ашық сабақ "Сандық есептер шығару" 10 сынып

Пәні: химия

Сыныбы: 10 «а»

Cабақтың тақырыбы: Сандық  есептерді шығару.

Сабақтың мақсаты:

а/ Білімділік: химиялық реакция теңдеуі бойынша реакция өнімінің массасын, көлемін (газдың) және зат мөлшерін есептеуді, оқушылардың алған білімін нақтылау, ізденіс өзіндік жұмыстар арқылы тексеру, бекіту, тақырыпқа байланысты дүниетанымын кеңейту.

ә/ Дамытушылық: іздену жолымен мақсатқа жетуге баулу, бір-біріне түсіндіру, жәрдем беруі, ықпал етуі арқылы топтасып жұмыс істеуге, өз білімін өзі бағалап, тексере білу дағдыларын қалыптастыру.

б/ Тәрбиелік: білімділікке, жекелей жұмыс істеуге, өзін-өзі бағалай білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Сабақтың өту әдісі: сұрақ-жауап, есептер шығару.

Көрнекілігі: Менделеевтің периодтық жүйесі, ерігіштік таблицасы, металдардың активтік қатары, қима қағаз.

Пәнаралық байланыс: физика, математика.

Пайдаланылған әдебиет: химия есептер жинағы, химия оқулығы.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

- оқушылармен амандасу.

- оқушыларды түгелдеу.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

а) «Ойлан, тап!» сөзжұмбақ шешу.

«Фарадей» сөзжұмбағы.

1. Қыздыру шамдарының қылдарына қандай сымдарды қолданады?

2. Оң зарядталған иондар бағытталады...

3. Электр тогының әсерінен заттардың иондарға ыдырау процесі қалай аталады?

4. Ток күшінің өлшем бірлігі?

5. Теріс зарядталған иондар бағытталады...

6. Электр тогын өткізбейтін заттарды не деп атаймыз?

7. Заттың күйі.

в

л

о

ь

а

р

ф

м

т

а

о

д

к

т

р

о

л

и

з

к

е

э

л

п

м

а

е

р

д

о

н

а

л

е

э

й

е

б

к

т

р

о

л

и

т

й

с

ұ

ы

қ

ә) «Сұрақтары бар қорап» әдісімен өткен сабаққа шолу жасаймын.

1. Қандай процесті электролиз дейміз?

2. Катодта жүретін процесс?

3. Анодта жүретін процесс?

4. Химиялық реакция типтерін атаңдар.

а) жылу эффектісі бойынша

ә)әрекеттесуші заттардың агрегаттық күйіне қарай

б)өршіткі қатысына қарай

в)бағыты бойынша

г)элемент атомының тотығу дәрежелерінің өзгеруі бойынша

5. Реакция аяғына дейін жүру үшін орындалатын шарттар

б) «Кім жылдам?». Химиялық реакция типін тап. Қажет жерлеріне коэффициенттер қойындар. Егер тотығу дәрежесі реакцияға дейін және реакциядан кейін өзгерсе, жанына «ия» деп жаз, өзгермесе «жоқ» деп жаз.

Hg + S→HgS

H₂O + P₂O₅ → H₃PO₄

CuSO₄ + NaOH → Na₂SO₄ + Cu(OH)₂ ↓

Fe + HCl → FeCl₂ + H₂ ↑

Al(OH)₃ → Al₂O₃ + H₂O

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.

Химиялық есептеулерде масса, көлеммен қатар зат мөлшері қолданылады. Заттар молекулалардан, атомдардан немесе иондардан тұрады. Заттағы құрылымдық бөлшектердің мөлшерін моль арқылы анықтайды. Зат мөлшерінің өлшем бірлігі – моль болып табылады. Моль дегеніміз массасы 12-ге тең көміртегі атомының 0,012 кг қанша атомдар болса, құрамында сонша құрылымдық бөлшектер – молекулалар, атомдар немесе иондар болатын зат мөлшері.

           Моль дегеніміз құрамындағы құрылымдық бірліктердің саны үлкен нақтылықпен анықталған: практикалық есептеулерде оны 6,02 ∙ 10²³ Авогадро саны деп атайды.

Зат мөлшерінің 1 молінің массасы граммен өрнектеледі. Зат массасының зат мөлшеріне қатынасына тең шаманы молярлық масса деп аталады. Бос күйіндегі хлордың СІ₂ салыстырмалы молекулалық масса 70,90 тең. Демек, молекулалы хлордың мольдік массасы 70,90 г/моль құрайды.

            Авогадро заңы: бірдей жағдайда (бірдей температура мен қысымда) әр түрлі газдардың бірдей көлемдеріндегі молекулалар саны бірдей болады.

            Басқаша айтқанда, кез келген газдың 1 молі бірдей молекула санынан тұрады. Демек, бірдей жағдайда кез келген газдың 1 молі қалыпты жағдайда 22,4 л көлем алады. 22,4 л газдардың қалыпты жағдайдағы (0º қысым 101,325 кПа) мольдік көлем деп аталады.

Қима қағазбен жұмыс.

А

1. Массасы 88 г көмірқышқыл газының қалыпты жағдайда алатын көлемі: 
(44,8 л) 
2.2,5 моль алюминий хлоридінің массасы (г) 
(333,75) 

3. Оттектің 1,25 моліндегі молекула саны 
(7,5∙10²³ )

В

1. 2 моль фосфорды тотықтыру үшін жұмсалатын оттегінің зат мөлшері (моль) 
(2.5) 

2. 1,5∙10²³ молекула саны бар сутегінің зат мөлшері (моль) 
(0,2) 
3. 480г магний толық жанғанда түзілген магний оксидінің массасы 
(800)

С

1. 54 г алюминий күкіртпен әрекеттескенде түзілген алюминий сульфидінің массасы (г) және зат мөлшері (моль) 
75 г; 0,5 моль 
2. 0,2 моль суды ыдыратқан кезде түзілген сутегінің көлемі (л) және зат мөлшері (моль) 
(4,48) 0,2 
3.7,2г магний азотпен әрекеттескенде түзілген магний нитридінің массасы 
(10) г 
ІV. Бекіту. Тест жұмысы.

1. Ядросында 26 нейтрон бар элемент:

а) Сu

ә) Zn

б) Аl

в) Fe

2. Тотығу – тотықсыздану реакциясы:

а) 3NaOH + FeCl₃=Fe(OH)₃↓ + 3NaCl

ә) 2Na + 2HCl= 2NaCl + H₂↑

б) 2KOH + CO₂=K₂CO₃+H₂O

в) CaCO₃= CaO + CO₂↑

3. Ковалентті полюсті байланысы бар қосылыс:

а) Br₂

ә) NaCl

б) HCl

в) NaF

4. Кальций хлориді балқымасын электролиздегенде түзілетін заттар:

а) Са, Н₂

ә) Са, Сl₂

б) Н₂, О₂

в) Са, О₂

5. Диссоциацияланбайтын қосылыс:

а) NaOH

ә) H₂SO₄

б) H₂SiO₃

в) KOH

Жауаптары:

V. Үйге тапсырма: Қима қағазбен жұмыс.

1. Судың 3,1*10²³ молекуласына сәйкес оның зат мөлшерін есептеңдер.

2. Зат мөлшері 1, 5 моль иіс газының қ.ж. көлемін есептеңдер.

VІ. Бағалау және қорытындылау. «Басбармақ» әдісі арқылы сабақты бағалау.