Ашық сабақ Қ.Күржіманұлы

19.10.2018ж

Сыныбы:10б Мұғалімі:Батырова А

Сабақтың тақырыбы:

Қашаған Күржіманұлы (1841-1929 жж.) «Есқали сұпыға айтқаны»,«Осы күні жолдас болдым сексенменен» өлеңдері

Жалпы мақсаты:

1. Қашаған Күржіманұлы, оның «Есқали сұпыға айтқаны»,«Осы күні жолдас болдым сексенменен» өлеңдері туралы толық мағлұмат ала алады.

2. Қашаған Күржіманұлы шығармаларының тақырыбын ашады .

3. Әдеби теориялық тұрғыдан талдау жасай алады.

Оқу нәтижелері:

Қашаған Күржіманұлының ақындық, адамдық болмысы, шығармаларының ерекшелігі туралы білді.(барлығы) Заман талабына сай құрал-жабдықтарды қолдана алды.(кейбіреуі)

Әдіс – тәсілдер:

Топқа бөліну, «Зерттеуші шеберханасы», сұрақ – рефлексия, эссе жазу, «Екі жұлдыз, бір тілек»

Түйінді идеялар:

«Қашаған ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың бас кезінде Қазақстанның батыс аймағында өзінен бұрынғы Абыл мен Махамбет қалыптастырған ақындық, жыраулық дәстүрден өнеге алып, оны ілгері дамытқан әйгілі ақындарының бірі.» Ғалым Қабиболла Сыдиықұлы.

Сабақ кезеңдері:

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Кіріспе

Уақыты:

5-7 минут

Сергіту минуты:  «Тойбастар» жыры орындалады.

«Тойбастар» жырының авторы кім деп ойлайсыздар?

Қызығушылығын ояту.

Қашағанның портреті кітапта жоқ.Сол себепті портретін жасап алайық.

Сақал, мұрт,көз ,мұрын , т.б жапсыру арқылы оқушылар өз ойымен Қашағанға рортрет жасайды.

Оқушылардың суретін Қашаған суретімен салыстыру.

Оқушылар кімнің өлеңі екенін табады.

Қашағанның портретін құрастырады.Сақал, мұрт,көз ,мұрын,құлақ, т.б жапсыру арқылы оқушылар өз ойымен Қашағанға рортрет жасайды.

Оқушылардың суретін Қашаған суретімен салыстыру.

Негізгі бөлім

Уақыты:

20 минут

Сабақтың тақырыбы: Қашаған Күржіманұлының өмірі мен шығармашылығы. «Есқали сұпыға айтқаны»

Қашаған Күржіманұлының өмірі мен шығармашылығына шолу жасау тірек сөздер арқылы сұралынады.

1841жылы, 1929жылы, жалшы, жетімдік, жоқшылық, 16жасы, ғасыр, І.Жансүгіров, өрен жүйрігі

Махамбет пен Шернияз, төкпе ақын, қайсар мінезі,Ташауыз қала, Күржіман, бес жасында, Ырысты, Сәрсенбай, атастырады,Қараөзекке

Дүние салады,Көкжар жәрмеңкесі, Сергей, Теке, азап шегеді,Нұрым мен Абылды, ұстаз, Жамбыл ақын, айтысқан,

Елдікті қуаттайды, еңбекті дәріптейді,өткір тілмен , сынап, 1935жылы ,шығармалары, «Есқали сұпыға айтқаны»

Оқушылар тірек сөздер арқылы жаңа сабақты мазмұндап шығады.

Бағалау :

Ә р тапсырмаға өте жақсы қатысса-

Әр тапсырмаға жақсы қатысса-

Әр тапсырмаға орташа қатысса-

«Есқали сұпыға айтқаны» өлеңін тыңдау.

«Пирамидалық талқылау»

Тапсырма:

Осы жерде бұл шығарманың тек адамгершілікті,имандылықты уағыздайтын ғана емес,бүкіл дүние жүзінің дүйім поэзиясынан кәдімгі ағашты осыншама қадір тұтып,мақтауын жеткізген,асыра жырлаған құнды туынды екенін айту.

Сұрақтар: Оқушылар, өлең бойынша ағаштың алуан түрлі пайдасы туралы не айтасыздар?

1.Аруақты ерлердің

            Қолындағы қу ағаш.

         (Ту,жалау,байрақтың үлгісін көрсетіп,сабы ағаштан екендігін айту)

        2.Жаның сая табатын

             Орман болған бұл ағаш.

             (Өсімдік,ағаш,тоғай,орманның адамға,жануарға т.б пайдасы)

        3.Қорыққанда жалғызға,

            Қорған болған бұл ағаш

            (Жалғыз жаяу жолға шыққан адам сақтану,қорғану үшін ағаш паналайды)

        4.Бұтақтары бүгіліп,

           Көктен төмен үңіліп,

           Қарның ашып келгенде,

           Жүрегіңді жалғауға

           Нәсіп болған бұл ағаш

           (Ағашқа өсетін алуан түрлі жеміс-жидектің адамға тигізетін зор пайдасы)

         5.Пайғамбарлар туғанда

            Бесік болған бұл ағаш

          (Қазақтың ұлттық бұйымы бесіктің жас нәрестенің тазалығына,денсаулығына,тыныштығына,жинақылығына,ұйқысына өте қажет екендігі)

6. Ибраһим Қағба салғанда

            Есік болған бұл ағаш

            (Ибрахим пайғамбар Меккедегі мұсылмандардың ғибадат ету орнын салғанда, жалпы адам баласы баспанасына есікті ағаш жасайтыны туралы)

          7. Мұнаралы әр жерде

          Мешіт болған бұл ағаш

             (Ағаштан салынған мешітке Қарқаралыдағы Құнанбай салдырған мешітті айту)

          8. Шеберлердің қолында

             Кәсіп болған бұл ағаш

             (Қолөнер шеберлерінің ағаштан алуан түрлі әсем бұйымдар жасайтыны туралы)

          9. Дариядан өткенде

             Пырақ болған бұл ағаш

             (Су көліктері: кеме, қайық, сал сияқты бұйымдардың ағаштан жасалғандығы)

          10. Домбыраны күнә десеңіз

               Жиын менен тойдікі

               (Домбыраның ішегін, тиегін, құлағын мақтау)

Бүгінгі сабақтағы негізгі мақсат-шығарма мазмұнымен тек танысып қана қоймай,оқушыларға жеке-жеке ағаштың қасиеттері жөнінде тапсырмалар беріп,мысал-көрнекіліктері арқылы дәлелдету.

8-10 дұрысы-

5-7 дұрысы-

1-4 дұрысы-

«Пікірлер алаңы»

Қалай ойлайсыз ,«Қашаған – қалқан қағыстырып, найза сілтемесе де, бүкіл ғұмыры күреспен өткен ақын. Ол көргенсіз әдепсіздікпен, қаскөй қасиетсіздікпен,  дарақы даңғойлықпен, қараңғы надандықпен, таңқы дүмшелікпен, қомағай тоғышарлықпен, алакөз

алауыздықпен, бетімен кеткен жүгенсіздікпен күрескен»  деген пікірге келісесіз бе , әлде келіспейсіз бе?

Оқушылар өз пікірлерін айтады?

Қорытынды:  

 Бүгін сабақта мақсатымызға жеттік пе? Оны қалай дәлелдейміз? Сұрақтарымыз шешімін тапты ма?

• Рефлексия «3-2-1»

• Сабақта алған 1 маңызды ақпарат

• Қиындық келтірген 1 мәселе

• Сабаққа қатысты 1жетістігім

Мұғалімнің сөзі:

Ілияс ақын: Қашаған – жүйрік жырау, елдің тілі - деп текке айтпаған.

Бізде солай ойлауымыз керек, оқушылар.

Үйге тапсырма. Бабамның мұңы, даламның үні- домбыра (эссе жазу)