Ашық сабақ. Материалдық мәдениет

ҰМЖ тарауы: 6.2А

X ғ. – XІІІ ғ. басындағы Қазақстан

Абай атындағы жалпы орта мектебі

Күні: 13.12.2018

Мұғалімнің аты-жөні: Досимова Гулайхан

Сынып: 6а,ә

Қатысқандар -

Қатыспағандар -

Сабақтың тақырыбы

Түріктердің материалдық және рухани мәдениеті

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары:

6.2.2.5 – көшпелілердің қолданбалы өнер жетістіктерін сипаттау;

6.2.2.2 – ортағасырлық сәулет өнері ескерткіштерінің ерекшеліктерін түсіндіру;

Ойлау дағдыларының

деңгейі

Түсіну, қолдану

Бағалау критерийі

1. Қазақ баспанасының түрлерін біледі.

2. Қазақтың ұлттық киімдерін ажырата алады.

3. Ұлттық қолөнер, зергерлік бұйымдары туралы біледі.

4. Қойылған сұраққа дұрыс жауап береді

5. Дәлел келтіріп, тұжырым жасайды

Зерттеу сұрағы

Әлем өркениетінің дамуына түрік мәдениеті қандай үлес қосты?

Тілдік мақсаттар

Тыңдалым дағдысы: оқушылар қазақ халқының баспаналарын, ұлттық киімдері, қолөнер зергерлік бұйымдары туралы тақырыптың мәнін ашады

Оқылым дағдысы: пәнге қатысты лексика мен терминология.

Шаңырақ, камзол, бешпет, шолпы, білезік т.б

Айтылым дағдысы талқылауға арналған тармақтар:

Баспаналарыдың, қолөнер бйымдары, зергерлік өнер неден жасалғаны туралы айта алады?

Жазылым дағдысы бойынша ұсыныстар:

Сұрақтар құрастырып, жауабын жазады

Құндылықтарға

баулу

Мәңгілік Ел «Тарихтың мәдениет пен тілдің біртұтастығы» құндылығына баулу

Пәнаралық байланыс

«Қазақстан тарихы», география. Осы пәндердегі алған білімдерімен пәнаралық байланыс жасаймын

Алдыңғы білім

Ортағасырлық Қазақстанның экономикалық және мәдени дамуына Ұлы Жібек жолының ықпалы

Сабақтың барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

10 минут

Ұйымдастыру шаралары (сәлемдесу, оқушыларды түгендеу)

Сабақ басында төмендегілерге назар аудару керек:

- оқушылардың назарын шоғырландыру;

- оқушылармен бірге сабақ мақсаттарын/ОМ анықтау;

- оқушылармен «Кім көп біледі» әдісін қолданып, Үй тапсырмасын пысықтаймын.

1. «Кім көп біледі» әдісінде сандықша ішіндегі сұрақтарға жауапберу арқылы диалогке тартамын.

1. Ұлы Жібек жолы қайдан бастау алады?

2. Ұлы Жібек жолы қашан басталды?

3. Ұлы Жібек жолы қай ғасырға дейін жалғасты?

4. Ұлы Жібек жолындағы басты тауар?

5. Ұлы Жібек жолы бойындағы қалалар?

2.Картадан қалаларды көрсетеді. Түйелер арқылы белгілейді.

Саралау. Оқушыларды ойланту үшін және бірқатар жауаптар алу үшін алдын ала дайындалған сұрақтарды қою, сөзбен қолдау көрсету және ынталандыру.

Калған оқушылар Ұлы Жібек жолының бағыттарын кескін картада көрсетіңдер және қалыптасып дамуы туралы ойыңды білдір.

Дескриптор:

Кескін картаға қолөнержақсы дамыған қалаларды түсіреді.

Саралау: Білім деңгейлері әр түрлі оқушыларға арналған тапсырманың (кескін картаның) орындалу нәтижесі бойынша саралаймын

Ұлы Жібек жолы туралы бейнеролик

/www.youtube.com/

«БББ» кестесі

Сабақтың ортасы

20 минут

Жарты шарлар мозаикасы арқылы топқа бөлу

3-тапсырма. Топтық жұмыс

1-топ: «Отырар», 2-топ: «Тараз» 3-топ: «Түркістан», 4-топ: «Испиджаб»

Топтарға тапсырма:

(Мәтін бөліктерін тарату)

Оқулықтағы тапсырмаларды топтарға бөлу.
Киіз үй ата - бабаларымыздың басты баспанасы.Киіз үй тек қазақ халқының қана емес түркілердің және көптеген көрші елдердің киелі тұрақ –мекені болғаны мәлім.
Ғасырлар бойы көшпелі тұрмыс тәжірибесінен туған қазақтың киіз үйі - оның қастерлеп ұстаған, киелі тұтқан тұрағы, мекені, баспанасы, мақтанышы болған.Киіз үй баспана ғана емес, сәулет , құрылыс, қол өнер жетістігінің тамаша үлгісінің туындысы да болып табылады.Баспана киіз үйдің үлгілері қазір күмбез бейнесінде Президент әкімшілігінде , Парламенттің қос палатасының біріккен мәжіліс залында, Президенттік мәдени орталығында және тағы басқа құрылыстарда көрініс тапқан.
Сұрақ:Еліміздің Елтаңбасында киіз үйдің қандай бөлігі бейнеленген?
- Шаңырақ
Шаңырақ - қазақ халқы және республиканың басқа халықтарының ортақ Отанының көрінісі.Шаңырақ - қазақ халқы үшін ерекше қасиетті ұғым.Ата-бабаларымыз шаңырақты айрықша қастерлеп, кие тұтқан.Шаңырақ - отбасындағы амандық, береке-бірлік, тату өмір қоршаған орта, әлемдік сәулет өнерінің тамаша үлгісі, ортақ отанымыздағы тыныштық, тұрақтылық, беріктілік ұғымдарымен байланысты.
Мұғалім: Біз орта ғасырлар деп қай ғасырларды атаймыз?
2. Қол өнердің дамуы. Мағынаны тану.Топпен жұмыс.Оқушыларды топқа бөліп, қолөнер суреті таратылады.Әр топ өздеріне берілген қолөнер туралы оқулықтан тауып, ерекшеліктерін дәптерлеріне жазып алады және осы топтан бір оқушы өздеріне берілген қолөнер туралы мәліметтермен таныстырады.

Орта ғасырларда зергерлік өнер ерекше дамыды. Зергерлер полихромдық үлгі дәстүрін жалғастырды. Далалы аймақта сұранысқа ие айырбас, үзеңгң мен кісе белдік қаптырмалары, сырға және де әшекейлер полихромдық үлгіде жасалды. Жетісу әсіресе күміс бұйымдар өндірумен әйгілі болды.

Қыш құмыра жасайтын шеберханалар Отырар, Құйрықтөбе, Талғар, Тараз қалаларында болған. Х-ХІІ ғасырларда қыш құмырашылардың қол жеткен жетістіктерінің бірі әйнек жасау. Әйнек жасау үрлеу тәсілі арқылы жүреді. Әйнек жасау Отырар, Тараз қалаларында жақсы дамыды. Х ғасырға жататын шыны ыдыстар Иасы, Отырар, Тараз қалаларынан табылды.
Картадан орналасқан жерлерін көрсету.

Ұсталық. Орта ғасырларда ұсталықтағы шеберліктің жетістігі зергерлік кәсіп болды. Орта ғасыр қолөнерінде дамыған кәсіптерінің бірі – сүйек ұсату. Сүйектен жасалған бұйымдардың ішінде көбірек кездесетіндері мүйізден жасалған әшекейлер. Талғар қаласынан сүйектен асалған түйреуіштер мен шахмат тастары табылған. Құйрықтөбе қаласынан да кесілен сүйектер мен сүйектен жсалған қалақшалар табылған. Алматы қаласының оңтүстік батысындағы түрік дәуірінің зиратынан сүйекпен қаптап жасалған садақ табылған.

Саралау. Кәсіби дағдыларына қарай бөлінетін топтар пемесе сарапшы топ.

4-тапсырма. Жұптық жұмыс «Топтастыру» әдісі.

Ұлттық киімдер.

Дескриптор:

Ұлттық киімдерді азыратады.

Ұлттық киімдердің маңызын анықтайды.

Саралау.

5-тапсырма. Жеке жұмыс. «Үш мысал» әдісі.

Қолданбалы өнердің дамуының кем дегенде 3 мысал келтіру.

Дескриптор: Қолданбалы өнердің дамуының кем дегенде 3 мысал келтіріп жазады.

Саралау. Кейбір оқушылар басқаларына қарағанда жылдам жұмыс істейді.

Бағалау. «Социометрия » әдісі арқылы бағалау.

Мозайка

Оқулық

Кескін карта

Сабақтың соңы

( 10 минут )

Сабақты бекіту:

6. «Алтын балыққа арналған аквариум» әдісі

Оқушыларға жасырын суреттер таратылады, кімге балық түссе, ол бала өз тілегін айтады. Қалғандары сұрақтарға жауап береді

Тақырыптың түсіну деңгейін арттыруға және талқылау дағдыларын дамытуға қол жеткізу үшін сыныптағы оқушылардың арасында бірінен-біріне сұрақтарды «лақтыру»:

Қолөнердің дамуы туралы не білесің:

Зергерлік өнердің дамуы ______________________________________

Ұсталық кәсіптің дамуы ______________________________________

Ағаш пен сүйек ұсталығының дамуы:

_________________________________

Үйге тапсырма беру: Ашық тест орындау.

ҚБ парағы

SMKedu kz

Саралау – сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз?

Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?

Бағалау – сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

Сабақ бойынша рефлексия – қайта ойлауға және өз әрекетінің нәтижелеріне талдау жасауға, өзін-өзі тануға бағытталған ойлау үдерісі. «тапсырмалар», «диалог және қолдау көрсету», «тәсілдерін қолдану жоспарланды.

«Еркін микрафон» әдісі.

Жалпы бағалау

Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқу мен оқытуға қатысты)

1:

2:

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқытуды да оқуға қатысты)

1:

2:

Сабақ барысында мен сынып немесе жекеленген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім?

Ерлердің киімдері

Әйелдердің киімдері

Зергерлік өнер

Сүйек ұсату

Қыш құмыра жасау