Авторлық бағдарлама. Картографиялық сауаттылық негіздері. 10 - 11 сынып

Картографиялық сауаттылық негіздері

(Авторлық бағдарлама)

Оразбаева Ляззат Ержановна

Алматы облысы Жамбыл ауданы

«Наурызбай батыр Құтпанбетұлы атындағы орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі,

география пәні мұғалімі

Түсінік хат

Бағдарлама білім алушылардың картография негіздерін зерттеудің маңызын түсінуге, білімдерін кеңейтуге ықпал етуі керек, өйткені картографиялық сауаттылықтың жоғары деңгейі оқушылардың мектеп географиясының мазмұнын сәтті игеруінің маңызды шарты болып табылады.

Картографиялық сауаттылыққа оқыту бағдарламасының өзектілігі оқушылардың білімі мен іскерлігін ғана емес, картографияны білу оқушыларға кеңістікті шарлауға, кез – келген аумақты зерттеуге, осы аумақтың бейнесін қалыптастыруға, кеңістіктік қиялын дамытуға көмектеседі.

Бағдарламаның мақсаты: оқушылардың географиялық мәдениетін, картографиялық сауаттылығын қалыптастыру, жаңа заманауи картографиялық өнімдермен жұмыс істеу дағдыларын дамыту үшін жағдай жасау.

Міндеттері:

Картаға түсірудің заманауи технологиялары пәнін оқытудың міндеттері:

• географиялық картаның мазмұнының құрамдас бөліктерін анықтау;

• картографиялық бейнелеу әдістерін, ареал, сапалық түс, қабатты бояулар, нүктелік, изосызықтық әдістердің тақырыптық және картаның мазмұнын ашудағы алатын орынын зерделеу;

• сандық карталарды саралау және бақылау және сандық ақпараттарды көзбен көріп шолу жасау тәсілдерін үйрету;

• Google Maps,.yandex.kz/map, tourister.ru/asia/kazakhstan/map, meteoprog.kz/ru/wmap.days/, meteoblo.com интернет картаны білім көзі ретінде пайдалану дағдыларын меңгерту;

• қолжетімді графиктік редакторлармен тақырыптық карталар құрастыру әдістерін үйрету;

• Googl  Earth Жер (Google Жер ғаламшары) үш өлшемді үлгісін (виртуалды глобусын) географиялық нысандардың географиялық орынын, координаттарын, абсолют биіктіктерін анықтату;

• Googl  Earth Жер (Google Жер ғаламшары) үш өлшемді үлгісін (виртуалды глобусын) пайдаланып географиялық деректер қорын құру.

• әлемнің ғылыми бейнесінің құрамдас бөлігі ретінде географиялық білім жүйесін қалыптастыру;

• коммуникативтік мәдениетті және интернет ресурстарымен жұмыс істеу мәдениетін тәрбиелеу.

Пәннің мазмұнын толық меңгеру нәтижесінде оқушылар білуі тиіс:

• сандық интернет карталардың іздеу, масштабын ұлғайту және кішірейту тетіктерін, негізгі қабаттарын ауыстыру тәсілдерін;

• Googl  Earth Жер (Google Жер ғаламшары) үш өлшемді үлгісін (виртуалды глобусын) географиялық нысандарды табу, абсолют биіктігін, географиялық координаттарын табу әдістерін;

Меңгеруі тиіс:

• сандық карталардағы ақпараттарды түсінуге, оларды салыстырмалы талдау жасауға, оларды жиынтық ой қорытындыларын шығаруға қабілетті;

• yandex.kz/map интернет картасын пайдаланып арақашықтықты өлшеуге, екі нүкте аралығына туристік бағыт құруға .

-meteoprog.kz/ru/wmap.days/, meteoblo.com интернет картаны пайдаланып бір айдың ауа температурасының, атмосфералық қысымның, салыстырмалы ылғалдылықтың, жел өрнегін, бұлттылық диаграммасын құру тәсілдерін

Карталардың масштабын, сандық көрсеткіштерін пайдаланып өлшеп анықтай алуы тиіс:

- қажетті нысандардың арақашықтығын, горизонтальаралық қима биіктігін, горизонталь аралық көлбеулігін;

- нысандардың абсолют биіктігін, географиялық координаттарын;

- ылғалдану коэффициентін, ауданын, көлемін т.б. көрсеткіштерін.

Күтілетін нәтижелер:

34 сағаттық «Картографиялық сауаттылық негіздері» бағдарламасын аптасына бір сағаттан жүргізу қарастырылады. Бағдарламаның әр сабағы шығармашылық немесе зерттеу сипатындағы белгілі бір тапсырманы орындауды, содан кейін алынған жеке және топтық нәтижелерді талдау мен талқылауды қамтиды.

Қорытындылау бақылау формалары: Білім беру бағдарламасын жүзеге асырудың сәттілігін зерттеу үшін әр бөлімде білім алушылардың белсенді көзқарасты жүзеге асыруға, білімдері мен іскерлік-дағдыларын іс жүзінде қолдануға мүмкіндік беретін сарамандық жұмыстар. Қорытынды бақылау нысаны карталарды жасау және рәсімдеу үшін материалдарды жинау болып табылады.

Картографиялық сауаттылық негіздері авторлық бағдарламаның мазмұны мен құрылымы

(Барлығы – 34 сағат, аптасына – 1 сағат)

1 бөлім. Картографияның математикалық негіздері (9 сағат)

Кіріспе (1 сағат)

Картографияның зерттеу әдістері. Географиялық карталардың ғылыми-тәжірибелік маңызы. Географиялық картаның атқаратын қызметтері, негізгі қасиеттері.

1.Географиялық карталардың түрлері (1 сағат)

Географиялық карталардығ қамтылған аумағына, мазмұнына, атқаратын қызметіне қарай жіктелуі. Географиялық карталардың түрлері. Картодиаграммалар.

2. Географиялық картаның масштабы (1 сағат)

Картаның масштабының түрлері. Сандық масштаб. Атау масштабы. Сызықтық масштаб.

№1 сарамандық жұмыс. Географиялық картаның масштабын пайдаланып ара-қашықтықты анықтау (1-сағат)

Атаулы және сызықтық масштабты пайдаланып нысандардың ара-қашықтығын анықтау.

3.1:25 000 масштабты топографиялық картаны қолданып көлденең қима-сызба құру (2-сағат)

Көршілес горизонтальдардың қима биіктігін анықтау. Горизонталь аралық ұзындықты табу. Қима-сызбаны талдау негізінде жер бедерінің ерекшеліктерін сипаттау.

4.Meteoprog.kz/ru/wmap.days синоптикалық картасын пайдаланып ауа райына тұрақты бақылау жүргізу ( 1-сағат)

Синоптикалық картада қамтылған негізгі метеорологиялық элементтер. Ауа температурасының, атмосфералық қысымның, желдің жылдамдығының, салыстырмалы ылғалдылықтың жауын-шашынның желдің бағытының әр үш сағат сайынғы және орташа тәуліктік мәнін тіркеу.

5.Географиялық картаның проекциялары(2-сағат)

Картографиялық бұрмалану. Картографиялық проекциялардың түрлері. Карталардың картографиялық торларын талдау арқылы құрыдған проекциясын анықтау.

Картографияның математикалық негіздері бөлімін қайталауға арналған тапсырмалар (1-сағат)

2- бөлім.Географиялық картаның мазмұны (8 сағат)

6.Картографиялық жинақтау (1-сағат)

Картографиялық жинақтаудың маңызы. Картографиялық жинақтаудың түрлері. Сандық жинақтау. Сапалық жинақтау.

7. Жалпы географиялық карталардың мазмұны (2-сағат)

Биіктік және тереңдік шкалаларының атқаратын қызметін түсінеді, Жер бедерін картада бейнелеу әдістері. Су нысандарын жазықтықта бейнелеу. Елдімекендер мен қатынас жолдарының картада бейнелеу ерекшеліктері.

8. Тақырыптық карталардың мазмұны (2-сағат)

Ареал әдісі. Сапалық түс әдісі. Изосызықтар әдісі. Картограмма әдісі.

9. Жалпы географиялық және тақырыптық карталардың оқу (1-сағат)

Жалпы географиялық картадағы қабатты бояуларды қолданып екі түрлі аумақтың Жер бедерінің негізгі ерекшеліктерін сипаттау, айырмашылықтары мен ұқсастықтарын табу.

№ 2 сарамандық жұмыс. Тақырыптық және жалпы географиялық картаны пайдаланып Қазақстаннның жер бедері мен геологиялық құрылысы сипаттау (1-сағат)

Қазақстанның физикалық және тектоникалық карталарын талдау негізінде жер бедері мен тетоникалық құрылысының, пайдалы қазбаларының арасындағы байланысты анықтау.

Географиялық картаның мазмұнын қайталауға арналған тапсырмалар (1-сағат)

3-бөлім. Итербелснді Интернет карталарды пайдалану (9- сағат)

10. Электронды интернет карталардың негізгі түрлері (1-сағат)

Электронды Интернет карталардың негізгі ерекшеліктері. Мазмұнының құрамдас бөліктері. Іздеу және масштабын ұлғайту тетіктері.

11. Google Жер ғаламшары (http://earth.google.com) Жердің үш өлшемді виртуалды үлігісін пайдалану (2-сағат)

Earth.google Жер ғаламшары Жердің үш өлшемді виртуалды үлігісінің мазмұны. Нысандардың географиялық координатын, абсолют биіктіктігін анықтау тетіктері.

12. Google Maps интернет картаның мүмкіндіктерін пайдалану (2-сағат)

Google Maps интернет картада жер бедерінің бейнелену ерекшеліктері Google Maps интернет картасының бағытты іздеу, көшелерді көру, бағытты телефонға жіберу тетіктерін пайдалану әдістері.

№3 сарамандық жұмыс. https://yandex.kz/maps/159/kazakhstan/картаның мүмкіндіктерін пайдалану (2-сағат)

https://yandex.kz/maps/159/kazakhstan/картасының масштабын, іздеу тетіктері. https://yandex.kz/maps/159/kazakhstan/ картасының сызғышын пайдаланып арақашықтықты өлшеу. https://yandex.kz/maps/159/kazakhstan/ картасын пайдаланып бағыттар құру.

14.Tourister.ru/world/asia/kazakhstan/map Интернет картаның мүмкіедіктерін пайдалану (1-сағат)

Tourister.ru/world/asia/kazakhstan/map интернет картасынан ерекше қорғаға алынған нысандарды табу.

Итербелсенді Интернет карталарды пайдалану бөлімі бойынша тапсырмалар (1-сағат)

4-бөлім. Қолжетімді графиктік редакторларды пайдаланып расторлы тақырыптық карталар құру. (6-сағат)

15. Microsoft Access бағдарламасымен географиялық дерекқорын жасау (2-сағат)

Microsoft Access деректер қорын басқару жүйесінің кестелері. Microsoft Access беректер қорын басқару жүйесінің өрістері. Тіркемелер.Microsoft Access деректер қорын басқару жүйесімен географиялық дерекқор құру.

16. Қолжетімді графиктік редактормен растрлы тақырыптық карта құру (2-сағат)

Microsoft Paint,CorelDRAW графикалық редакторларымен тақырыптық карталар құру.

№4 сарамандық жұмыс. Қолжетімді графиктік редактормен Қазақстанның қара металлургия картасын жасау.

Қорытынды қайталау (1-сағат)

КАРТОГРАФИЯЛЫҚ САУАТТЫЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ АВТОРЛЫҚ БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ КҮНТІЗБЕЛІК - ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ

Авторлық ағдарламаның бөлімдері	Тақырыптары	Сағат саны
1 бөлім. Картографияның математикалық негіздері	Кіріспе	1
	Географиялық карталардың түрлері	1
	Географиялық картаның масштабы	1
	Сарамандық жұмыс Географиялық картаның масштабын пайдаланып ара-қашықтықты анықтау	1
	1:25 000 масштабты топографиялық картаны қолданып көлденең қима-сызба құру	1
	meteoprog.kz/ru/wmap.days синоптикалық картасын пайдаланып ауа райына тұрақты бақылау жүргізу	1
	Географиялық картаның проекциялары	1
	Географиялық картаның проекциялары	1
	Картографияның математикалық негіздері бөлімін қайталауға арналған тапсырмалар	1
2 бөлім. Географиялық картаның мазмұны	Картографиялық жинақтау	1
	Жалпы географиялық карталардың мазмұны	2
	Тақырыптық карталардың мазмұны	2
	Жалпы географиялық және тақырыптық карталардың оқу	1
	2 – сарамандық жұмыс тақырыптық және жалпы географиялық картаны пайдаланып қазақстаннның жер бедері мен геологиялық құрылысы сипаттау	1
	Географиялық картаның мазмұнын қайталауға арналған тапсырмалар	1
3 бөлім. Итербелскнді Интернет карталарды пайдалану	Электронды интернет карталардың негізгі түрлері	2
	Google Жер ғаламшары (http://earth.google.com) Жердің үш өлшемді виртуалды үлігісін пайдалану	2
	Google Maps интернет картаның мүмкіедіктерін пайдалану	2
	3-Сарамандық жұмыс Yandex.kz/maps интернет картаның мүм 770 ₸ - Сатып алу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап табыс табыңыз! Материалдарыңызды сатып, ақша табыңыз. (kaspi Gold, Halyk bank) Соңғы бір жылда: 45 000 000 ₸ Авторлар тапқан ақша Толығырақ Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Жүктелуде... Бағыт Жүктелуде... Сынып Жүктелуде... Іздеу Ұқсас материалдар Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2024-2025 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған Сертификатталған тренер жасаған 01.01.2023 17 863 13 694 ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. Барлық пәндер Барлық материалдар Барлық сыныптар География пәні бойынша барлық материалдарды көру Аттестацияда (ПББ) 100% келетін тақырыптармен дайындаймыз Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады Толығырақ