Ата-аналарды педагогикалық қолдау орталығы

№

Тақырыбы

Мазмұны

1–4 CЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ АТА-АНАЛАРЫН ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚОЛДАУ БАҒДАРЛАМАСЫ

Отбасы – бақыт бесігі

Ата-ана өмірінің

басты мақсаты

бақытты адам

тәрбиелеу

1. Балалардың әл-ауқаты оның бақытты өмірінің негізі

2. Ата-ананың баланың әл-ауқатына жауапкершілігі

3. Кішкентай балалардың жас және әлеуметтік ерекшеліктері

4. Отбасында жағымды психологиялық ахуал қалыптастыру: ата-ананың балаға назар аударуы, қолдау, позитивті қарым-қатынас, өзара түсіністік, сенімге құрылған қарым-қатынас

5. Жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтарға негізделген отбасылық тәрбие әдістері

Білімдіге дүние

жарық.

Таным қуанышы: баланың қызыға

оқуына қалай

көмектесеміз?

1. Баланың жеке басын дамытудағы мектепке бейімделуінің маңызы

2. Баланың танымдық қабілеттерінің даму деңгейін және мектепке бейімделуін диагностикалау

3. Баланың есте сақтау қабілетін, зейінін, ойлауын және қарым-қатынас жасау дағдыларын ұлттық мәдениет негізінде дамыту әдістері

4. Үй тапсырмасы: көмектесеміз бе әлде...

5. Балалардың оқуға қызығушылығын арттыру үшін отбасы мен мектептің өзара әрекеті

Әрбір бала – жарық

жұлдыз

Әр баланың

ерекшелігін қалай ашамыз?

1. Баланың ерік-жігері мен мінезін ұлттық құндылықтар арқылы тәрбиелеу

2. Баланың оқуына, мінез-құлқына және жасауына қарым-қатынас жасауына темпераменттің әсері. Ауру қалса да, әдет қалмайды.

3. Баланың даралығын темпераментіне сәйкес қалай ашуға болады?

4. Әр баланың бірегейлігін ашудағы отбасы мен мектептің өзара әрекеті.

Баланы жастан...

Бала бойындағы

тапқырлық пен

эрудицияны қалай

дамытуға болады?

1. Ойындар – баланы дамытудың негізгі құралы.

2. Интеллектуалды ойындар және олардың бала бойындағы тапқырлық пен эрудицияны дамытуға әсері.

3. Балалар мен ата-аналарға арналған ұлттық және отбасылық интеллектуалдық ойындар.

4. Баланың тапқырлығы мен эрудициясын дамытуда отбасы мен мектептің өзара әрекеті.

Құмар ойындары – тәуелділік қақпаны

Балалардың компьютерлік ойындарға тәуелділігін қалай жеңуге болады?

1. Компьютерлік ойындардың баланың психикасына әсері

2. Интернетті пайдалану режимін сақтау

3. Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен. Баланы ойынға тәуелділіктен қалай қорғауға болады?

4. Компьютерлік ойындарға балама ретінде: спорт, белсенді ойындар, шығармашылық, оқу, серуендеу, театр және т.б.

Сенім арту – жетістік кепілі

Қиын жағдайда

баланы қалай қолдау керек?

1. Бала өміріндегі қиындықтар

2. Агрессия, өтірік айту, ашулану және басқа қиын жағдайлардағы баланың сезімі. Әдепті бала – арлы бала, әдепсіз бала – сорлы бала

3. Қиын жағдайға қалған балаға түсіністікпен қарау

4. Қиын жағдайға қалған баланы қолдаудың тиімді жолдары

5. Жағдайды шешуде баланың күшті жақтарына сүйену

Әкені көріп ұл өсер, шешені көріп қыз өсер

1. Отбасында уақытты бірге өткізудің пайдасы.

2. Ата-ананың күнделікті өмірде үлгі болатын маңызды қасиеттері.

3. Балаға жақсы әдеттерді үйрету.

4. Уәдесін орындау – ата-ананың ең басты қағидасы.

5. Балапан ұядан не көрсе, ұшқанда соны іледі.

Тәліммен өрілген біздің дәстүр

Дәстүрлер отбасылық әл ауқаттың негізі

ретінде

1. Отбасылық дәстүрлердің өзектілігі. Отбасылық дәстүрлер – отбасындағы қарым-қатынасты нығайтудың, сенімнің, сүйіспеншіліктің көрінісі.

2. Тәрбие тәлімнен. Тату үйдің тамағы тәтті. Отбасылық дәстүрлер мен хоббилердің отбасының бірлігіне ықпалы.

3. Отбасылық дәстүрлерді әдетке айналдыру жолдарын үйрету: практикалық әдістер.

4. Мектеп пен ата-аналардың отбасылық дәстүрлерді сақтаудағы өзара байланысы, өзара құрмет және жаңа дәстүрлер қалыптастыру

5. Ұлттық дәстүрлер мен отбасылық дәстүрлердің сабақтастығы

5–9 СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ АТА-АНАЛАРЫН ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚОЛДАУ БАҒДАРЛАМАСЫ

Баланың бас

ұстазы – ата-ана

Позитивті тәрбие

1. Жасөспірімдердің жас және әлеуметтік ерекшеліктері.

2. Ата-ананың бала тәрбиелеудегі міндеті – қателіктерді, кемшіліктерді, ауытқуларды түзету емес, жасөспірімге оң әсер ету.

3. Позитивті ата-ананың ерекшеліктері: жағымсыз көңіл-күйден жағымды эмоциялардың басым болуы; жасөспірімнің бойындағы ізгі қасиеттерге назар аудару, күшті және жағымды мінез-құлық қасиеттерін дамыту.

4. Позитивті тәрбиенің принциптері мен ережелері. Позитивті тәрбиенің ұлттық бастаулары.

5. Ата-ананың позитивті тәрбие нәтижесіне қанағаттануы және психологиялық саулық.

Ақыл айтпа, жол көрсет

Жасөспірімнің бейімделуі

1. Жасөспірімнің физиологиялық (тұрғыда) бейімделуі, оның іс-әрекетін жақсарту жағдайлары. Ұлттық тамақтану мәдениеті – жасөспірімнің физиологиялық бейімделуінің мүмкіндігі.

2. Жасөспірімнің әлеуметтік-психологиялық бейімделуі: негізгі қиындықтар.

3. Өзіңді өзің сыйламасан, өзгеден сый дәметпе. Бейімделу процесіне жасөспірімнің өзін-өзі бағалауының әсері.

4. Жасөспірімнің отбасындағы қарым-қатынас дағдыларын дамыту.

5. Жасөспірімнің табысты әлеуметтенуіндегі отбасы мен мектептің өзара әрекеттесуі.

Балаға үйрету: ақылыңды мейірімге орап бер

1. Мүшел жас. Жасөспірімнің жастық дағдарыстары, олардың көріністерінен шығу жолдары.

2. Ата-аналар мен балалардың ортақ мүдделері – олардың өзара түсіністігінің негізі.

3. Жасөспіріммен қалай қарым-қатынас жасау керек, конструктивті келіссөздер.

4. Бір күндік ұрыстын қырық күндік қырсығы бар. Жанжал және оларды шешу жолдары.

5. Ата-ана мен бала арасындағы эмоционалдық байланысты сақтаудың шарты – кешіре білу.

Бұлақ көрсең, көзін аш.

Тұлғаның бойындағы шығармашылықты дамыту

1. Отбасы жағдайында жасөспірімнің шығармашылық ойлауын дамыту әдістері.

2. Ертегі ойлап табуға үйрету.

3. Қазіргі отбасында балалар шығармашылығын дамытудағы ұлттық ойындардың маңызы.

4. Балалармен жүргізілетін шығармашылық әрекеттің тиімділігін арттыру.

5. Шығармашыл тұлғаны дамыту үшін отбасы мен мектептің өзара әрекеттесуі.

Ақпараттан ақ-қараны ажырату өнері.

Жасөспірімнің желідегі әрекеті

1. Интернет және жасөспірімнің желідегі әрекетінің формалары.

2. Жеткіншектердің интернетті пайдалануы: проблемалар, салдары және мүмкіндіктері.

3. Ата-ананың жасөспірімді кибербуллингтен және интернет кеңістігіндегі қауіпті көздерден қорғау алгоритмі.

4. «Болар елдің баласы бірін-бірі батыр дер...» Желідегі жасөспірімнің мінез-құлқына тәрбиенің әсері.

5. Жасөспірімнің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша мектеп пен ата-ананың өзара әрекеті.

«Әр нәрсенің өлшемі бар...»

«Қажеттілік» пен «қалау» арасындағы тепе-теңдікті қалай сақтауға болады

1.Жасөспірімнің қажеттіліктері мен қалаулары.

2. Жасөспірім бойындағы қиын мінез-құлықтың белгілері.

3. Жағымсыз эмоциялармен жұмыс істеу алгоритмі.

4. Ашу – дұшпан, ақыл – дос. Өзін-өзі реттеу жолдары.

5. Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу.

Жасөспірімдермен қарым-қатынас құпиялары

1.Жасөспірімнің өміріндегі ең маңызды нәрсе – достық.

2. Қазіргі балалардың достығы. Жасөспірім субмәдениеттері.

3. Жасөспірімдер арасындағы қақтығыстар. Қорқыту. Әдепсіз өскен адамнан, тәртіппен өскен тал жақсы.

4. Ата-аналардың мінез-құлық стратегиялары.

5. «Қабылдау», «құрметтеу», «шынайылық» сияқты ұлттық құндылықтар – адамдар арасындағы жағымды қарым-қатынастың негізі.

Отбасы құндылығы – сарқылмас қазына

Құндылықтар – отбасы бақытының негізі

1. Отбасылық құндылықтарды қолданудың өзектілігі.

2. «Көңіл кең болса, үйдің тарлығы білінбес»: Қонақжайлылық – отбасы құндылықтарының негізі.

3. «Мейірімді ата – Мейірімді бала». Ұлттық құндылықтарды отбасында қалыптастыру және сақтау жолдары.

4. Бабалар дәстүрі – ұрпаққа өсиеті – отбасының құндылығы ретінде ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан дәстүрлерді талқылау және қолдану.

5. Жасөспірімдер арасында ұлттық құндылықтарды сақтауда мектеп пен ата-ананың өзара әрекетінің маңызы.

10–11 СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ АТА-АНАЛАРЫН ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚОЛДАУ БАҒДАРЛАМАСЫ

Боламын деген

баланың бетін

қақпа, белін бу...

1. Жоғарғы сынып оқушыларының жас және әлеуметтік ерекшеліктері

2. Позитивті ата-ана тәрбиесі – жоғары сынып оқушысының өз болашағын өз бетінше құруға қалауы мен қабілетін қолдау

3. Тұлға дамуының негізі – өз бетінше әрекет ету

4. Ұлттық этика негізінде заман талабына сай өзін-өзі тәрбиелеу әдістері

Көркем мінез – баға жетпес байлық

1. Эмоционалды интеллект және оның адам өміріне әсері

2. Эмоционалды интеллекттің құрылымдық компоненттері: өзін-өзі тану, өзін-өзі реттеу, эмпатия, қарым-қатынас жасау, (шешім қабылдау)

3. Күйзеліс кезіндегі мінез-құлық алгоритмдері мен тиімді тәсілдер

4. Өсіп келе жатқан балалармен қарым-қатынас мәдениеті

5. Сезім көрінісіндегі ұлттық ерекшеліктер

Сен жанбасаң

лапылдап...

1. Кәсіп – өзін-өзі жүзеге асырудың негізі

2. Темперамент, қабілет, мінездің ерекшеліктерін ашу – өзін көрсетудің кілті

3. Ұлы жол үйіңнің табалдырығынан басталады. Балаңызға мамандық пен кәсіп түрлерін таңдауда қалай көмектесуге болады

4. Жоғары сынып оқушысының болашағын анықтауына кедергі болатын қиындықтар

5. Бойыңдағы бейімділікті дәл табу – өмірдегі бақыт пен табыстың негізі

Құмарлыққа бой алдыру – тәуелділік құрдымы

1. Тәуелділік түрлері (тамақ, алкоголь, есірткі, химиялық заттар, вейп, құмар ойындар және т.б.)

2. Оқушы бойындағы тәуелділіктің белгілері

3. Сынықтан өзгенің бәрі жұғады. Тәуелділіктің алдын алу шаралары

4. Тәуелділіктің алдын алуда отбасы мен мектептің өзара әрекеттесуі

Жақсыдан қашпа, жаманға баспа...

1. Жоғарғы сынып оқушыларыныңы интернет қауіпсіздігі

2. Жоғарғы сынып оқушыларының ойынға тәуелділігін диагностикалау

3. Жоғарғы сынып оқушыларының әлеуметтік желілер мен интернетке тәуелді мінез-құлқы

4. Интернетке тәуелділіктің алдын алу шаралары

5. Әлеуметтік желілер мен интернет кеңістігіне тәуелділіктің алдын алу бойынша отбасы мен мектептің өзара әрекеті

Күйзелістен шығар жол

1. Көңіл жақсы болғаны – өмір жақсы болғаны. Сіздің ресурстық жағдайыңызды қалай қолдауға болады. Стресстен арылу әдістері

2. Эмоцияны бақылау – стрестен, күйзелістен шығудың жолы

3. Агрессия, депрессия, суицидтік мінез-құлық және стресстің басқа да экстремалды көріністері

4. Қателесу – тәжірибе жинауға мүмкіндік береді

5. Баланың күйзеліске төзімділігін қамтамасыз етудегі мектеп пен отбасының өзара әрекеті

Сүйіспеншілік – сыйластық кілті

1. Махаббат – отбасындағы эмоционалды тепе-теңдіктің негізі.

2. «Айналайын» ұғымы, отбасында балаға жан-жақты қолдау көрсету

3. Эмоцияны білдірудегі шынайылық. Эмоционалды манипуляция.

4. Жоғары сынып оқушысымен «арнайы» тақырыптарда қалай сөйлесуге болады

Атадан өсиет, анадан қасиет

1. Халық дәстүрі мен отбасы дәстүрінің байланысы. Ұрпақтар сабақтастығы алдыңғы ұрпақтан жастарға білім, құндылықтар, көзқарастар мен дәстүрлердің берілуі

2. Ананың ізін қыз басар, атаның ізін ұл басар. Әке мен ананың отбасындағы рөлі

3. Отбасы тәрбиесінде міндетті түрде ескерілетін мәселе – қазіргі балалардың даму ерекшеліктері

4. Қазіргі құбылмалы қоғамда отбасылық дәстүрлерді сақтау

Уақыты

Мазмұны

Ресурстар/ Ескертулер

5 мин.

20 мин.

10 мин.

15 мин.

Интерактивті әңгіме

Құрметті достар! курстың алғашқы сабағына қош келдіңіздер. Сабақтың тақырыбы – «Ата-аналар өмірінің жобасы – бақытты адам».

«Балаларды жақсы етудің ең жақсы жолы – оларды бақытты ету», – дейді ирландиялық әдебиет классигі Оскар Уайлд.

Сіздер бақытты бала дегенді қалай түсінесіздер? (тыңдаушылардың жауаптары). Рахмет! Сіздер көп нәрсені дұрыс сипаттадыңыздар! Баланың тұлғасына көңіл аударғандарыңыз қуантады. Жеке тұлғада адамның қалай ойлайтыны, нені мақсат ететіні, нені бағалайтыны және нені маңызды деп санайтыны көрінеді. Тұлға үнемі дамып отырады. Жеке тұлғаны тәрбиелеу сәтті болуы үшін балаға не қажет екенін, оның қажеттіліктері қандай екенін түсініп, даму үшін қолайлы жағдай жасау керек. Баланың саламаттығын не құрайды деп ойлайсыз? (тыңдаушылардың жауаптары)

2022 жылы Қазақстанда қабылданған «Балалардың хал-ахуалы индексі» мемлекеттік құжатында «хал-ахуал» ұғымы баланың физикалық және психикалық денсаулығын қолдауға және жақсартуға, сапалы білім берумен, даму мүмкіндіктерімен, қауіпсіздігімен және басқа да жағдайлармен қамтамасыз етуге бағытталған факторлардың жиынтық әсері кезінде қалыптасқан баланың жай-күйі ретінде айқындалады.

Жоғарыда айтылғандарды қорытындылай келе, саламаттықтың маңызды шарттары: денсаулық, қауіпсіздік, жаңа нәрселерді білуге, айналасындағыларға түсінікті болуға, қарым-қатынас жасау қабілетіне деген қанағаттану екенін белгілеп қойайық. Мұны басқаша физикалық саламаттық, когнитивтік саламаттық, эмоционалдық саламаттық, әлеуметтік саламаттық деп атауға болады.

Топтық жұмыс

Баланың саламаттығы деген не екенін талқылайық. Ол үшін «Саяхат» тәсілі бойынша топтарға бөлініп жұмыс істейміз. Біз 5 топқа бөлінеміз. 1–4 топ – зерттеушілер, 5 топ – сарапшылар.

1–4 топтарға (зерттеушілерге) арналған тапсырма.

Топқа ат қойыңыздар. Саламаттық түрлеріне саяхат жасаңыз. Баланың физикалық, когнитивтік, эмоционалдық, әлеуметтік саламаттығы неден көрінетінін жазыңыз. Нәтижені презентациялаңыз.

5– топқа (сарапшыларға) арналған тапсырма.

Топтардың жұмысын бақылау барысында жазбалардың мазмұнына талдау және қорытынды жасаңыз. Баланың саламаттығын қамтамасыз ету үшін ата-ананың жауапкершілігі қандай екенін тұжырымдаңыз. Өз тұжырымдарыңызды айтыңыз.

Түсініктеме. Құрметті ата-аналар! Сіздер өздеріңіздің өмірлік тәжірибелеріңізге негізделген зерттеу жүргіздіңіздер. Сарапшылар өз қорытындыларын берді. Мұның бәрінің артында тұрған ең басты нәрсе – баланы тәрбиелеу үшін қоғам алдындағы жауапкершілікті түсіну. Бұл мәселеге қазақстандық заңнамада үлкен көңіл бөлінген. Ата-аналар танысуы керек барлық заңнамалық актілердің тізімі цифрлық платформада бар.

Жауапты ата-ана болу үшін өз мінез-құлқыңызды талдауды, қателіктеріңізді түсінуді және оларды түзетуді үйрену керек.

Осы жайындағы бейнероликті назарларыңызға ұсынамыз.

Бейнеролик көру және талқылау

Бейнероликті көргеннен кейін ата-аналарға талқылау үшін келесі сұрақтар ұсынылады:

1. Баланың өтінішіне әкесінің орнында болсаңыз қалай жауап берер едіңіз?

2. Ата-аналар әрқашан баласының өтініштеріне мұқият қарауы керек пе? Неліктен?

Түсіндірме. Баланың өтініштеріне назар аудару – отбасында қолайлы климат құрудың қажетті шарты.

Ұжымдық шығармашылық іс-әрекет

Қазақ мәдениетінде адам өмірі кезеңдерінің мынадай атаулары айқындалған:

Жаңа ғана туылған бала нәресте деп аталады.

Бір жылдан жеті жылға дейін – сәби.

Бір жас пен екі жастың арасындағы қыз бала – бөпе.

Сол жастағы бала – бөбек.

Екі жастан үш жасқа дейінгі бала – бүлдіршін.

Үш жастан бес жасқа дейін – балдырған.

Алты жастан он екі жасқа дейін – ойын баласы.

Он екіден он бес жасқа дейін – сығыр.

Он бес жастан он алты жасқа дейін – ересек бала.

Он алтыдан он тоғыз жасқа дейін – бозбала.

Жиырмадан отызға дейін – жас жігіт.

Отыздан қырық жасқа дейінгі ер адам – құр жігіт.

Қырықтан елу жасқа дейін – ер түлегі.

Елуден алпыс жасқа дейін – жігіт ағасы.

Ойлануға берілетін сұрақтар:

1. Қазақ халқы адам өмірінің әрбір кезеңіне неліктен үлкен мән береді деп ойлайсыз? (тыңдаушылардың жауаптары)

2. Біздің балалар қазір өмірдің қай кезеңінде? (тыңдаушылардың жауаптары)

3. Балалар өмірінің осы кезеңінің атауында негізгі белгі не болып табылады? (тыңдаушылардың жауаптары)

Түсіндірме. Ойын баласы – бұл негізгі іс-әрекеті ойын болып табылатын ұлдар мен қыздар. Психологтер кіші мектеп жасындағы 6–10 (7–11 жас) ойын баласының ерекшеліктерін осылай сипаттайды.

1. Кіші мектеп жасындағы балалардың ФИЗИКАЛЫҚ ерекшеліктері

• Осы жастағы балалар өте белсенді. Олар шытырман оқиғаларды, дене жаттығуларын, ойындарды жақсы көреді.

• Олар өздерінің сыртқы келбетін елемеуі мүмкін.

Сұрақ:

– Осы жастағы балалардың ата-аналарына физикалық саламаттықты қамтамасыз ету бойынша қандай кеңестер берер едіңіз? (тыңдаушылардың жауаптары)

Психологтердің ұсыныстары слайдта көрсетілген:

Кіші мектеп жасындағы балалардың ата-аналарына арналған физикалық саламаттықты қамтамасыз ету бойынша ҰСЫНЫСТАР

1. Балаңызды сауықтыру үшін серуендеуді, сапарларды, саукықтыру лагерьлерін пайдаланыңыз.

2. Балаңызды жеке гигиенаға, өзінің киіміне, бөлмесіне күтім жасауға, ұқыптылыққа үйретіңіз.

2. Кіші мектеп жасындағы балалардың ЗИЯТКЕРЛІК ерекшеліктері

• Бейтаныс нәрселердің барлығын зерттегенді ұнатады.

• Дәйектілік және себеп-салдар заңдарын түсінеді

• Уақыттың, кеңістіктің, қашықтықтың тарихи және хронологиялық сезімі бар.

• Дерексіз (Абстрактылы) ойлау дамиды.

• Коллекциялар жасағанды ұнатады. Кез келген нәрсені жинайды. Балалар үшін ең бастысы сапа емес, саны.

• «Есте сақтаудың алтын жасы».

Сұрақ:

– Осы жастағы балалардың ата-аналарына зияткерлік саламаттықты қамтамасыз ету бойынша қандай кеңестер берер едіңіз? (тыңдаушылардың жауаптары)

Психологтердің ұсыныстары слайдта көрсетілген:

Кіші мектеп жасындағы балалардың ата-аналарына арналған зияткерлік саламаттықты қамтамасыз ету бойынша ҰСЫНЫСТАР

1. Оқыту зерттеу арқылы жүзеге асырылады. Балаңызға «неге?» деген сұрақты қойыңыз.

2. Үстірт фактілерден гөрі нақты оқиғалар мен аттараға негізделу керек.

3. Бала өз бетінше жауабын таба алатын сұрақтар қою керек.

3.Кіші мектеп жасындағы балалардың ЭМОЦИОНАЛДЫҚ ерекшеліктері

• Өз сезімдерін күрт жылдам білдіреді. Алдымен айтып, содан кейін ойланады.

• Өз эмоцияларын еркін білдіреді. Эмоционалды түрде тез дауласады.

• Әзіл-қалжың сезімі дами бастайды. Күлкілі әңгімелер айтуға деген ұмтылыс пайда болады.

• Қорықпайтын болып көрінгісі келсе де, жасырын қорқыныштары болады.

Сұрақ:

– Осы жастағы балалардың ата-аналарына эмоционалдық саламаттықты қамтамасыз ету бойынша қандай кеңестер берер едіңіз? (тыңдаушылардың жауаптары)

Психологтердің ұсыныстары слайдта көрсетілген:

Кіші мектеп жасындағы балалардың ата-аналарына арналған эмоционалдық саламаттықты қамтамасыз ету бойынша ҰСЫНЫСТАР

1.Өзін-өзі бақылауға үйретіңіз: қай кезде байсалды және сабырлы болу керек, қай кезде көңілді болу керек.

2. Төзімділікке үйретіңіз. Шешім қабылдағанға дейін барлық фактілерді қарастырыңыз. Басқа адамдардың құқықтары мен сезімдерін құрметтеуге үйретіңіз.

3. Өз-өзіне күлуді, басқа адамдарды ренжітетін әзілдерді айтпауға үйретіңіз.

4. Кіші мектеп жасындағы балалардың ӘЛЕУМЕТТІК ерекшеліктері

• Бала дербес, тәуелсіз бола бастайды. Отбасылық шеңберден тыс қоғамға бейімделеді. Өзінің жынысындағы құрдастар тобын іздейді, өйткені қыздар үшін ұлдар «тым шулы», ал ұлдар үшін қыздар «жеткілікті деңгейде тапқыр емес».

Сұрақ:

– Осы жастағы балалардың ата-аналарына әлеуметтік саламаттықты қамтамасыз ету бойынша қандай кеңестер берер едіңіз? (тыңдаушылардың жауаптары)

Психологтердің ұсыныстары слайдта көрсетілген:

Кіші мектеп жасындағы балалардың ата-аналарына арналған әлеуметтік саламаттықты қамтамасыз ету бойынша ҰСЫНЫСТАР

1. Достық тілектестікке үйретіңіз. Баланы «мен бәрінен маңыздымын» позициясын ұстанбауға шақырыңыз.

Тапсырма. Сабақ барысында жасалған өз тұжырымдарыңыз бен жаңалықтарыңыз негізінде «Бақытты баланы қалай өсіру керек» жадынамасын жасаңыз.

«Қазақ отбасы – қоғамның маңызды тәрбие институты» мақаласынан үзіндіні пайдаланыңыз.

Қазақ отбасы – қоғамның маңызды тәрбие институты

Қазақ отбасы барлық уақытта адамды дамытатын басты тәрбие институты болып қала береді. Ағайынды бауырлардың ата-аналары бір болғанына қарамастан, отбасылық тәрбиеде балалар мінезінің қалыптасуындағы айырмашылықты байқауға болады. «Адам аласы ішінде, мал аласы сыртында» деген қазақ мақалы осыны сипаттайды. Бұл дегеніміз, әртүрлі факторларға байланысты адамның қалыптасуы әртүрлі жолдармен жүреді.

Сонымен қатар, «жаманнан жақсылық пайда болғанына қуанбаңыз және жақсылықтан жаманның пайда болғанына қайғырмаңыз» деген тіркес те бар. Бұл тіркестің мәні –баланың мінезі немесе мінез-құлқы белгілі бір дәрежеде ата-анасының жалғасы болады. Табысты тәрбиенің нәтижесі – «Ұстазы жақсының, ұстанымы жақсы» деп сипатталатын адамдардың күш-жігерінің нәтижесі болып табылады. Сіз кімнен оқыдыңыз? Сіз не үйрендіңіз? Осы сұрақтардың жауабына қарай тәрбие сапасы туралы қорытынды жасауға болады. «Сыпайылықтың болмауы» мен «надандық» адамның ең жағымсыз қасиеттері болып саналды.

Отбасы ішіндегі балалар арасындағы қарым-қатынасты құруға көп көңіл бөлінді. «Ағасы бардың жағасы бар, інісі бардың тынысы бар», «Үлкен тұрып кіші сөйлегеннен без», «Ағаға қарап іні өсер, апаға қарап сіңілі өсер» деп бекер айтылмаған. Туыстар арасындағы үлгілі қатынастар үлкендер мен кішілердің өзара сыйластығы, жауаптылық, қарапайымдылық, сыпайылық, адалдық, шынайылық негізінде құрылады. Жас ұрпақтың ойы мен мінезін қалыптасуы алған тәрбиесіне және қоршаған әлемнен алған үлгісіне тікелей байланысты. Сондықтан ежелгі заманнан бері үлкен және кіші аға-әпкелер арасында бейбіт қарым-қатынас, келісім, жауаптылық пен мейірімділік насихатталды. Бұл адамның бақытты болуының шарты болып табылатын отбасындағы қолайлы климаттың қалыптасуына ықпал етті.

1,2 слайдтар

Сабақ басында педагог ата-аналармен сәлемдесіп, оларды бірегей білім беру жобасына қатысуымен құттықтайды.

1-4-топ «Саяхат» тәсілін пайдалана отырып жұмыс істейді. 4 бөлікке бөлінген 4 ватман парағы дайындалады. Әр парақтың тақырыбында бала саламаттығының түрі көрсетілген.

Саламаттық түрі – кезекті бір станция.

Саламаттықтың бір түрінен екіншісіне ауыса отырып, тыңдаушылар шартты түрде бір станциядан келесі станцияға дейін саяхаттайды.

Парақ сызығының үлгісі

Когнитивтік саламаттық

Топ (атауы)

___________________

Топ(атауы)

___________________Топ(атауы)

___________________Топ(атауы)

Парақтан параққа ауыса отырып, топ баланың физикалық саламаттығы, когнитивтік саламаттығы, әлеуметтік саламаттығы, эмоционалдық саламаттығы қандай болатынын жазады.

Бұл ретте әр топ белгілі бір түсті фломастерді пайдаланады. Саламаттықтың әрбір түрі бойынша жұмысқа 4 минут беріледі.

Жазбалардың мазмұнына сарапшылар тобы, яғни 5–топ талдау жасайды. 5–топқа 4 мин беріледі.

Бейнероликтің сюжеті баланың ата-анасының көмегіне мұқтаж болғанда, бірақ олар күйбең тіршілікке байланысты уақыт бөле алмайтын отбасылық өмірлік жағдайлардың бірін көрсетеді.

Бала ата-анасының оның қажеттіліктеріне назар аудармауының салдарынан абайсызда ағат қылық жасайды.

Балаға немқұрайлы қарау қаншалықты зиян және отбасында қолайлы климат құру қаншалықты маңызды екендігі көрсетілген

9,11,13,15 – слайдтарда көрсетілген психологтардың ұсыныстары 8,10, 12,14 – слайдтарда берілген сұраққа жауаптарды тыңдағаннан кейін ғана көрсетіледі.

Жадынама жасауға барлық тыңдаушылар қатысады. Мақала үзіндісімен танысуға 2 минут беріледі. Тыңдаушылардың ұсыныстары тақтаға жазылады, онда «Бақытты баланы қалай өсіру керек» жадынамасы» деп аталатын бос орын бар.

Жұмыс аяқталғаннан кейін жазылғандарды педагог оқып береді

5 мин.

Адамның бақыты туралы ойлануға арналған оқиға

Қиыршық тас жолындағы бақытты сапар

Жетпіс жастан асқан сүйкімді де сымбатты ханым менімен Фейхтвангер және Құран аудармалары туралы әңгімелесті. Ол кемпір емес еді. Тіпті «егде жастағы әйел» де емес. Бет жүзі ерекше әдемі, қоңыр көздері жұлдыздар сияқты жарқырайды, оларда мейірім мен ақыл бар. Бұл ханым өмірде биік белестерге жеткен. Ол құқықтану корифейі, көптеген атақтары мен марапаттары бар. Және өзінің сыпайы және шынайы түрде айтуынша – өте ауқатты әйел.

Оның сөйлеу мәнері әдемі, тегіс, бейнелі. Ал тілі бай…

Ол мектепке баратын жолы туралы айттып берді. Тағдыр жолы туралы. Және Бірінші қыркүйек туралы.

Оның анасы төрт сыныптық білімі бар сауыншы еді. Олар шалғайдағы ауылда қатты кедейлікте өмір сүрді. Анасы көп ауыр жұмыс істейтін.

Мектепке баратын күн келгенде, анасы қызын ауылдың сыртына алып шықты. Ол жерден үш жол тарайтын: екеуі топырақ жол, біреуі қиыршық тас жол. Анасы қызына қиыршық тас жолды нұсқады: «Міне, осы жолмен орманнан, жырадан, жазық даладан өтіп ауылға жетсең, мектеп көрінеді. Оқы, жаным! Өйткені бұл кедейлік пен бақытсыздықтан құтылудың жалғыз ғана жолы».

Анасы осылай деді. Сөйтіп, қыз қиыршық тас жолмен дорбасын арқалап жолға шықты. Ауылға дейін тоғыз шақырым.

Осы жолмен күнде жүретін болды. «Мені қалайша қасқыр жеп қоймағанына таң қаламын» дейді өзі. Қасқырға жем болмай, аязға тоңбай, қараңғыда жолдан адаспай, жол торушылардың қастығына тап болмай осы жолмен ылғи жүретін болды.

Осылайша мектепке апаратын қиыршық тас жолы арқылы алысқа кетті. Өз бақытына жетті. Жақсы өмір мен басқа тағдырға жолықты.

Мектепті үздік медальмен бітіріп, шабаданын арқалап қалаға институтқа түсуге келді. Жалғыз өзі. Анасы қолынан келгенше картоп пен нан салып тұрды. Дұғасынан тастамады. Ол қызының сол бір қиыршық тас жолға түскен күнінен бастап оған алаңдайтын еді. Бірақ, басқа жолдың жоқтығын білетін. Сондықтан, тек алға жүру керек.

Кейде ата-ана балаға ештеңе бере алмауы мүмкін. Себебі, қолында ештеңесі, білімі, қаражаты, қанат бітіретін жалынды сөздері болмауы мүмкін. Тіпті, мектепке апарып салуға да мүмкіндігі болмайды – кім сені жұмыстан жібере береді? Алайда, ата-ана дұрыс жолды көрсетіп, тура жүруге нұсқай алады. Өзінің бар махаббаты мен батасын қоса береді.

Ең бастысы – тура жолға салу. Бұл ата-ананың балаға беретін басты игілігі. Тіпті ол жол баласын өзінен алшаққа, бақытты өмірге алып кетсе де. Тіпті ол жол басында қауіпті әрі қиын болса да. Бірақ бақытқа апарар басқа жол жоқ – тек осы мектепке апаратын қиыршық тас жол ғана. Және сол жол бақытты өмірге де жеткізді...

(Анна Кирьянова)

17 слайд

5 мин.

Құрметті ата-аналар! Кездесу соңында қазақстандық композитор Тимур Дорогойдың әнін фонограммамен орындауды ұсынамыз. Бұл ән біз бен біздің балаларымыз туралы.

Әннің фонограммасы қойылады, экранда сөздері бар слайдтар көрсетіледі.

Тілек білдірушілер әнге қосылып шырқай алады.

Ән аяқталғаннан кейін педагог ата-аналарға жылы лебізін білдіреді.

18–21 – слайдтар

Уақыты

Мазмұны

Ресурстар

2 мин

Сәлеметсіздер ме, құрметті достар!

Ата-аналарды қолдау орталығындағы сабақтар – ата-аналардың өміріндегі жаңа кезең. Сіздер де балаларыңыз сияқты оқуды енді бастадыңыздар. Бұл сіздердің екінші сабақтарыңыз және бүгін сіздерден сұрағым келеді: сіздер сүйсініп оқисыздар ма?

1–слайд

5 мин

Сіздер қазір «бірінші сынып оқушыларысыздар» және сіздерде де бейімделу кезеңі өтіп жатыр. Бүгін сіздерді үлгі ретінде алып, мен сіздердің балаларыңыз сезінетін эмоциялар мен сезімдерді бастан өткеруді ұсынғым келеді.

Ата-аналармен Орталықтағы сабақтардан не сезінгендерін (қиындықтарын, қорқыныштарын) талқылау:

3–слайд.

– бүгін сабаққа келу үшін қандай қиындықтарды жеңуге тура келді?

– бірінші сабақта қандай сезімде болдыңыздар?

– сіздерде қандай қорқыныш болды?

Ата-аналар атайтын қиындықтарды флипчартқа бейімделу түрлеріне бөліп: физикалық, әлеуметтік, психологиялық, 3 бағанға жазу. Барлық жауаптар жазылғаннан кейін сәйкесінше тақырыптарын жазу: ФИЗИКАЛЫҚ, ӘЛЕУМЕТТІК, ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ

4–слайд. Бейімделу – маңыздылығы бірдей үш компоненттен тұратын кешен.

Физиологиялық бейімделу баланың біртіндеп мектеп жүктемесіне машықтанып, үйренгенін білдіреді. Бірінші сынып оқушыларының көпшілігіне динамикалық жүктемеден статикалық жүктемеге ауысу оңай емес. Оқушыға 30–45 минут сабақта тыныш отыру, арқасын тік ұстау, мұғалімді тыңдау, тапсырмаларды орындау міндеті қойылады. Мұның бәрі физиологиялық дайындықтың жоғары деңгейін талап етеді. Осындай режімге ауысу үшін баланың ағзасына уақыт қажет. Оқу жылының басында бірінші сынып оқушылары жиі ауырады, өйткені олардың ағзасы физиологиялық бейімделудің қиын міндетін жеңе алмайды.

Әлеуметтік бейімделу баланың тыңдау, мұғалімнің сөздеріне барабар жауап қайтару, тапсырмаларды өз бетінше орындау ептіліктерінің болуын болжайды. Ол мектеп өмірінің талаптары мен ережелерін түсінуге, мұғалімнің беделін мойындауға, құрдастарымен қарым-қатынас орнатуға үйренеді.

Психологиялық бейімделу. Бұған баланың оқуға деген ұмтылысы, өзінің оқушы ретіндегі ұстанымын қабылдауы, психологиялық жетілудің жоғары деңгейі жатады. Оқуға деген көңіл-күй, мектеп түрткісі, білім алуға дайын болу, күйзеліске төзімділік – мұның бәрін бала психологиялық бейімделу барысында алады.

2–слайд

3–слайд

Флипчарт, маркер

тақта, бор

Ата-аналар айтады, оқытушы тақтаға, флипчартқа жазады

4–слайд

5 мин

Сіздердің біздің сабақтарымызда білім алуға қаншалықты дайын екендіктеріңізді тексеріп көрейік. Мына сауалнаманың сұрақтарына жауап беруді сұраймын.

Ата-аналарды дайындық деңгейлеріне қарай диагностикалау

5 – слайд. Нәтижелерді талдау: Әр «а» жаубы үшін 3 ұпай беріледі, «б» – 1 ұпай, «в» – 0 ұпай.

Максималды баға – 30 ұпай. Ұпай неғұрлым жоғары болса, түрткі де жоғары.

25–30 ұпай – түрткі, оқу белсенділігі жоғары;

20–24 ұпай – қалыпты түрткі;

15–19 ұпай – оқуға оң көзқарас, бірақ «Орталықтағы» оқудан тыс қарым-қатынас ретінде көбірек қызықтырады;

10–14 ұпай – түрткі төмен;

10–ұпай – сабақтарға көзқарасы теріс.

Сіздер өз нәтижелеріңізді көрдіңіздер және осыдан қорытынды шығаруларыңызға болады.

Диагностикалау бойынша баланың бейімделу деңгейін үйде анықтауды ұсынамын

Адам бала кезінен бастап білімге ұмтылады. Ол белгісізді игеруге, қол жетпейтін нәрсені түсінуге тырысады, жаңа, тыйым салынған және жабулы нәрсеге ұмтылады. Өмір бізге тым күрделі болып көрінбеуі үшін біз байып, дамып, тәжірибе жинағымыз келеді.

Ұлы ағартушы Абай Құнанбаев айтқан:

6 – слайд. «Дана адамдардың сөзін жадына тоқып алған адам өзі де есті болып келеді»

Баланың мектепке баруы – бала үшін де, оның отбасы мүшелері үшін де үлкен жауапкершілік

«Бала бейімделуден қалай өтуі керек» бейнеролигін көру

7 – слайд. Ата-аналар баланың мектепке бейімделу үдерісінде маңызды рөл атқарады. Олар белгілі бір психологиялық мақсатты қоя алады және осылайша оқу үдерісіне деген көзқарасты қалыптастырады. Көп нәрсе баланың психологиялық ерекшеліктеріне, оның дайындық деңгейіне, мектеп мекемесінің түріне және білім беру бағдарламасының күрделілігіне байланысты. Ата-аналардың бастауыш сынып оқушыларына көмектесудегі негізгі міндеті – эмоционалды түрде қолдау, мектеп ережелерін орындау үшін өз іс-әрекеттерін ұйымдастыруда балаға барынша дербестік беру.

Үлестіру материалы 1:

Бейімделу деңгейлері бойынша ата-аналарға арналған сауалнама.

5 – слайд.

Үлестіру материалы 2: балаларға арналған сауалнама

6 – слайд

7 – слайд

10 мин

Ата-аналардың когнитивтік дағдыларын анықтау әдістемесі.

Педагог тапсырманы 1 рет баяу оқиды, ата-аналар қалай түсінсе солай орындауы керек.

1. Парақты тігінен орналастырыңыз.

2. Парақты шартты түрде 2 тік бөлікке бөліңіз (тік пунктир сызық салуға болады).

3. Парақтың төменгі жиегінен 1 см шегініп, парақтың ортасында болатындай етіп ұзындығы 10 см көлденең сызық сызыңыз.

4. Парақтың төменгі жиегінен 15 см шегініп, парақтың ортасында болатындай етіп ұзындығы 8 см көлденең сызық сызыңыз.

5. Екі көлденең сызықтың сол жақ шеткі нүктелерін тегіс доғамен жалғаңыз.

6. Екі көлденең сызықтың оң жақ шеткі нүктелерін тегіс доғамен жалғаңыз.

7. Жоғарғы көлденең сызықтың сол жақ шеткі нүктесінен ұзындығы 2 см тік сызық сызыңыз.

8. Жоғарғы көлденең сызықтың оң жақ шеткі нүктесінен ұзындығы 2 см тік сызық сызыңыз.

9. Осы екі тік сызықты дөңестігі жоғары келетін доғамен жалғаңыз.

10. Жоғарғы доғаның ортаңғы нүктесінен диаметрі 1,5–2 см болатын шеңберді жоғары қарай сызыңыз (доға мен шеңбер ортаңғы нүктеде түйіседі)

11. Жоғарғы көлденең сызықтың сол жақ шеткі нүктесінен доға бойымен 6–7 см шегініңіз. нүкте қойыңыз, оң жақта А әрпін жазыңыз.

12. Жоғарғы көлденең сызықтың сол жақ шеткі нүктесінен солға қарай ұзындығы 4–5 см көлденең сызық сызыңыз, нүкте қойыңыз, сол жақта Б әрпін жазыңыз.

13. А және В нүктелерін қосыңыз.

14. Төменгі және жоғарғы көлденең сызықтарды қосатын оң жақ доғада нүктелерді белгілеп, сол жақта (төменнен бастап) мынадай қашықтықта сандармен жазыңыз: 4 см – 1, 6 см – 2, 13 см – 3, 15 см – 4.

15. 1 және 4 нүктелерін қосыңыз.

16. 2 және 3 нүктелерін қосыңыз.

Барлық ата-аналар аяқтағаннан кейін педагог слайдты экранға шығарады және қандай сурет шығу керектігін көрсетеді.

Ата-аналармен бірге нәтижелерді талқылау.

Біз кейбір балаларды оқу үдерісіне тарту өте қиын екендігін жиі кездестіреміз. Олар жаңа білім алуға тиісті ниет білдірмейді, олардың іштері пысады, сабақтар олардың көңілінен шықпайды және мүлдем қызықтырмайды. Бұл мінез-құлықтың себептерінің бірі – кішкентай оқушылардың когнитивтік деп аталатын (танымдық) дағдыларының жоқтығы.

9–11 – слайдтар. Когнитивтік (танымдық) дағдылар – адамның әртүрлі көздерден алынған сенсорлық ақпаратты өңдеу қабілеті. Бұл дағдылар алынған деректерді талдауға, ақпаратты сақтауға және оны бұрыннан бар тәжірибемен салыстыруға мүмкіндік береді.

Балалардың туа біткен танымдық дағдылары болуы мүмкін, бірақ аз ғана дәрежеде. Олардың негізгі үлесі пайда болады. Егер туа біткен қабілеттер болмаса және алған дағдылары жеткіліксіз болса, онда когнитивтік жеткіліксіздік пайда болады.

Бастауыш сынып оқушыларының когнитивтік қабілеттерін дамыту ерекшеліктері:

Зейін

1. Еріксіз

2. Тұрақсыз (сыртқы әсерлер – бұл күшті алаңдату, көңілді басқаға аудару факторы, оларға түсініксіз, күрделі материалға назар аудару қиынға соғады)

3. Қысқа мерзімді (10–20 минут ішінде бір нәрсемен алаңдамай айналыса алады).

4. Шағын көлемді (2–3 бірлік).

Қабылдау

1. Олар ең бастыны емес, көзге көрінетін нәрсені байқайды;

2. Көбінесе тек затты танумен және кейіннен оны атаумен шектеледі;

3. Затты мұқият және егжей-тегжейлі қарастыруға қабілетсіз;

4. Қабылдаудың үлкен эмоционалдылығы

Жад (есте сақтау)

1. Көрнекі-бейнелі есте сақтау жады ауызша-логикалық жадыдан басым болады (анықтамалар мен түсіндірулерге қарағанда нақты ақпаратты, оқиғаларды, тұлғаларды, бейнелерді миына тез тоқып, есінде жақсы сақтайды);

2. Механикалық есте сақтау (есте сақталатын материалдың ішіндегі мағыналық байланыстарға мән бермей, жай қайталау арқылы есте сақтау);

3. Еріксіз есте сақтау (эмоционалды үн қосатын қызықты, жарқын нәрселер есте қалады).

Елестету

1. Нақты заттарға сүйену, оларсыз оған өз санасында қиял объектілерін қалыптастыру қиын.

2. Шындықты барған сайын дұрыс және толық көрсетуге көшу, түсініктерін қарапайым ерікті қиыстырудан логикалық дәлелді біріктіруге көшу.

Ойлау

1. Нақты.

2. Құбылыстың сыртқы жағынан олардың мәнін білуге көшеді.

3. Ол ғылыми ұғымдармен танысып, жұмыс істей бастайды.

Ғылыми ұғымдарды қалыптастыру үшін баланы заттың белгілеріне сараланған тәсілді қолдануға үйрету керек. Оқушыға осы ұғым үшін маңызды және маңызды емес белгілердің болуын ашу маңызды.

Бұл баланың дамуының алғашқы кезеңдерінде үйренуіне тиіс негізгі арнайы дағдылар. Бұл дағдылар ақпаратты тиімді өңдеуге және игеруге мүмкіндік беру үшін қажет. Осыларды игерсе ғана кез-келген материалды игеруде сәттілік қамтамасыз етілетін болады. Ал олардың болмауы баланың сабақ тақырыбын толық түсіне алмайтындығына әкеледі, бұл одан әрі оқуындағы проблемаларды күшейте түседі.

Дұрыс бабын тапса ата-аналар когнитивтік салада баласындағы айтарлықтай өзгерістерге қол жеткізе алады. Кез-келген басқа дағдылар сияқты (мысалы, моторлық), когнитивтік дағдыларды (кейіннен жақсаратын) жаттықтыруға болады. Егер олар нашар болса, жаттығулар мен оқыту әдістемелерінің көмегімен оларды жақсартуға, ал қалыпты дағдыларды айтарлықтай арттыруға болады.

12 – слайд. Әр уақытта және барлық халықтар мақал-мәтелдерге, аңыздар мен әндерге, эпикалық шығармаларға, ертегілерге, жұмбақтарға және т.б. үлкен мән берген. Бесіктегі балаларға ертегі айтып, өсе келе жаңылтпаштар мен санамақтар жаттатқан. Бұл сөздік қорын дамытып, баланың тілін байытқан. Ұлттың ғасырлар бойы қалыптасқан этнопсихологиялық ерекшелігі мен этикалық көзқарастарын сипаттайтын адам даналығы ауызекі халық шығармашылығы арқылы әкеден балаға берілген. Әндер туғаннан қайтыс болғанға дейін қазақпен ере жүрген. Оларда халықтың жаны, оның ойлары мен ұмтылыстары көрініс тапты. Қазақ халық әндерінің ерекше түрі бар – терме, онда өмірлік байқауларға негізделген белгілі бір моральдық нұсқаулар берілген. Терменің әр жолы терең мағынаға ие болған, оңай есте қалады және белгілі бір психологиялық нұсқау ретінде қызмет еткен. Терме – шешендік сөздердің бір түрі – қандай да бір ерекше оқиғалармен байланысты дана сөздер. Орындаушылар дәлелдерінің қисындылығы мен сенімділігі, поэтикалық өрнектердің тапқырлығы мен дәлдігі, ерекше бейнесі мен өзіндік ерекшелігі көбінесе қақтығыстар мен жанжалдарды тоқтатуға ықпал еткен, сонымен қатар адамдар арасындағы қарым-қатынасқа айтарлықтай әсер беруі мүмкін болған. Ділмарлық қабілеті бар адамдарды шешен деп атаған.

Балаларды тәрбиелеуде, олардың қабілеттерін дамытуда жұмбақтарға үлкен мән берілген. Шынында да, олардың көпшілігі баланы ойлауға, ойын өрістетуге, талдауға мәжбүр ететін заттың астарлы сипаттамасына негізделген. Бұл тапқырлықтың дамуына, сондай-ақ ерекше халық мәдениетін түсінуге ықпал етті. Жұмбақтар көбінесе мереке күндері жарыс рухын тудыру үшін, айтыстарда айтылатын. Көптеген жұмбақтар адамның күнделікті жұмысымен байланысты, сонымен қатар жас ұрпақты тәрбиелеу мен оқытуда кеңінен қолданылып келген.

Танымдық зейінді, жадыны, ойлау қабілетін дамыту үшін әртүрлі жаттығулар мен тренингтер бар.

Балалардың есте сақтау қабілеті мен зейінін дамыту үшін баланы егжей-тегжейлерді байқауға үйрету керек. Оны көзін жұмып, бөлмедегі барлық заттарды — жиһаздың орналасуын, декор элементтерін, кілемнің түсін атап беруді сұраңыз. Мұғалімнің шашының немесе көзінің түсі қандай деп сұраңыз. Немесе мысық дүкенге барар жолда қанша рет кездесті деп сұраңыз. Байқау – бұл мықты әлеуметтік дағды. Кітаптарды дауыстап оқыңыз. Әр тарауды оқығаннан кейін бала мазмұнын қайталату керек. Оқиғаларды оңай есте сақтау үшін эмоционалды түрде, мәнерлеп оқуға тырысыңыз.

«Керісінше айт» – логикалық ойлауды дамыту, сөздік қорын қалыптастыру және кеңейту.

Қалай ойнауға болады: жүргізуші ойыншыларға кез-келген сын есімді айтуы керек. Ойыншылар қарама-қарсы сөздерді – антонимдерді атауы тиіс. Мысалы:

* баяу-жылдам;

* жіңішке-қалың;

* ақ-қара;

* құрғақ – дымқыл және т. б.

14 – слайд. Балалармен тренингтер өткізуге және когнитивтік дағдыларды дамыту үшін жаттығуларды таңдауға ұсыныс беру.

Таза парақтар, қаламдар. Ата-аналарға арналған тапсырмалар-ды оқытушы оқып береді

8 – слайд

Тапсырманы орындағаннан кейін көк шаршыны сырып тастау

9–11 – слайдтар

12 – слайд

13 – слайд

14-слайд

5 мин

7 мин

8 мин

«Үй тапсырмасын орындау» ролигін көру

4 топқа бөлу

15 – слайд. Топта талқылау

Құрметті ата-аналар, сұрақтарды топтарыңызда талқылауды ұсынамын. Ұсыныстарыңызды сұрақтың астына жазуды өтінемін.

1. Сіздер үшін баланың үй тапсырмасын жақсы, уақтылы, өз бетінше орындауы не үшін керек? (ата-аналардың жауаптары)

2. Егер бала үй тапсырмасын орындамаса не болады? (ата-аналардың жауаптары)

3. Бала мен ата-ана арасындағы сабырлы және мейірімді қарым-қатынас немесе ү/т орындалғаны маңызды ма? (ата-аналардың жауаптары)

4. Балаңызға мектепке бейімделуге көмектесу үшін не істедіңіз? (ата-аналардың жауаптары)

Топтың өкілдері өз шешімдерін айтады

Аудиторияда талқылау, нәтижесі ретінде «Сүйсініп оқимыз» чек-парағын әзірлеу

1. Бақылау. Үлгерімді қатаң бақылауды қойыңыз. Білдіртпей бақылаңыз, бұл қысым болмауы керек.

2. Жауапкершілік аймағы. Мектеп өмірінің ең басынан бастап балаңызға оның оқу үдерісіне жеке жауапкершілік аймағын айқындап беру қажет. Бала тапсырмаларды өз бетінше орындайды, портфельді өзі жинайды. Сіз тек орындалу фактісін тексере аласыз.

3. Көмек. Егер бала сұраса ғана көмектесіңіз. Бұл ретте көмектесу дегеніміз – ол үшін тапсырманы орындау немесе дұрыс жауапты айту емес, дұрыс шешім қабылдауға итермелеу болады.

4. Дербестік. Дербестік – яғни өз бетімен әрекет ету – бұл бала үйренуі қажет нәрсенін ең бастысы. Өз бетімен істей алатын жерде балаға көмектесудің қажеті жоқ. Ол неғұрлым көбірек өзі істесе, соғұрлым өзін сенімді сезінеді. Оған қателік жіберуге мүмкіндік беріңіз. Бұл оның жолы, оның тәжірибесі, оларсыз ол жетіліп, ақылды бола алмайды.

5. Сенім және қолдау. Егер бала теріс қылық жасаса да, балалар өздерінің дұрыс емес әрекеттерін жақсы біледі. Сіздер, ересектер алдында оны ешқашан мойындамаса да. Шындығында, олар өздерінің теріс қылықтарынан өздері толықтай зардап шегеді. Сондықтан сіздердің міндеттеріңіз – ұрысу және жазалау емес, баланы қолдау және оған қорытынды жасауға көмектесу.

6. Жеке кеңістік. Баланың жеке кеңістігі міндетті түрде болуы керек. Бұл кез-келген тұлғаның табиғи қажеттілігі және оны құрметтеу керек.

7. Сүйіспеншілік. Балаңызды жақсы көріңіз. Кез-келген: міні бар ма, жоқ па, күнделікте екісі бар ма, жоқ па, оны қабылдаңыз, қолдаңыз. Балаңызды түсінуге тырысыңыз. Оны тыңдаңыз және оның өзіне-өзі келуіне көмектесіңіз.

17 – слайд. Бастауыш сынып оқушысын ынталандыру жағының өзіндік ерекшеліктері бар. Бастауыш сынып оқушысында жетістікке жету ынтасы бекітіліп, жеке қасиетке айналады. Бұл екі түрткімен байланысты – табысқа қол жеткізу және сәтсіздіктерден аулақ болу.

Отбасындағы тәрбие сүйіспеншілікке, тәжірибеге, дәстүрге, балалық шақтағы жеке мысалға, көршілердің кеңестеріне негізделген. Мектептің функцияларына оқушылар мен ата-аналарды ақпараттандыру, қолдау кіреді, өз кезегінде отбасы мектепке ден қойып, көмектеседі. Отбасы мен мектеп бір-бірін толықтырады, балалардың оқуға деген ынтасын арттыру үшін жақсы жағдай жасайды. Бала үшін ең жарқын үлгі – ата-аналар мен мұғалімдердің үлгісі. Мектеп пен отбасының өзара әрекеттесуінің басты шарты – бір-бірінің қызметтерінің функциялары мен мазмұны туралы толық түсініктерінің болуы. Көбінесе отбасы тәрбие эстафетасын мектепке өткізіп беріп, осылайша баланы жеке тұлға ретінде тәрбиелеу үдерісінен өзін-өзі алып тастайды. Алайда екі тарап та бір-бірін толық түсініп және бір-біріне өзара көмектесіп, баланың жеке қалыптасуына қатысуы керек.

Отбасы мен білім беру мекемесінің тиімді өзара әрекеті үшін шарттар:

1. Отбасы мен мектептің сенімді қарым-қатынасы, еріктілік;

2. Қарым-қатынастың ұзақ мерзімділігі;

3. Екіжақты жауапкершілік

РоликтіMail.ru: интернеттен іздеу

Үлестіру материалдары 3.

Парақшалардағы сұрақтар

15 – слайд

16 – слайд.

Флипчарт, маркер

(тақта, бор)

17 – слайд

5-7 мин

Қорытындылау. Ата-аналар рефлексиясы «Біздің сабақтан кейін мектеп, сабақ туралы сөз бола кетсе, сіз өз балаңызға айтатын алғашқы сөз тіркесін жазуды сұраймын».

18 – слайд.

Стикерлер

Уақыты

Мазмұны

Ресурстар

10 мин.

1 – слайд. Сәлеметсіздер ме, құрметті ата-аналар! Мен сіздерді көргеніме өте қуаныштымын!

Абай атамыз әр заманда мәнін жоғалпайтын мынадай кеңес береді: «Адам – өз заманының перзенті. Жаман болса, замандастары кінәлі.» Жастарымызға біз – үлкендер (ата-аналар) жауаптымыз.