Ашық сабақ. Құжаттарды дайындау және ресімдеудің жалпы ережелері.

«Егіндібұлақ агротехникалық колледжі» КММ-сі

      ^{(білім беру ұйымының атауы)}

САБАҚ ЖОСПАРЫ

Құжаттарды дайындау және ресімдеудің жалпы ережелері.

^{(сабақ тақырыбы)}

 Модуль /пән атауы Өндірістік оқыту

Дайындаған педагог Гинаятова Айгуль Гинаятовна

1.Жалпы мәліметтер

      Курс І

Оқу жылы 2020-2021

Топ ХР-І-20

      Сабақ типі__ДМҚС.

2. Мақсаты

Білімділік. Студенттерге құжаттарды ресімдеуге қойылатын талаптармен таныстыра отырып, білімдерін жетілдіру.

Дамытушылық: Берілген тапсырмалар арқылы оқушылардың шығармашылық ізденістерін қалыптастыру, ойлау, сөйлеу қабілеттерін, құжаттармен жұмыс жасағанда, тиянақты жұмыс жасауларын дамыту.

Тәрбиелік: Студенттерді құжаттармен жұмыс істеу барысында ұқыптылыққа, шеберханада қауіпсіздік ережелерін сақтауға тәрбиелеу.

3. Сабақты жабдықтау

3.1 Оқу-әдістемелік құрал-жабдықтар, анықтамалық әдебиеттер

Қазақстан Республикасында іс қағаздард жүргізу. В.И.Скала

3.2 Техникалық құралдар, материалдар

Мультимедиалық подиум, компьютерлер

4. Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі:

Сәлемдесу. Білім алушлардың сабаққа қатысуын тексеру. Білім алушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Сабақтың мақсатымен міндетін түсіндіру.

Қауіпсіздік техникасы ережелерін қайталау.

Қауіпсіздікке қойылатын жалпы талаптарға мыналар жатады:

*Сымдарды, жалғаушы ашаларды, розеткаларды, штекерлерді қозғауға; жабдықты мұғалімнің рұқсатынсыз жылжытуға тыйым салынады.

*ДК-де ылғалды қолмен және дымқыл киіммен жұмыс істеуге болмайды.

*Қорабы немесе сымдары зақымданған ДК-де жұмыс істеуге тыйым салынады.

*ДК-мен қатар үстел үстіне портфель, сөмке, кітап қоюға тыйым салынады. Үстел үстінде тек қалам мен дәптер ғана жатуы тиіс.

*Пернетақта үстіне ештеңе қоюға болмайды.

5.Жаңа тақырыпты түсіндіру.

 Сабағымызды бастамас бұрын біз құжат дегеніміз не деген сұраққа жауап беріп көрелік? Оқушылардың жауабын тыңдап толықтырамыз.

Құжат –фактілер мен оқиғалар, құбылыстардың объективті шындығын және адамның ойлау қызметі туралы хабарлардыәртүрлі әдістермен арнайы материалға түсіру. Басқару қызметінде пайдалынатын құжаттар қолжазба түрінде, комьпютерде жазылған және баспаханалық әдіспен теріледі.

Кез келген фирманың басқару аппаратының тиімді қызметі құжаттармен жұмысты дұрыс ұйымдастыруға байланысты. Іс жүзінде ақпарат көздеріне, шешімдер дайндау мен қабылдауға байланысты бір де бір технологиялық басқару функциясы құжатарды жасау, орындау және ресімдеу процесі – құжаттаусыз іске асырылмайды.

Техникалық орындалушылардан бастап барлық буындағы басшыларға дейінгі басқару аппаратының бүкіл қызметкерлерінің қызметі құжаттаумен байланысты. Біреулері құжаттарды жасайды, басқалары олардың рәсімделуін және берілуін қамтамасыз етеді, үшіншілері сол құжаттарды басшылыққа алып, олардың негізінде шешімдер қабылдайды.

Кәсіпорындардың күнделікті жұмысында өндірістік, шаруашылық, қаржылық және қоғамдық қызметтің сан қилы мәселелері бойынша құжаттар жасалады. Ол бұйрықтар, шешімдер, хаттар, актілер, келісім-шарттар, хаттамалар, өтініштер, жеделхаттар, анықтамалар және т.б. Кәсіпорындарда жасалатын құжаттар әдетте хат-хабар деп аталады.

Құжаттардың жасалуына, олардың тіркелуіне, жіктелуіне, қозғалысына, есепке алынуы мен сақталуына байланысты жұмыстардың жиынтығы іс қағаздарын жүргізу деп аталады.

Құжаттарды дайындау және ресімдеудің жалпы ережелері

Мемлекеттік ұйымдардың нормативтік және құқықтық актілерін дайындау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

Құжаттар мемлекеттік тілде дайындалады, орыс тілі ресми түрде қазақ тілімен тең қолданылады, «Қазақстан Республикасындағы тіл туралы» Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі Заңында көзделген жағдайда басқа тілдер де қолданылады.

Мемлекеттік тілдегі өкімдік құжаттың және орыс тілінде немесе өзге тілде жасалатын тең түпнұсқалы өкімдік құжаттың әрқайсысы жеке бланкілерде (жеке парақтарда) басылып шығарылады және бірыңғай деректемелермен ресімделеді

Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері құжаттарды А4 (210х297 мм), А5 (148х210 мм) форматтағы қағаздық стандартты парақтарында дайындай алады. Құжаттарды қағаздың парақтарында жасау кезінде:

1) құжатты шығарған ұйымның ресми атауы;

2) хаттардан басқа құжат түрінің атауы;

3) құжаттың күні;

4) құжаттың тіркеу нөмірі;

5) құжатқа қол қойған лауазымды тұлғаның атауы, қолы және қолының толық жазылуы;

6) мөр бедері көрсетіледі.

Құжаттардың бланкілері А4 немесе А5 форматты қағаздың стандартты парақтарында дайындалады. Бланкте және онсыз ресімделген құжаттың әрбір парағында кемінде:

сол жағынан - 30 мм;

оң жағынан - 10 мм;

жоғарғы жағынан - 10 мм;

төменгі жағынан - 10 мм жиек болуы тиіс.

Екі жақты басып шығару немесе көшіру кезінде құжат парағының сыртқы жағында тиісінше мөлшері кемінде:

сол жағынан - 10 мм;

оң жағынан - 30 мм;

жоғарғы жағынан - 10 мм;

төменгі жағынан - 10 мм жиек болуы тиіс.

Байланысты әдетте мәтін екі бөліктен тұрады: Бірінші бөлігінде себептер, мақсаттар, құжатты жасаудың негізі, екінші (қорытынды) - шешімдер, қорытындылар, өтініштер мен ұсыныстар көрсетіледі. Кейбір жағдайда бірінші бөлігінде өтініштер, ұсыныстар, ал екінші бөлігінде негіздемелер, айғақтар көрсетіледі. Мәтін бір қорытынды бөліктен (мысалы, бұйрық - өкімдік бөлік айқындаусыз, хаттарда - өтінішті түсіндірусіз) тұруы мүмкін. Бұрын шығарылған құжат негізінде немесе соны орындау үшін дайындалған құжат мәтінінде олардың деректемелері: құжаттың және автор-ұйымның атауы, күні, тіркеу нөмірі, мәтіннің тақырыбы көрсетіледі. Егер мәтін көлемі жағынан ауқымды болса, бірнеше шешімдерден, тұжырымдамалардан, ұсыныстар мен өтініштерден тұрса, онда оны бөлімдер мен тарауларға бөлуге болады.

Құжаттағы тармақтар логикалық дәйектілікпен маңыздылығына қарай, сонымен қатар мәселенің шешілу сатысының хронологиясы ескеріле отырып орналастырылады. Мазмұны жағынан жақын, көлемі жағынан ауқымды тармақтар тарауларға біріктірілуі мүмкін. Мазмұны жағынан жақын бірнеше тараулар бөлімдерге, ал бөлімдер өз кезегінде бөліктерге біріктірілуі мүмкін. Көлемі жағынан ауқымды тараулар параграфтарға, ал ауқымды тараулар осылайша кіші бөлімдерге бөлінуі мүмкін.

Тармақтар тармақшаларға бөлінеді. Тармақтар мен тармақшалардың ішінде абзацпен бөлінетін бөліктер болуы мүмкін.

Бас әріптен басталатын бөліктің бірінші абзацынан басқа мәтіннің мазмұны жағынан біртұтас, бірінші жолы азатжолмен бөлінетін және кіші әріптен басталатын бөлігі абзац болып есептеледі.

Абзацтар (бөліктің бірінші және соңғы абзацтарынан басқа) үтір нүктемен аяқталады. Құжаттардың мәтінінде абзацтарды сызықшамен немесе басқа да белгілермен белгілеуге рұқсат етілмейді.

Құжаттың әр тармақшасы, тармағы, сондай-ақ параграфы, тарауы, кіші бөлімдері мен бөлімдері араб санымен нөмірленеді.

Бір тармақтан тұратын құжаттың тармағы нөмірленбейді.

Тармақтардың, тараулардың және бөлімдердің нөмірленуі ретімен жалғасады.

Тармақшалардың нөмірлері әр тармақ үшін жеке қойылады.

Құжаттағы әрбір бөліміндегі тарау параграфының нөмірленуі және кіші бөлімдердің нөмірленуі ретімен жалғаспайды, дербес болады.

Тармақтағы тармақшалардың нөмірлері жақша арқылы бөлінеді: 1), 2), 3) және одан әрі.

Құжат мәтіні жазу машинкасында бір жарым жоларалық интервал арқылы немесе компьютер техникасының құрылғылары көмегімен мөлшері 14 Тіmеs New Roman қаріпімен жоларалық бір интервалда басылады. Жекелеген жағдайларда (кестелерді, қосымшаларды, орындаушы туралы белгіні, ескертулерді және басқаларын ресімдеуде) қаріп мөлшері мен жоларалық интервал өзгеше болуы мүмкін.

Құжатты екі және одан да көп парақта ресімдеу кезінде екінші және одан кейінгі парақтар нөмірленеді. Нөмірлер араб сандарымен парақтың жоғарғы жиегі ортасынан тыныс белгісінсіз қойылады.

«Біліміңді байқап көр» ойыны

1. Құжаттағы беттердің нөмері ... қойылады

А) араб санымен

В) тырнақшамен

С) рим санымен

Д) грек әліпбиінің әріптерімен

Е) сөздік –сандық тәсілмен

2. Кіріс құжатының индекісі мынадан тұрады

А) номенклатура бойынша іс индекісімен құжаттың тіркеу номерінен

В) іс индексінен

С) түскен күнімен реттік нөмерінен

Д) тіркеу нөмерінен

Е) құрылымдық бөлімше индексінен

3. Құжат орындалып болғаннан кейін қойылатын белгі

А) мөр қойылады

В) тіркеу нөмері

С) орындаушының қолы

Д) орындалған туралы басшының қолы

Е) орындалған туралы белгі және іске тіркеу

4.Тіркеудің қажеттілігі

А) орындалуын қадағалау

В) реттік нөмер қою үшін

С) құжат айналымын есептеу үшін

Д) орындаушыға беру үшін

Е) есепке алу және орындау мақсатында

5.Түпнұсқа бетінің сол жағы болуға тиіс ... кем емес

А) 25 мм-ден

В) 30 мм-ден

С) 10 мм-ден

Д) 20 мм-ден

Е) 35 мм-ден

6.Сабақ бойынша рефлексия

7.Үй тапсырмасы.