Авторлық жұмыс «Жас филолог» қазақ тілі мен әдебиеті пәні бойынша факультативтік (қолданбалы) курс ( 5-8 сыныптарға арналған )

«Жас филолог» қазақ тілі мен әдебиеті пәні бойынша факультативтік (қолданбалы) курсы

( 5-8 сыныптарға арналған )

Амангелді, 2018

ӘОЖ 373

КБЖ 74.268.1

Ж 33

Рецензент:

М.К.Мұхамбетова - Амангелді ауданы білім бөлімінің қазақ тілі мен әдебиеті пәндері әдіскері

А.К.Нұрмұхамбетова – І деңгейлі сертификатталған, жоғарғы санатты қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

Ж33 «Жас филолог» қазақ тілі мен әдебиеті пәні бойынша факультативтік (қолданбалы) курсы (5-8 сыныптарға арналған) // құраст: М.Ж.Қабидолла., Г.Д.Сағынғалиева.,- Амангелді, 2018 ж.

ISBN 978-601-336-565-7

 «Жас филолог» факультативтік (қолданбалы) курсы аясында білім алушылар зерттеу жұмыстарын жасап, ғылыми-зерттеу қызметпен айналысатын ғалымдардың пікірлерімен танысып, мәтіндік зерттеумен айналысады, шарттарын біріздендіру жөніндегі жұмысты жүзеге асыратын, көне тілде және қазіргі тілдік топтар арасындағы байланыстарды зерттейді, сөздердің шығу тегі мен эволюциясын, грамматика және тіл нысандарын жүзеге асыратын тиісті салалар туралы түсініктерін толықтырады.

ӘОЖ 373

КБЖ 74.268.1

«Жас филолог» қазақ тілі мен әдебиеті пәні бойынша факультативтік (қолданбалы) курсы

Түсінік хат

Филология (гр. philologia сөзге құмарлық) — жазба ескерткіштерді тілдік және стилистикалық жағынан талдау арқылы адамзаттың рухани мәдениетін зерттейтін тіл білімі, әдебиеттану, мәтінтану, деректеметану, палеография т. б. гуманитарлық пәндердің жиынтығы.

«Жас филолог» факультативтік (қолдабалы) курсында білім алушылар халықтың рухани мәдениетін зерттеп, тілде сөйлеп, әдеби шығармаларда жазылған жазбаша мәтіндермен танысып, тіл байлықтарын дамытады. Қазіргі заманғы білім алушылар ұлы эрудиция мен мәдениетке ие болу керек, сонымен қатар өз білімін дұрыс пайдалана білуі керек. «Жас филолог» факультативтік (қолданбалы) курсы аясында білім алушылар қазақ тілін, оның табиғатын, функцияларын және өтірік құрылымын, тарихи дамуын және жіктелуін жан-жақты зерттейді.

 «Жас филолог» факультативтік (қолданбалы) курсы аясында білім алушылар зерттеу жұмыстарын жасап, ғылыми-зерттеу қызметпен айналысатын ғалымдардың пікірлерімен танысып, мәтіндік зерттеумен айналысады, шарттарын біріздендіру жөніндегі жұмысты жүзеге асыратын, көне тілде және қазіргі тілдік топтар арасындағы байланыстарды зерттейді, сөздердің шығу тегі мен эволюциясын, грамматика және тіл нысандарын жүзеге асыратын тиісті салалар туралы түсініктерін толықтырады.

Курстың мақсаты: балаға міндетті деңгейдегі білім көздерін меңгертумен қатар, оқушының шығармашылық қабілетін ұштау, ізденімпаздыққа, іскерлікке, зерттеушілікке бағыт-бағдар беру

Курстың міндеті:

• Тіл білімі салалары бойынша төменгі сыныпта алған теориялық білімдерін жүйелеу:

• Теориялық білімдерін ауызша, жазбаша сөйлеу тілдерінде орынды қолдануға машықтандыру

• Оқу материалдары арқылы ана тілін меңгерген ұлтжанды тұлға қалыптастыру.

• Алған білімін талдау, салыстырып-сараптау, өз пікіріне орынды негіз етіп алу:

• Қоғам өмірінің тынысын сезініп, оған белсенділікпен араласу

Күтілетін нәтиже: 

• Практикалық, танымдық шығармашылық тапсырмаларды орындау

• Салыстыра, дәлелдей, талдай, қорытындылай білу дағдыларын меңгеру,тілдік және әдеби білімдерінің толығуы

• Өз ойын еркін жеткізіп айту, дәлелдеу

• Оқушылардың ана тілінің грамматикасын меңгеруге ынта-ықыласын ояту.

«Жас филолог» қазақ тілі мен әдебиеті пәні бойынша факультативтік (қолданбалы) курсының оқу – тақырыптық жоспары

(34 сағат)

Лингвистика

Лингвистика (глоттология, тіл білімі; лат. lingua — тіл) — предлингвистикадан, микролингвистикадан және металингвистикадан құралатын тіл туралы ғылым. Әлем тілдерінің құрылымын, әлеуметтік қызметін, тарихи дамуын және оның жалпы заңдылықтарын зерттейтін ғылым саласы.

Адамзаттың сөйлеу тілі Тіл білімінің негізгі зерттеу нысаны болып табылады. Адамдар арасындағы өзара түсінісу құралы саналатын кез келген тіл адамзат үшін, қоғам үшін қызмет етеді. 1980 жылғы мәліметтерге қарағанда дүние жүзінде 5661 тіл бар, олардың 1400-ден астамы бұл күнде өлі тілге айналған, 4200-і жеке, дербес тілдер. Тіл білімі күнделікті қолданыста жүрген тілдерді қарастырады. Адамзат баласы ерте заманнан-ақ өзіне ең қажетті құрал – тілдің ерекшеліктерін білуге, ұғуға тырысқан. Соның нәтижесінде тіл туралы ілім пайда болған. Адамның сөйлеу тілі Тіл білімінің ғана үлесі емес, ол – психология, физиология, логопедия, т.б. ғылымдардың қарастыратын саласы.

Лингвистика пәні

Лингвистика тек бар (бұрын болған және болашақта пайда болуы мүмкін) тілдерді ғана емес, жалпы адамзат тілін зерттеумен айналысады. Лингвист тілді тікелей бақыламайды: тікелей бақылауға тек тілдің фактілері (немесе тілдік құбылыстар) ұшырайды, яғни тірі тілдің тасушыларының тілдік актілері және олардыің нәтижелері (мәтіндер) немесе тілдік материалдар (мысалы, қазіргі таңда ешкім негізгі тіл ретінде қолданбайтын өлі тілдерде жазылған жазбалардың шағын мөлшері).

Лингвистиканың субъектісі мен объектісі

Гуманитарлық ғылымның шамалы білгілеріне ие лингвистика дисциплина ретінде зерттеу субъектісін (яғни, лингвистің психикасын) зерттеу объектісінен (зерттелініп тұрған тілден) үнемі ажырата бермейді, әсіресе лингвист өзінің ана тілін зерттейтін болса. Негізінен лингвист маман болып жіңішке тілдік интуицияны қайшыласқан тілдік рефлекциямен ұштастыра алатын адамдар (өзінің тілдік қабілеттерін зерделей білу қасиеті) болады. Тілге қатысты мағлұматтарды рефлекцияға негізделіп алу қасиетін интроспекция деп атайды.

Лингвистика бөлімдері

Тіл білімі жалпы және жеке болып бөлінеді, оны осылайша бөлу, зерттеудің мақсаты мен нәтижесінен туындайды. Нақты бір тілдің (мысалы: қазақ) немесе туыстас тілдердің (мысалы: алтай, түркі тілдері) мәселелерін зерттеу жеке Тіл білімінің үлесіне тиеді, ал жалпы адам баласының тілі, тіл элементтерінің өзара қатысы, тілдің даму себептері мен бағыттары, т.б. жайттар жалпы Тіл білімінің зерттеу нысаны болып табылады. Фундаменталды (іргелі) Тіл білімінің тілдің қазіргі жай-күйін, бұрынғы өткен тарихын зерттейді, негізгі мақсаты – тілге ғылыми талдау жасау емес, тілдің бүгінгі, кешегі күйін зерттеп, тәжірибе жүзінде бақылау. Нормативті Тіл білімі фундаменталды Тіл білімі жинақтаған зерттеулер негізінде жасалып, тілдің қоғамдық қызметі, стиль тармақтарының қолданылуы, тілдік нормалардың қалыптасуы мен өзгеруі, тілдің біркелкі қалыптасқан нормаларын қолдану шарты, т.б. мәселелерді қарастырады. Қолданбалы Тіл білімі тіл нормалары толық қалыптасқан жағдайда ғана жүзеге асады, ол тілдік нормаларды таратып қана қоймай, оны жетілдіре түседі, тұрақтандырады. Тіл білімі мен басқа да ғылымдардың тоғысуы нәтижесінде лингвистиканың жаңа салалары дүниеге келді. Тіл білімі мен әдебиеттанудың байланысы негізінде стилистика ғылымының негізі қаланды. 

Cыртқы лингвистика (Экстралингвистика) - этникалық, қоғамдық-тарихи, әлеуметтік, географиялық және басқа да факторларды тілді қалыптастыру мен дамытуды үзіліссіз байланыстыру ретінде жиынтықты зерттейтін тіл білімінің саласы. Ішкі лингвистикаға қарама-қарсы.

Ішкі лингвистика - сыртқы лингвистикалық факторға қатысы жоқ тілдік бірліктің қатынас жүйесін зерттейтін тіл білімінің саласы.

Сөйлеу лингвистикасы - тіл құрылымы заңымен толық сәйкес келмейтін сөйлеудің ерекшелік құрылымын зерттейтін тіл білімнің бір бөлімі.

Тілдер мен диалекттер

Әлем тілдері ( 

578тг - Сатып алу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Материал жариялау Сертификатты жүктеу

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру