпты.
Алдын-ала берілген тапсырма бойынша оқушылар әр
жанрға түсініктеме беріп, мұғалім толықтырады.
Натюрморт – жансыз заттар мен бұйымдарды үйлесімді етіп
бейнеленген шығарма. «Натюрморт» — француз сөзі, аудармасы «өлі
табиғат» дегенді білдіреді. Натюрморт алғаш рет 17 ғасырда
Голландияда пайда болды.
Пейзаж – табиғат көріністері бейнеленген шығармалар.
Пейзаж жанры әр алуан. Кейбір пейзаж шығармалары өмірде бар нақты
көріністерді бейнелесе, кейбіреулері суретшінің ой-қиялынан
туады.
Портрет – адамның бет пішіні бейнеленген көркем
шығарма. Портрет жазушы суретшінің басты мақсаты – адамның сырт
ажары ғана емес, ішкі жан дүниесін, рухани келбетін көрсете
білу.
Тарихи жанр – белгілі бір оқиғалар мен тарихи кезеңдер
бейнеленген көркем шығармалар.
Батальдық жанр – соғыс оқиғалары, Отан қорғау, жер қорғау
көріністері бейнеленген көркем шығарма.
Маринистік жанр – теңіз, көл, мұхит сияқты табиғат
көріністері бейнеленген шығармалар.
Анималистік жанр
– жан-жануарларды бейнелеген көркем
шығарма. Ол латынның «animal» (хайуанат) деген сөзінен
шыққан.
|