Материалдар / Ата-анамен жұмыс
МИНИСТРЛІКПЕН КЕЛІСІЛГЕН КУРСҚА ҚАТЫСЫП, АТТЕСТАЦИЯҒА ЖАРАМДЫ СЕРТИФИКАТ АЛЫҢЫЗ!
Сертификат Аттестацияға 100% жарамды
ТОЛЫҚ АҚПАРАТ АЛУ

Ата-анамен жұмыс

Материал туралы қысқаша түсінік
Ата-анамен жұмыс
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
17 Қаңтар 2018
1994
17 рет жүктелген
770 ₸
Бүгін алсаңыз
+39 бонус
беріледі
Бұл не?
Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
logo

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады


Тіл кемістігі бар балалардың

жанұясымен жұмыс түрлері


Тақырыбы: « Тіл кемістігі бар балалардың жанұясымен жұмыс түрлері»

Мақсаты: Реабилитациялық оңалту жағдайында логопедиялық оңалтудың
жолдары туралы ата-аналарды ақпараттау.Балаға жеке және психикалық тәрбие беру балалық шақтарынан басталады. Барлық дағдылар отбасынан алынады, соның ішінде дұрырыс сөйлеу дағдысы да отбасында қалыптасады. Баланың сөйлеу тілі туған туыстарынан алған үлгі бойынша қалыптасады: анасы, әкесі, әжесі, атасы, үлкен әпке, ағалары. Кейбіреулері баланың сөйлеудегі дыбыс шығару жағы үлкендердің көмегісіз, өзбетімен дамиды деп ойлайды, бірақ бұл қате түсінік болып табылады.

Сөйлеу тіліндегі олқылықтарды түзету үшін уақыт өтеді, ал сөйлеудегі дефектілер қалып қояды. Бала мектепке барған кезден бастап осы олқылықтар оған көптеген ауыртпалықтарға алып келеді.
Осындай бәледен уақытында арылу үшін логопед маманға көрініп кеңес алу қажет. Егер де балаға логопедтің сабақтарына қатысу ұсынылса, бұл ұсынысқа еру қажет.
Осы сөйлеу тілінің олқылықтарын жою үшін логопедтік сабақтар құрылады. Дегенмен, оң нәтижеге келу үшін, баланы мектепке оқуға ақаусыз дайындау үшін отбасындағы ата-ананың белсенді көмегі қажет.
Сөйлеудің бұзылуы- балаларда ең көп кездесетін патология түрі, сондықтан мамандандырылған көмекті, емдеудің және оңалтудың жүйесін кешенді ұйымдастыру — маңызы жоғары мәселелер.
Сөйлеу дағдысын қалыптастыруда ата аналар қатысса, логопед пен баланың жұмысына оң әсерін тигізеді. Егер бұл қатысушылық саналы түрде болса, жақсы жоспарланған және ұзаққа созылса, онда ол тиімді бола түседі. Өз ара ынтымақтастық неғұрлым ертерек басталса құба құп.
Көп жылғы бақылау нәтижесінде, төмендегідей қорытынды жасалды: сөйлеу ақауы бар балалардың ата аналарының көбісі сөйлеу ақауының ауырлығын терең түсіне бермейді, тек бет жағындағы проблемаларды ғана атайды. Қазіргі ата аналардың көбінің педагогикалық білімдері таяз, немқұрайлы, оның себебі — болмашы психологиялық—педагогикалық білімнің жоқтығы және баланың әлеміне бойлауға ниеті жоқтығы, ал бұл жағдай жалпы жұмыстың тиімділігін төмендетуге әкеліп соғады. Сондықтан, бала тілін дамытудағы сәттілік — ата аналармен байланысты орнатуға байланысты
Логопедтің жұмысы ата аналарды баланың дамуына қойылатын заманауи талаптар туралы ақпарат беруге, бала тілінің дамуының нақты жай-күйін түсіндіруге, осы процестегі ата аналардың және оларды алмастырушы жандардың ролін түйсінуге көмектесуге бағытталған. (слайд -логопед жоспары)
Логопед пен ата аналардың арасында белгілі жұмыс жүйесі қалыптасады. Отбасымен танысу — ата аналармен қарым қатынас туралы формалды түрде мәлімет жазып қоюмен бітпеуі керек. Әр түрлі отбасылармен жұмыста бірдей әдістер қолданған дұрыс емес. Оларды ата аналардың мәдени, біліми деңгейіне, отбасы тәрбиесінің стиліне, отбасындағы өзара қарым қатынасқа, өз баласының проблемасын түсінуге, т.б. байланысты өзгертіп отыру қажет, яғни ата аналардың педагогтармен өзара байланысып, ынтымақтастықта жұмыс істеу жолдарын үнемі іздестіріп отыру керек.
Ата аналарды тіл кемістігі бар балаларды дәрігердің де бақылауында ұстау негіздері туралы хабардар ету керек.
-ата аналарға олардың баласының сөйлеу дамуының деңгейі туралы толық ақпарат беру.
— ата аналарға сөйлеу дамуының бұзушылық себептерінің түрлерінен бағдар беру.
-баланың білім алу маршрутын жобалау
— алдағы логопедиялық жұмыстағы ата ана ролін анықтау.
Ата аналармен байланыс — жеке және топтық жұмыс түрлерінде жүзеге асады. Ол- семинарлар, консультация беру, әңгімелесу, ашық сабақтар, көрнекі насихат, ақпараттық көрмелер, сауалнамалар өткізу. Логопедке жұмыстың әр түрі формалды түрде емес, ата аналарды проблеманы шешуге тартатындай болуы, нәтижелі ынтымақтастық қалыптастыратындай болғаны маңызды, өйткені кәзіргі ата — ана педагогтың ұзақ, ығыр қылатын баяндамасын тыңдағысы келмейді. Бірақ бұл білім беру түзету мекемесінде. Алдымен ата аналар диагнозды ПМПК –да естиді және көбіне көп мамандардың не фйтып жатқанын түсінбейді, -« бірақ бала нашар сөйледі», «дыбыстарды айта алмады», «бала фразалық сөйлеуді меңгермеген»,- « бірақ ол әлі кішкентай, үйреніп кетеді» -деп жауап береді ата аналар. Ата аналардың көбісі сөйлеу дамуының этаптарын да білмегендіктен, –«дислалия», «дизартрия», «ОНР» деген сөздер оларға тіпті таныс емес. Сондай кезде, кәсіби логопедтің, психологтың көмегі қажет, олар түсінікті тілмен проблеманың мәнін түсіндіріп, логопедиялық, психологиялық- педагогикалық көмекті ұсынады.

Ата аналар үшін көрнекі ақпарат түрлі жайма-папкалар, тақырыптық папкалар, үй жұмысына арналған буклеттер, мысалы мектепке дейінгі балалардың сөйлеуін дамыту бойынша жаттығулар түрінде беріледі; ата аналарды артикуляциялық, тыныс алу, саусақтық гимнастиканы , дыбыстарды қою дағдылары т.б. оқытылады.

























Құрметті ата-аналар!

Үй тапсырмасын орындау барысында төмендегі шарттарды сақтау қажет:

1. Егер де баланың дені сау, тамақтандырылған, ұстамды болған жағдайда ғана үй тапсырмасын орындауы қажет.
2 Үй тапсырмалары жүйелі түрде, күнделікті, логопедтің үсынғаны бойынша орындалып отыруы қажет.
3 Міндетті түрде баланың тапсырмаларды орындау үшін кішкене айнамен жабдықталған (баланың тапсырмаларды орындау барысында өзін өзі бақылау үшін) орны болуы қажет, сондай –ақ артикуляциялық жаттығуларды орындау үшiн қағаз майлықтары, түрлі түсті қарындаштар болуы тиіс т.б.
4 Тапсырмаларды бала өзі орындауы тиіс, ата-ана тек қана тапсырмалардың дұрыстығын бақылайды және керек жерде түзетулеріне болады.
5 Егер де бала тапсырмаларды орындау барысында шаршап қалса, оған демалуға мүмкіндік беру керек. Егер бала орындамағысы келсе, онда кейін бірақ міндетті орындалуы тиіс.
6 Егер де бала тапсырмаларды орындай алмай отырса, оны еш уақытта балағаттауға болмайды, алдында алған білімдерін жоғалтпау үшін өз күштері мен мүмкіндіктеріне сендіру үшін мақұлдаңыз, келесі тапсырманы орындатыңыз.
7 Балаңызды жиiрек мақтаңыз, өз күштерiндегi сенiмдiлiгiн қалыптастырыңыз, жетiстiк ахуалын құрыңыз.
Адамның денсаулығы, денесінің дамуы мен ойлау қызметі оның дұрыс демалуына тікелей байланысты.Мысалы, сол және оң мұрын қуыстарымен арнайы тыныс алу жаттығулары мидың жұмыс істеуін жақсартады. Шыныққан тыныс алу бұлшық еттері адамның қаншылықты жұмысқа шыдамдылығын анықтайды, ағзаның суық тию аурулары және басқа ауруларға қарсы тұру қабілетін жақсартады. Дұрыс тыныс алу үшін тыныс алу бұлшық еттерін басқара білу қажет және әрдайым оны дамытып отыру керек.
Бірақ, мектеп жасына дейінгі балалардың тыныс алу бұлшық еттері әлсіз, сондықтан оларға арнайы тыныс алу жаттығулары жасалған. Нүктелі уқалау – өз ағзаңа көмектесудің ең қарапайым түрі. Нүктелі уқалау жаттығулары балаларды өз денсаулығына қамқор болуға үйретеді және суық тиіп аурудың алдын алады. (СЛАИД –өзін- өзі уқалау)
1. Екі алақанды қосып, оларды қызғанша ысу.
2. Сілтеуіш саусақтармен мұрын қуысы жанындағы нүктелерді басу.
3. Сол жақ мұрын қуысымен ішке дем аламыз (оң жақ мұрын қуысын сілтеуіш саусақпен жауып тұрамыз), оң жақ мұрын қуысымен демді сыртқа шығармыз (сол жақ мұрын қуысын жауып тұрамыз).
4. Мұрын қуыстарымен ішке дем аламыз, ақырын ауыз арқылы сыртқа дем шығарамыз.











































Артикуляциялық жаттығулар



Артикуляциялық жаттығуларды жасау не себепті керек

1.     Артикуляциялық  және тілдік есту қабілетін дамытатын жаттығуларды уақытында жасау кейбір балаларға өздігінен, мамандардың көмегінсіз, дыбыстарды дұрыс айтуға көмектеседі.

2.     Тілі шорқақ балалар үйде жаттығуларды жасаса, мамандармен жұмыс істегенде тезірек жетістіктерге жетеді, себебі олардың тіл бұлшық еттері дайын болады.

3.     Артикуляциялық жаттығулар барлық дыбыстарды дұрыс айтатын, бірақ сөйлеу кезінде тілі күрмеленетін балаларға да пайдалы.

4.     Артикуляциялық жаттығулар балаларға да, ересектерге де дұрыс, әдемі және айқын сөйлеуге көмектеседі. Сонымен қатар дыбыстарды дұрыс айту жазуға үйрету кезеңінің негізін құрайды.

 

Артикуляциялық жаттығуларды орындау ережелері:

 

1.     Үлкен адам орындалатын жаттығуды балаға ойын түрінде түсіндіреді.

2.     Жаттығудың орындалу тәсілін көрсетеді.

3.     Жаттығуды бала жасайды, үлкен оның дұрыс орындалуын қадағалайды: қимылдың дәлдігі, темпі, тұрақтылығы, бір жаттығудан екіншісіне өту ыңғайы.  Сонымен қатар артикуляциялық жаттығулар оң және сол жақ үшін бірдей, симметрияда орындалуы керек. Олай болмаған жағдайда артикуляциялық жаттығуларды орындау өз мақсатына жетпейді.

4.      Бала белігілі бір жаттығуды орындау кезінде қиындыққа тап болған жағдайда оған көмек беріңіз: таза шпатель, қарындаш, қалам немесе таза саусақпен.

5.     Балаңыздың тілін дұрыс қалыпқа келтіру мақсатында, мысалы жоғарғы ерінің жалауы үшін, баланың ернін тосаппен, шоколадпен, балмұздақпен немесе балаңыз жақсы көретін басқа да затпен жағып қойыңыз. Тапсырмаларға шығармашылықпен қараңыз.

 

 









Ескерту

 

            Жаттығу жасай бастағанда тіл бұлшық еттерінің тарылуы байқалуы мүмкін. Уақыт өте келе бұлшық еттерінің тарылуы босап, қимыл-қозғалыстар қиындықсыз және икемді бола бастайды.

 

Артикуляциялық жаттығу – бұл бұлшық ет пен сөйлеу аппаратын нығайтуға, сөйлеуге қатысатын ағзалардың күш, қимыл-қозғалыс және іс-әрекеттің дифференциациясын нығайтуға арналған жаттығулар жиыны.

 

Артикуляциялық жаттығу дыбысты қою мен машықтандырудың дайындық кезеңі болып табылады.

 

Артикуляциялық жаттығудың мақсаты дыбысты дұрыс айту үшін сөйлеу аппаратын дұрыс қозғалысқа келтіру және тілді белгілі бір қалыпта ұстау, қарапайым қимылды күрделі қимылдарға айналдыру.

 

 

Артикуляциялық жаттығуларды орындағанда:

 

1.     Балада дұрыс сөйлеу дағыдысы қалыптасу үшун артикуляциялық жаттығуларды күнде жасау керек.

2.     Жаттығуларды күніне 3-4 рет 3-5 минуттан орындаған жөн.

3.     Әр жаттығу 5-7 рет орындалуы тиіс.

4.     Бір статистикалық жаттығуды 10-15 секунд ұстап тұру ұсынылады (қимыл-қозғалысты өзгертпей ұстап тұру).

5.     Артикуляциялық жаттығуларды іріктеу кезінде қарапайым жаттығудан күрделі жаттығуларға өту керек. Балаңыз белігі-бір жаттығуды дұрыс жасай алмай тұрып, одан күрделі жаттығуға өтудің керегі жоқ. Жасай алмай жатқан жаттығуды орындату үшін жаңа ойындар ойлап табуыңыз абзал.

6.     Артикуляциялық жаттығуды отырып орындаған абзал, себебі отырғанда баланың арқасы түзу, денесін, аяқ-қолдарын бос ұстайды.

7.     Бала үлкеннің және өзінің бетін айқын көруі тиіс, себебі жасап жатқан жаттығудың сапасын өзі бақылай алуы керек. Сондықтан жаттығуларды жасап жатқанда үлкен және бала қабырғадағы айна алдында болуы керек. Сонымен қатар, баланың қолында кішкентай айна болуы мүмкін (9х12 см), бірақ ондай жағдайда үлкен балаға қарама-қарсы, бетпе-бет отыруы тиіс.

 

 

 

Артикуляциялық жаттығулар

 

 

 

«Күрекше» – жалпақ тілді шығарып астыңғы ерінге ұстап тұру керек.

«Инеше» -ауызды кең ашып тілді алға қарай жіңішкертіп шығарып 10-15 секунд ұстап тұру керек.

«Төбешік» – ауызыңды жартылай ашып, тілдің екі жақ шетін жоғары азу тістерге жапсырып, тілдің ұшын астыңғы тіске тіреп ұстау.

«Түтікше» – жалпақ тілді ауыз қуысына шығарып, тілдің бүйір жақтарын көтеріп түтікшеге үрлеу. Жаттығуды жайлап жасау керек.

«Ожау» – ауызды кең ашып, жалпақ тілді көтеріп жоғары тістерге созып, бірақ тигізбей ұстап тұру керек.

«Сағат» – тілді жіңішкертіп ұстап оңға, солға жайлап қозғау керек. Осылай санап отырып 15-20 рет қайталау керек.

«Саңырауқұлақ» -ауызды кең ашып, тілді таңдайға жапсыра ұстап тұрып төменгі жақты басып ауызды кең ашып ұстау.

«Алтыбақан» – жіңішке тілді ауыздан шығарып біресе мүрынға созып, біресе иекке созу жаттығуды жасағанда ауыз ашық болу керек. Осылай 10-15 рет қайталау керек.

«Тәтті тосап» – жалпақ тілді шығарып жоғары ерінді жалап, тілді ауыз қуысына тереңірек апару. /15 рет қайталау/.

«Тоқылдақ» – ауызды кең ашып тілдің ұшымен жоғарға альвеолоға немесе таңдайға жиі-жиі соғылғандай қимыл жасау керек.

«Ат шауып келеді» – ауызды кең ашып тілді таңдайға жапсыру – айыру немесе таңдай қағу. Аталған жаттығулардан тек әр дыбысқа керекті жаттығулар алынады.




Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!