ІІІ.
Жаңа сабақты түсіндіру:
Енді, осы дененің массасымен
қатар физикада заттың тығыздығы деген ұғым да
енгізіледі.
а) Жалпы
«тығыздық» дегенді сендер қалай
түсінесіңдер?
ә) Біз
табиғаттағы барлық заттарды неше күйге
бөлдік?
б)
Олардың бір-бірінен айырмашылығы неде?
в)Яғни, қатты, сұйық және
газды алатын болсақ, олардағы молекулалардың орналасуы әр түрлі.
Олай болса, бірлік көлемге келетін заттың массасы әр түрлі, яғни
тығыздығы әр түрлі.
Сонымен, заттың тығыздығы дегеніміз сол заттың
көлем бірлігіндегі массасына тең физикалық шама:
әрпімен
белгіленеді.
(1)
m = 
v (2) v
=
(3)
Х.Б.Ж-дегі өлшем
бірлігі: [r] ─
1
Еселік бірліктері:
1
=
1
=
1
=
= 
Олай болса,
1 =
1
Қосымшадағы 6-7-8 кестелерде кейбір заттардың
тығыздықтары берілген.
Қатты денелердің ішіндегі
тығыздығы ең көбі қайсысы екен? (платина)
Ал сұйықтардың ішіндегі ең
тығыздығы көбі ше?(сынап)
IV.Енді балалар осы кестелерді пайдаланып есеп
шығарып көрейік:
1)Шойын шардың
көлемі 125 
,ал массасы 800 г болса, ол
тұтас жасалған ба, әлде іші қуыс па? (шойынның тығыздығы
7000 
)
Берілгені: талдау
шешуі
V
= 125 r
= 
r
= 
= 6,4
= 6400
m= 800 г
r<
=
7000 Олай болса, шардың іші
қуыс.
r ─?
2) Өлшемдері 1м * 0,8м * 0,1м мәрмәр тасының
массасын анықтаңдар.
Берілгені:
V
= 0,08 
талдау шешуі
m= 800 г m =
r
* V m =
2700
* 0,08
=216
кг.
r
=
2700
m ─?
3) Ішіне 50 т мұнай сиятын
болуы үшін цистернаның көлемі қандай болуы
керек?
Б
ерілгені:
m =50т= 50000кг талдау
шешуі
r
=
800 V =
m
= 
= 62,5
V ─?
V. Эксперименттік тапсырма
1.Әр қатарға көлемдері бірдей
200 стаканға толтыра
құйылған
1-қатарға су,
2-қатарға сүт,
3-қатарға күнбағыс майы беріледі.
Өздеріңе берілген заттың массасын
анықтаңдар.
2. Әртүрлі заттардан жасалған денелердің
массалары бірдей. Осы денелердің көлемі жайлы не айта
аласыңдар?
Неге сендердің ойларыңша бірінші цилиндірдің
көлемі екіншісінен үлкен?
Болжамды анықтау
Әртүрлі заттардан жасалған дене бірдей массада,
көлемдері әр түрлі болады!
3. Дене әртүрлі заттардан
жасалған. Осы денелердің көлемі жайлы не айта
аласындар? Осы
денелердің массасы жайлы не айтасыздар? Таразының көмегімен
анықтайық.
темір алюминий мыс
Неге алюминидің массасы темір мен мыс
кубиктерінен жеңіл?
Болжамды анықтау
Әртүрлі заттардан жасалған дененің көлемдері
бірдей болғанмен массалары әртүрлі болады.
VII. Сабақты қорытындылау
«Сөзжұмбақ» шешу
Оқушылар жұмыстарын тексеріп, бағалау.
Жіберген қателіктерін түсіндіру.
-
Үйге тапсырма:
§32 Заттың тығыздығы.
№12-жаттығу есептері.
Эксперименттік тапсырма: «Өз бөлмеңдегі ауаның
массасын есепте».
14 Қаңтар 2018
780
0 рет жүктелген
