Ашық сабақ "Жарық", 3 сынып жаратылыстану

Пән: Жаратылыстану

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны: 5-бөлім Табиғат физикасы «Демалыс мәдениеті» ортақ тақырыбы аясында.

Күн:

Сынып: 3-сынып

Мектеп: Теміртау қаласының №17ЖББОМ КММ

Мұғалім: Какибаева Гаухар Калитовна

Қатысқандар:

Қатыспағандар:

Сабақ тақырыбы:

5.2 Жарық.

Оқу мақсаты:

3.5.2.1 Көлеңкенің пайда болу себептері мен ерекшеліктерін түсіндіру;

3.1.2.3 Экспериментті жоспарлау және жүргізу;

Сабақ мақсаты:

Оқушылардың барлығы: көлеңкенің пайда болу себептерін түсінеді;

Оқушылардың көпшілігі: себептері мен ерекшелігін анықтайды;

Оқушылардың кейбірі: эксперимент барысында ойын дәлелдейді:

Бағалау критерийлері:

Көлеңкенің пайда болу себебін түсіндіреді

Көлеңкенің ерекшелігін анықтайды

Тілдік мақсаттар:

Пәндік лексика және терминология: көлеңке, заттың көлеңкесі, заттың сұлбасы

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:

-Балалар, күн сәулесі бізге не береді?

-Жарық денеге түскен кезде не пайда болады?

-Жарықты қалай тоқтатуға болады?

-Өзен қалай ағады, бұлақ ше? -Егер өзенге тасты тастасақ, ол қалай ағады?

Құндылықтарды қалыптастыру:

Пәнаралық байланыс:

Сабақ барысында өз ара әділ бағалау алған білімін өмірде пайдалану.

Топтық жұмыс барысында ынтымақтастықты арттыру.

Математика, дүниетану

Алдыңғы білім:

Жарық. Жарықтың шағылуы

Ресурстар:

Оқулық,А4 қатты қағаз, қайшы, ермексаз, айна, қолшам, интернет ресурстар (күн мен айдың тұтылуы жайлы)

Сабақ кезеңі

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Саралау

Сабақ басы

Психологиялық ахуал

Мақсаты: сыныпта жағымды атмосфера орнату.

Алдын-ала қараңғыланған сыныпқа кіргіземін.

-Балалар, сынып қандай?

-Қараңғы. (терезелер ашылады) -Енді қандай болды? Қараңғы мен жарыққа қандай анықтама берер едіңдер?

-Қане, балалар, алақанымызды күнге тосып, жарқырап атқан күн сәулесінен қуат алайық. Бүгінгі сабақта осы күн сәулесінен алған қуатымызды сәтті пайдаланайық.

-Жақсы. Енді қолымызға айнаны алып, осы күн сәулесіне қарай бағыттайық.

-Айнаға күн сәулесі (жарық) түскен кезде не байқадыңдар? (шағылысу жайлы алған білімдерін қайталау)

– Балалар, сынып қалай жарық болды? Неге? -Себебі терезеден күн сәулесі түсті. -Терезе қандай? -Мөлдір.

- Балалар, егер күннің көзі басқа денелерге түссе не болар екен,бақылап көрейікші? (күннің көзіне қолдарындағы бар затты тосады)

-Сонымен қалай ойлайсыңдар, Балалар, біз ендеше бүгінгі сабақ мақсаты не деп ойлайсыңдар?

Көлеңкенің не екенін, қалай пайда болатынын, ерекшеліктерін білеміз

«Суреттер құпиясы»

Интерактивті тақта арқылы ортасында күн сәулесі, және оны айнала қоршаған түрлі заттардың бейнелері бар сурет көрсетіледі. Неліктен күн ортасында бейнеленген? -Не байқадыңдар? -Осы денелерді қандай екі топқа бөлуге болады?

-Ендеше заттардың топталуына қарай біз де екі топқа бөлінеміз. Ол үшін қалаған суреттеріңді таңдап алыңдар.

1-топ мөлдір заттар, 2-топ қалың заттар

-Балалар, біз ендеше бүгінгі сабақ мақсаты не деп ойлайсыңдар?

Көлеңкенің не екенін, қалай пайда болатынын, ерекшеліктерін білеміз Сонымен көлеңке қалай пайда болады деп ойлайсыңдар?

-Суретке қарай топталғанымыз кейбіреуіңе жұмбақ болып та тұрған шығар. Оның себебін келесі зерттеу кезінде түсінетін боламыз.

Оқушылар шағын эксперименттер жасай отырып, ой түйіндейді.

Күн сәулесі жылу, жарық береді.Жарық болмаса қараңғы болады. Оқушылар айнаны күн сәулесіне бағыттау арқылы күннің шағылысу қасиеті жайлы өткен білімдерін ортаға салады.

Мөлдір денелерден жарық өтеді. Басқа денелерде көлеңке пайда болады.

Оқушылар әр түрлі денелерге күн сәулесінің түсуіне байланысты ерекшеліктерін айқындап, өздері бір заттан таңдап алады.

Ауызша мадақтау

Ауызша бағалау(жарайсың, тамаша, өте жақсы, керемет, жақсы)

Мадақтау

Мұғалім тарапынан кері байланыс.

Диалог және қолдау көрсету тәсілі

сұрақтар арқылы не және нені үйренетіні жайлы анықтауға мүмкіндік беріледі

Сабақтың ортасы

Т.Ж «Бақылау»

Мақсаты: Дереккөздерді салыстыра отырып, зерттеу, анықтау, дәлелдеу, жазу.

Тапсырманы орындай отырып, жарықтың түсуі мен сыну ерекшеліктерін дәлелдеу.

Әр топқа а4 қатты қағазын, қайшы, қолшам беріледі.

1.А4қағазды екіге бөлу.

2.Екі қағазды беттестіріп, ұзындығы 5см, ені 2см болатын қиық жасау.

3.Қиық жағын төмен қаратып, бір бөлігін ермексаздың көмегімен орналастыруғ

4.Екінші бөлікті ара-қашықтығы 20см етіп, бірінші бөлікке қарама-қарсы орналастыру.

5.Қолшамды жағып, қағаздан 15 см қашықтықта ұстап, жағу.

6. Жарық қиық арқылы өткен-өтпегеніне қарап, қорытынды жасау.

7.Енді қатты қағаздың екінші жартысын қиығы қарама-қарсы келмейтін етіп жылжытып, ауыстыру.

8.Екінші қиық арқылы қолшамның жарығы өтетін, өтпейтініне назар аударып, қорытынды жасау.

9.Қатты қағаздығ екінші бөлігін қалдырып,бірінші бөлігін жылжытып, қолшам арқылы жарық түсіріп көру. Қорытындылау.

-Иә, өздерің байқағандай көлеңке дегеніміз- кеңістіктің жарық түспейтін бөлігі. Яғни жарық көзіне қарама-қарсы жақта пайда болатын қараңғы аймақ. Мөлдір заттардан жарық өтедң. Мөлдір емес заттарда жарық сынады соның себебінен көлеңке пайда болады

Оқушылар таратылған ресурстарды пайдаланып мұғалімнің нұсқауы мен тәжірибе жасап, сол арқылы алынған нәтижелер негізінде қорытынды жасайды.(мөлдір немесе ашық жерден жарық өтеді. Мөлдір емес денелерден жарық өтпейді, жарық сынады да, келесі бетінде көлеңке пайда болады. Жарық түзу сызық бойымен қозғалады деген сияқты қорытындылар жасайды.) Әр қадамнан кейінгі қорытындыларын постерге жазып отырады. Дереккөздердегі(эксперимент барысында, бейнефильм, оқулық) деректерді салыстыра отырып,дәлелдеп, айтады.

Топтық бағалау

Әр топ бір-бірінің жасаған кестесін әділ бағалайды.

Қорытынды

Тәжірибе жасау барысында заттарды мықты және әлсіз тұстарына қарай жауап беру арқылы қорытынды саралау жүргізіледі.

«Айқын мақсат» әдісі

Ал, балалар, сендер білесіңдер ме? Осы көлеңкенің планеталарға да тигізетін ықпалы бар екен. (білгендерін сұраймын). Қазір бейнефильмге назар аударайық. Бейнефильм қарай отырып, алдыңғы жасаған тіжірибелерің мен оқулықтағы деректердің қай тұстары сәйкес келетіндігіне баса назар аударамыз. Блімдерімізді пайдаланып тағы да эксперимент жасап көрейік, сол арқылы Жер, Ай, Күн планеталарыныа көлеікенің қалай ықпал еткенін дәлелдеп көрейік.

Тақта алдына үш оұушы шығады.Олардың бастарына Жер, Күн, Ай жазулары бар тәждер кигізіледі. Әрқайсысы тиісті орынға тұрғызылады. Күнге қолшам беремін, ол оны жерге бағыттайды. Ай рөліндегі оқушы жерді айнала қозғалуын тапсырамын. Айға жердің көлеңкесі түскен кезде тоқтатамын. Бұл айдың тұтылуы екенін анықтайды. Ай айнала қозғалуын жалғастырады. Ай жер мен күннің арасына жеткен кезде тоқтатамын. Бұл күннің тұтылуы екенін анықтаймыз.

Эксперимент жасап, сол арқылы Жер, Ай, Күн планеталарыныа көлеікенің қалай ықпал еткенін дәлелдейідді. Ай мен Күннің тұтылуы жайлы жаңа ұғымды қабылдайды.

Дереккөздер

Талқылауға негіз болатын мәтін, бейнефильм, тәжірибеден алған деректерге сүйену

Т.Ж «Вен диаграммасы» әдісі

Мақсаты: Өзен ағысы мен күн сәулесінің ұқсастығы мен айырмашылығын анықтау.

-Өзен қалай ағады, бұлақ ше? Егер өзенге тасты тастасақ, ол қалай ағады? Екінші суретте күн сәулесі қалай түсіп жатыр? Екеуінің айырмашылығы мен ұқсастығы неде

Оқушылар «Вен диаграммасына» өзен ағысы мен күн сәулесінің түсуінің ұқсастығы мен айырмашылығын постерге жазады, қорғайды.

Бас бармақ

Т.Ж «Кел зерттейік»

Мақсаты: Қолшамның көмегімен көлеңкенің әр түрлі бағытта түсу ерекшеліктерін зерттеу.

Тапсырма:: Қолшамның көмегімен текшеге түрлі бағытта және қашықтықта жарық түсіре отырып, көлеңкенің пайда болу себебі мен ерекшеліктерін анықтап, кестеге түсір.

Кезеңдері:

*Жарық көзі денеге жоғарыдан түскенде көлеңкені анықтайды;

*Оңға орнын ауыстырғанда, көлеңке солға қарай ауысатындығын анықтайды;

*Солға орнын ауыстырғанда, көлеңке оңға қарай ауысатынын анықтайды;

*Жарық көзі жақындаған кезде, көлеңке мөлшере үлкейетіндігін анықтайды;

*Алыстағанда, көлеңкенің мөлшері азаятындығын, немесе көмескі көрінетіндігін анықтайды;

Оқушылар өз еркіндегі нәрсе емес, ол-жұмыстың тақырыбына, алдыға қойған мақсатқа қарай жұмыс жасайды.

Кестені толтырады, талдайды

«Жапондық бағалау» әдісі арқылы бірін-бірі бағалайды.

«Дұрыс, келісемін» - 4 саусақты бүгіп көтереді.

«Толықтырамын, басқа көзқарасым бар» – 3 саусақты бүгіп көтереді.

«Менің сұрағым бар» - жұмылған жұдырық

«Тамаша!»

Қарқын тәсілі қолданылады. Баяу қимылдайтын, тапсырманы орындауға көмек қажет ететін оқушыларға жылдам жұмыс жасайтын оқушылар көмек көрсетеді.

Сабақтың соңы

Рефлексия «Ақиқат алаңы» әдісі

Мақсаты: қайта ойлауға және өз әрекетінің нәтижелеріне талдау жасау.

Дұрыс пікірлер мен бұрыс пікірлер таратылып беріледі. Солардың ішінен дұрыс пікірлерді таңдап.жинақтау;

Мөлдір заттарға жарық тік түседі.

Қалың денелерге жарық тіке түседі.

Көлеңке жарықтың сынуынан пайда болады

Мөлдір заттарға түскен жарықтан көлеңке пайда болады.

Көлеңке бірқалыпты тұрады.

Көлеңке ай мен күннің тұтылуына тікелей әсер етеді

Жарықтың ауысуына қарай көлеңкенің бағыты өзгеріп отырады;

«Бағдаршам»

Жасыл- бәрін түсіндім

Сары-маған әлі түсініксіздеу

Қызыл- түсінбедім

Дұрыс пікірлер мен бұрыс пікірлер таратылып беріледі. Оқушылар солардың ішінен дұрыс пікірлерді таңдап.жинақтайды;

Оқушылар өздері бағдаршам көздерін таңдау арқылы алған білімдерін бағалайды

Смайлик

Өзін-өзі бағалау

Бағалау

Даулы және пікірталас туғызатын мәселе бойынша шешім қабылдау.